Πόσο εφαρμόσιμο είναι το laissez faire στο management

Ο όρος laissez faire ανήκει στον πατέρα της πολιτικής οικονομίας τον Σκωτσέζο στοχαστή Αδάμ Σμίθ και στην ουσία υποδηλώνει τον ρόλο της προσωπικής ευθύνης στην συλλογική ζωή.

Τα τελευταία χρόνια έτσι, ο όρος laissez-faire leadership χρησιμοποιείται για την περιγραφή μίας μη αυταρχικής μορφής διοίκησης εντός μίας επιχείρησης. Οι laissez-faire leaders χαρακτηρίζονται από την όσο το δυνατόν ελάχιστη επιρροή ή καθοδήγηση απέναντι στους κατωτέρους τους στην ιεραρχία, ενώ για την εκ μέρους τους επιβολή ελέγχου προτιμώνται λιγότερο εμφανείς μέθοδοι. Το συγκεκριμένο μοντέλο διοίκησης βασίζεται στην αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι δυνατό να αριστεύσει εφόσον αφεθεί μόνος του και αυτενεργήσει.

Υπό καθεστώς προσωπικής ευθύνης όμως, διάσταση που είναι βασική. Σε αντίθεση λοιπόν με παραδοσιακά ιεραρχικά χαρακτήρα μοντέλα διοίκησης η νέα αντίληψη στηρίζεται στην «ελευθερία κινήσεων». Ας σημειωθεί ότι στα περισσότερα δοκιμασμένα μοντέλα διοίκησης, η ενεργός η μη συμμετοχή των εργαζομένων στη λήψη αποφάσεων αποτελεί βαρόμετρο και, ταυτόχρονα, κριτήριο για το αν ένα μοντέλο μπορεί να χαρακτηριστεί ως αυταρχικό (μικρή συμμετοχή των εργαζομένων) ή δημοκρατικό (ενεργός συμμετοχή των εργαζομένων).

Ανάμεσα σ' αυτά, κινούνται άλλα μοντέλα, μεταξύ των οποίων και το laissez-faire, το οποίο χαρακτηρίζεται από τον μικρότερο δυνατό έλεγχο των εργαζομένων από τη διοίκηση της επιχείρησης, η οποία, ωστόσο, οφείλει να τους παρέχει τα κατάλληλα «εφόδια» και εξοπλισμό, ώστε αυτή η ελευθερία κινήσεων να μεταφραστεί σε αποτελεσματικότητα.

Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι δομημένο επάνω στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, η οποία καλλιεργείται μεταξύ των εργαζομένων και της διοίκησης, με την τελευταία να μην επεμβαίνει ενεργά, όμως να είναι διακριτικά παρούσα, να καταγράφει και να προχωρά σε έναν τελικό απολογισμό. Ωστόσο, η απουσία μίας κεντρικής ηγετικής φυσιογνωμίας εντός της επιχείρησης ενδέχεται να οδηγήσει σε φτωχότερα αποτελέσματα, καθώς οι εργαζόμενοι ίσως περιοριστούν μόνο στον τομέα ευθύνης τους, χωρίς περαιτέρω πρωτοβουλίες, σε εσωτερικές διαφωνίες, λόγω της έλλειψης ηγετικού προσώπου που θα τα καθοδηγήσει, αλλά - σε βάθος χρόνου - και της σταδιακής έλλειψης κινήτρου, που μπορεί να οδηγήσει σε αποτελέσματα ποιοτικά κατώτερα του αναμενόμενου.

Ως εκ τούτου, το μοντέλο διοίκησης του Iaissez-faire leadership μπορεί, στην πράξη, να αποτελέσει μία εξαιρετική επιλογή για εφαρμογή σε ένα εργασιακό περιβάλλον, όπου οι εργαζόμενοι έχουν, ήδη, σημαντικό βαθμό αυτονομίας αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και δεν φοβούνται να πάρουν πρωτοβουλίες ή δύσκολες αποφάσεις. Αποτέλεσμα της συγκεκριμένης κατάστασης είναι πως το ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να αποδώσει άμεσα με το νέο σύστημα, χωρίς να χρειαστεί χρόνο προσαρμογής στις νέες ανάγκες ή απαιτήσεις.

Εναλλακτικά, το συγκεκριμένο μοντέλο μπορεί να έχει και έμμεση εφαρμογή, μέσω της ανέλιξης σε διοικητικό αξίωμα ενός εργαζομένου, ο οποίος έχει συνηθίσει στην σχετική αυτονομία, την οποία θα προσπαθήσει να εφαρμόσει γενικότερα. Το μοντέλο του laissez-faire leadership, επομένως είναι περισσότερο ευνοϊκό και, ταυτόχρονα, καταλληλότερη επιλογή για επιχειρήσεις με έμπειρους εργαζομένους μαθημένους να δουλεύουν ανεξάρτητα.

Μεταξύ των προσωπικοτήτων συνδεδεμένων με την έννοια του laissez-faire leadership, στη διεθνή βιβλιογραφία, είναι ο αμερικανός επιχειρηματίας και επενδυτής Warren Buffet αλλά και ο αείμνηστος Steve Jobs, ο οποίας μάλιστα, είχε δηλώσει σχετικά με τη φιλοσοφία προσλήψεων της Apple πως «…δεν έχει νόημα να προσλαμβάνουμε έξυπνους ανθρώπους για να τους λέμε τι θα κάνουν - προσλαμβάνουμε έξυπνους, για να μας λένε εκείνοι τι θα κάνουμε!...».