Τα τρία θεμέλια για να χτίσει εμπιστοσύνη ο ηγέτης

Η εμπιστοσύνη αποτελεί θεμέλιο της ανάπτυξης θετικών σχέσεων αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μεταξύ ατόμων και ομάδων. Πιο συγκεκριμένα, ο ηγέτης απαιτείται να κερδίζει την εμπιστοσύνη των συνεργατών του προκειμένου να τον ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα.

Η επιχείρηση απαιτείται να κερδίζει την εμπιστοσύνη των εργαζομένων και των πελατών της, αν θέλει αυτοί να έχουν θετική στάση απέναντι της. Η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ δυο ανθρώπων απαιτεί εμπιστοσύνη. Ακόμα και οι σωστές σχέσεις μεταξύ γονέα και παιδιού δε νοούνται χωρίς την ύπαρξη εμπιστοσύνης.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, για τον ηγέτη, το χτίσιμο της εμπιστοσύνης με τους συνεργάτες του αποτελεί πρωταρχική προϋπόθεση για την άσκηση αποτελεσματικής ηγεσίας.

Οι πυλώνες στους οποίους στηρίζεται η εμπιστοσύνη και τους οποίους οφείλει να δημιουργήσει ο ηγέτης είναι: η ακεραιότητα (integrity), η ικανότητα (ability) και η καλοσύνη (benevolence). Ο ηγέτης διαθέτει ακεραιότητα όταν οι συνεργάτες του πιστεύουν ότι διαθέτει και κάνει πράξη ηθικές αρχές όπως η εντιμότητα, η συνέπεια, η δικαιοσύνη, η υπευθυνότητα, η προβλεψιμότητα και η διαφάνεια στις αποφάσεις και στη συμπεριφορά του.

Ακεραιότητα σημαίνει ότι ο ηγέτης χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια, ηθική και συγκεκριμένες αρχές τις οποίες τηρεί στην πράξη. Δηλαδή, ηγείται μέσω παραδείγματος, με την έννοια ότι η συμπεριφορά και οι πράξεις του είναι χειροπιαστά παραδείγματα των όσων πρεσβεύει και ζητά από τους συνεργάτες του να αποδεχθούν και να κάνουν πράξη.

Η συνέπεια και η προβλεψιμότητα σημαίνει ότι τηρεί τις υποσχέσεις του, κάνει πράξεις όσα κηρύσσει, οι πράξεις είναι σύμφωνες με τα λόγια του, καθώς και ότι στον λόγο και στις αξίες του υπάρχει συνέπεια και συνοχή, δηλαδή δε «φάσκει και αντιφάσκει». Υπευθυνότητα σημαίνει ότι αναλαμβάνει πάντα το μέρος της ευθύνης που του αναλογεί για τις αποφάσεις, τις πράξεις, τις επιδόσεις του, και αναγνωρίζει τα λάθη του.

Ο δεύτερος πυλώνας της εμπιστοσύνης είναι η ικανότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι συνεργάτες του ηγέτη θεωρούν πως αυτός διαθέτει τις γνώσεις, τις ικανότητες και την τεχνογνωσία ν' ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στα καθήκοντα του. Ο ηγέτης κερδίζει την εμπιστοσύνη όταν φαίνεται ότι γνωρίζει επαρκώς να υλοποιεί το έργο που αναλαμβάνει, διαθέτει σωστή κρίση, στρατηγική σκέψη, ικανότητα λήψης αποφάσεων, επίλυσης προβλημάτων και σχεδιασμού, ανθρώπινες ικανότητες, αυτοκυριαρχία, αισιοδοξία, εντιμότητα, θάρρος, κουράγιο, ανθεκτικότητα, οργανωτικότητα, μεθοδικότητα.

Ο τρίτος πυλώνας της εμπιστοσύνης είναι η καλοσύνη, με την έννοια ότι ο ηγέτης ενδιαφέρεται ειλικρινά για το καλό των συνεργατών του, δεν τους εκμεταλλεύεται, τους νοιάζεται, τους φροντίζει, τους προστατεύει και τους υποστηρίζει στην εργασία και την εξέλιξη τους μέσω καθοδήγησης, εκπαίδευσης, ενθάρρυνσης και παρακίνησης.

Η επίτευξη των προηγούμενων αποτελεσμάτων από τον ηγέτη απαιτεί την άσκηση αποτελεσματικής ηγετικής συμπεριφοράς στην πράξη. Μέσω αυτής ασκεί επιρροή στους ανθρώπους, κερδίζει την εμπιστοσύνη τους, τους πείθει, τους εμπνέει, τους κινητοποιεί για υψηλές επιδόσεις και τους κατευθύνει.

Μέσω αυτής διαχειρίζεται τους πόρους που διαθέτει και αναπτύσσει τις σχέσεις με το περιβάλλον του.

Η αποτελεσματικότητα της ηγετικής συμπεριφοράς προσδιορίζεται από δύο βασικές συνιστώσες. Πρώτον, από το περιεχόμενό της, δηλαδή το τι κάνει ο ηγέτης. Η ηγετική συμπεριφορά συνίσταται σε συγκεκριμένους ρόλους και λειτουργίες που 6α πρέπει να ασκούνται στην πράξη. Δεύτερος και εξίσου σημαντικός με το περιεχόμενο της ηγετικής συμπεριφοράς είναι ο χαρακτήρας της.

Παίζει σημαντικό ρόλο στο γενικό κλίμα, το οποίο σήμερα είναι και κινητήρια δύναμη.

* Καθηγητής, διευθυντής Executive MBA στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών