Oι νέες προκλήσεις για τα ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων

Οι νέες ιδέες για την εταιρεία αποτελούν ήδη μία από τις μεγάλες ανακαλύψεις των τελευταίων ετών. Βασίζονται δε σε δύο σημαντικές διαστάσεις, που είναι η απόδοση και ο σκοπός -δύο διαστάσεις πλούσιες σε ουσία και απαιτητικές στην εκτέλεση. Έτσι, στο εξής, οι εταιρείες θα πρέπει να αποκτήσουν πιο μακροχρόνιο ορίζοντα και να αλλάξουν τις θεωρήσεις τους για τον κόσμο που τις περιβάλλει. Αυτό είναι και το μεγάλο ζητούμενο της εποχής μας. 

Πέρα από τις βραχυπρόθεσμες περί την πορεία τους ανακοινώσεις, οι εταιρείες θα πρέπει να κάνουν γνωστούς και τους δείκτες μακροπρόθεσμης υγείας και ζωτικότητάς τους και, κατά συνέπεια, της αντοχής τους. Κάτι τέτοιο, σε κάποιες χώρες είναι βέβαιο ότι θα ζητηθεί και από τις εποπτικές αρχές, θα πρόκειται δε για μία ιστορική κίνηση. Μία κίνηση που θα τονώσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, σε μία περίοδο αβεβαιότητας και προβληματισμού.

Από την άλλη πλευρά, ένα βασικό στοιχείο, ήδη προφανές, είναι ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν έναν σκοπό σε ό,τι κάνουν. Ως εκ τούτου, οι μεγάλες επιχειρήσεις θα θέλουν να είναι γνωστές όχι μόνο για τα οικονομικά τους αποτελέσματα, αλλά και για το στίγμα που αφήνουν στην κοινωνία συνολικά. 

Υπό αυτούς τους όρους, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ρίξουν βάρος και να δίνουν προσοχή σε τρεις άξονες, συναφείς με τη δραστηριότητά τους. Πρώτον, να εξασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους συμβάλλουν θετικά και υπεύθυνα στη στήριξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Δεύτερον, να λειτουργούν με τέτοιο τρόπο που να πλησιάζει στο μηδενικό αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον. Τρίτον, να λατρεύουν τους ανθρώπους τους.

Κατ’ αρχάς, τα προϊόντα. Στην εποχή της βαριάς βιομηχανίας, οι επιχειρήσεις δέχθηκαν κριτική για καταστροφή της δημόσιας υγείας και αναγκάσθηκαν, συνήθως από το νόμο, να αντιμετωπίσουν με μεγαλύτερη σοβαρότητα την ασφάλεια του κοινού. Ευτυχώς, οι περισσότεροι από τους παράγοντες που επηρέασαν τους παππούδες μας έχουν περιορισθεί ή ουσιαστικά εξαλειφθεί. Η μέση διάρκεια ζωής έχει αυξηθεί αισθητά. Η παιδική θνησιμότητα δεν έχει εξαλειφθεί και στις αναπτυγμένες οικονομίες η νοσηρότητα που συνδέεται με την παχυσαρκία θα παραμείνει πρόβλημα. 

Η Pepsico αναγνωρίζει, φυσικά, την ευθύνη της σε αυτό το σημείο: στόχος μας είναι να συνεχίσουμε τον μετασχηματισμό του χαρτοφυλακίου προϊόντων, καθιστώντας την πιο υγιεινή επιλογή ως την πιο εύκολη επιλογή. Είναι δε σαφές ότι η προσπάθεια αυτή θα ενταθεί σε όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων και ποτών. Μέχρι τώρα, οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν εθελοντική προσέγγιση στο πρόβλημα, προκαλώντας τις επιχειρήσεις να ανταποκριθούν.

Επιπλέον, το επιχείρημα αυτό θα διευρυνθεί. Η παχυσαρκία είναι θέμα ισοζυγίου θερμίδων: θερμίδες που λαμβάνουμε μείον θερμίδες που καταναλώνουμε. Πρέπει κανείς να σκεφθεί καλά το πώς θα αυξήσει τη σωματική άσκηση, σε μία εποχή που ο τρόπος ζωής μας είναι περισσότερο καθιστικός -κάνουμε λιγότερη άσκηση, η εργασία απαιτεί λιγότερη σωματική προσπάθεια, το ίδιο και οι εργασίες στο σπίτι. Το πρόγραμμά μας  «Vive Saludable Escuela» στο Μεξικό διδάσκει στα παιδιά ότι μία σωστή διατροφή, συνδυασμένη με σωματική δραστηριότητα, προωθεί έναν υγιή τρόπο ζωής.

Δεύτερον, το πιο προφανές ζήτημα στις μέρες μας είναι ο συλλογικός αντίκτυπός μας στο περιβάλλον -κάτι που οι υπεύθυνες εταιρείες έχουν πάρει σοβαρά εδώ και καιρό. Συχνά λέγεται ότι η συμβολή των αναπτυγμένων εθνών στην αλλαγή κλίματος θα επισκιαστεί από την εκβιομηχάνιση της Κίνας και της Ινδίας. Στην πραγματικότητα, η καλύτερη απάντηση είναι να βελτιώσουμε την αποδοτικότητά μας σε αυτές τις χώρες. Για φέτος, παρά την κρίση και την έντασή της, σε πολλές περιπτώσεις θα γίνουμε μάρτυρες ανοδικών επενδύσεων σε περιβαλλοντική τεχνολογία, εξοικονόμηση νερού, μείωση της θερμικής σπατάλης και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο στόχος του μηδενικού αντίκτυπου στο περιβάλλον θα αποτελεί όλο και περισσότερο διακαή αναζήτηση της κάθε εταιρείας.

Η τρίτη πτυχή της σύγχρονης επιχείρησης είναι ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τις σχέσεις μας με το εργατικό δυναμικό. Το 2009, αυτό θα είναι εν μέρει η ανταμοιβή μας, υπό την παραδοσιακή έννοια. Αλλά μόνον εν μέρει. Εξαρτάται επίσης από το είδος της επιχείρησης στην οποία ανήκει κανείς, την εικόνα που αυτή προβάλλει, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο «λατρεύει» τους ανθρώπους της.

Μία περισσότερο μορφωμένη γενιά έχει προκύψει, οπλισμένη με προσόντα, η οποία ζει με άνεση σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες και είναι ικανή να επιλέξει μεταξύ των εταιρειών. Οι άνθρωποι αυτοί είναι οι πιο απαιτητικοί και με περισσότερη ζήτηση. Αποφασίζουν με βάση το είδος της εταιρείας όπου επιθυμούν να εργασθούν. Ήρθε ο καιρός που η εταιρεία θα μεταχειρίζεται τους υπαλλήλους της ως κομμάτι της πραγματικής της περιουσίας. 

Στη βιομηχανία των ραδιοφωνικών παραγωγών αναφέρονται στο ανθρώπινο δυναμικό ως «ταλέντο». Ο υπόλοιπος επιχειρηματικός κόσμος πρέπει να υιοθετήσει αυτή την πρακτική. Εργαλεία και μέθοδοι για να αναδειχθεί ένα νέο ταλέντο -και να εκπαιδευτεί, να διατηρηθεί και να επανεκπαιδευτεί- θα παίξουν επίσης κεντρικό ρόλο. Η νέα ιδέα των εταιρειών συνίσταται στο να επιθυμούν οι επιχειρήσεις «να προοδεύουν με το να κάνουν όμορφα πράγματα». Σε αρμονία με όσα εκφράζουν οι υπάλληλοι, οι επόπτες, οι καταναλωτές, οι πελάτες, οι κοινότητες και πολλοί άλλοι ενδιαφερόμενοι, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αποδοτικότητα χωρίς σκοπό δεν είναι, μακροπρόθεσμα, βιώσιμο μοντέλο.

Όσο γρηγορότερα το καταλάβουν αυτό τα ανώτατα στελέχη των επιχειρήσεων, τόσο καλύτερα για όλους μας.              


* Πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Pepsico.