Kαταλύτης για τις επιχειρήσεις το... ακμαίο ηθικό

Η κρίση είναι εδώ και θα μείνει για αρκετό καιρό. Παράλληλα, πέρα από τα ποικίλα και σοβαρά οικονομικά προβλήματα που δημιουργεί στις επιχειρήσεις, κλονίζει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και, βεβαίως, διαβρώνει το ηθικό των εργαζομένων σε μία επιχείρηση, οιουδήποτε μεγέθους και αν είναι αυτή.

Συνεπώς, το ζωτικό ερώτημα που πρέπει να θέσει ένας ηγετικός μάνατζερ είναι αυτό του αν η επιχείρηση «περπατάει» ή μήπως παραπαίει. Ένα πρόσφορο μέσο για να απαντήσετε στην ερώτηση αυτή είναι να ρωτήσετε ο ίδιος τον εαυτό σας ποια είναι η πιο χαρακτηριστική αντίδραση των υπαλλήλων σας, σε όλα τα επίπεδα, όταν κάτι δεν πάει καλά. Πώς συμπεριφέρονται και πώς σκέπτονται; Αδιαφορούν; Προβαίνουν σε κάποιες ενέργειες; Λένε κάτι σε κάποιον; Προβληματίζονται; Μπορούν να ενεργήσουν θετικά;

Το τελευταίο αυτό ερώτημα είναι πολύ σημαντικό. Διότι, πριν ένας υπάλληλος ενεργήσει θετικά –και, ως εκ τούτου, αποδοτικά– για την εταιρεία σας, πρέπει να υπάρχουν τέσσερις βασικές συνθήκες.

Ο υπάλληλος πρέπει: α)να είναι ικανός να ενεργεί –και αυτό προϋποθέτει ότι έχετε επιλέξει υπαλλήλους με τα κατάλληλα προσόντα• β) να γνωρίζει τί ενέργεια απαιτείται –και αυτό σημαίνει ότι έχετε καθαρά διαγράψει τα καθήκοντά του• γ) να αισθάνεται αρκετά ασφαλής όταν προβαίνει σε μία συγκεκριμένη ενέργεια –και αυτό προϋποθέτει ότι ξέρετε πώς να αναθέτετε μία εργασία στους άλλους και δ) να θέλει να ενεργήσει.

Αυτό το τελευταίο είναι όλο το μυστικό της «ζωτικής σπίθας». Πρέπει εσείς να δημιουργείτε, κάθε τόσο, ένα έναυσμα που μεταβάλλει ένα άθροισμα ατόμων σε κοπάδι τίγρεων, που όχι μόνον τραγανίζουν τα προβλήματα όταν τα συναντούν, αλλά βρυχώνται για περισσότερα! Οι υπάλληλοι πρέπει να θεωρούν την εργασία σας δική τους. Με άλλα λόγια, πρέπει να δημιουργήσετε μεταξύ των υπαλλήλων σας το συναίσθημα ότι είναι προσωπικά αναμειγμένοι στην επιχείρηση. Δεν θέλετε να εργάζεται μόνον ο νους τους για εσάς. Θέλετε να σάς υπηρετούν και τα συναισθήματά τους.

Πώς, όμως, μπορείτε να αποκτήσετε αυτό το συναισθηματικό απόθεμα; Χέρια μπορείτε να προσλάβετε, καρδιές όχι. Αυτές πρέπει να κερδηθούν.

Γι αυτό, πρέπει κατ' αρχήν να προβείτε σε ανάλυση του στόχου σας. Απέναντί σας έχετε ανθρώπους με πλήθος συναισθημάτων: το συναίσθημα επιβιώσεως, το συναίσθημα ασφαλείας, την ανάγκη της αισθηματικής εξαρτήσεως. Αλλά, επίσης, και το συναίσθημα ότι είναι αναγκαίοι, ότι είναι συμπαθείς, ότι κάτι έχουν καταφέρει, ότι υπερέχουν, ότι είναι σπουδαίοι, ότι τους θαυμάζουν, ότι ο κόπος τους ανταμείβεται. Όλα αυτά πρέπει να τα δημιουργήσετε και, κυρίως, να εμφυσήσετε στον υπάλληλο υπερηφάνεια για την εργασία του, ώστε να αποτρέψετε το ενδεχόμενο της ανίας και να το διοχετεύσετε σε μία καρποφόρα και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα.

«Ηθικό», είναι η επιθυμία μίας επιχείρησης να επιβιώσει. Όλα όσα προαναφέραμε είναι ανάγκες. Πρέπει να βρείτε τα μέσα για να τις καλύψετε. Και ο βαθμός μέχρι τον οποίο θα το επιτύχετε, είναι το μέτρο του ηθικού της επιχείρησής σας, δηλαδή η καθολική της έφεση να ζήσει, να εργασθεί, να προσαρμοσθεί και να θριαμβεύσει.

Έστω ότι όλα αυτά τα στοιχεία είναι αστάθμητα. Δεν μπορείτε να τα εντάξετε στον ισολογισμό. Και όμως, εκεί ακριβώς είναι που καθρεφτίζονται. Το ακμαίο ηθικό είναι που αποτρέπει τους ανθρώπους από το να εγκαταλείψουν έναν αγώνα. Μετατρέπει την μοιρολατρική στάση: «ποιος φταίει;» σε μία άλλη αντιμετώπιση του θέματος: «πώς μπορώ να βοηθήσω;». Μεταμορφώνει την πλεονεξία σε γενναιοφροσύνη και τον φθόνο σε ευγενή άμιλλα.

Μετατρέπει κάθε τι που φαίνεται ζοφερό σε ελπιδοφόρα προοπτική. Το ηθικό είναι ανεξάρτητο από αμοιβές, ευκολίες, συνθήκες εργασίας και όλα τα άλλα θέματα για τα οποία συνήθως γκρινιάζουν οι υπάλληλοι. Κατά κανόνα, σάς κοστίζει ελάχιστα σε χρήμα. Αυτό που απαιτεί είναι λίγο περισσότερο προσωπική προσπάθεια –και τούτο διότι εξαρτάται κυρίως από εσάς.

Στο πλαίσιο αυτού του κλίματος, είναι απαραίτητο και καθοριστικό να αποφευχθούν ορισμένα σφάλματα που μπορούν να προκαλέσουν στην επιχείρηση ή στον οργανισμό σοβαρά προβλήματα. Διότι, κακά τα ψέμματα. Η συσσωρευμένη εμπειρία δείχνει ότι υπάρχουν μερικοί τρόποι που σίγουρα οδηγούν στην αποτυχία και άρα υπονομεύουν την προσπάθειά σας να βελτιώσει το ηθικό των ανθρώπων της εταιρείας σας. Ας αναφέρουμε τρεις από αυτούς:

Η αδιαφορία, είναι ο πρώτος. Μπορείτε να διευθύνετε ανθρώπους είτε γιατί τους αγαπάτε, όπως στην περίπτωση του Τσώρτσιλ, είτε για τους μισείτε, όπως στην περίπτωση του Χίτλερ. Αλλά δεν μπορείτε να ηγηθείτε αν αδιαφορείτε γι αυτούς. Αμέσως το καταλαβαίνουν και τότε κάποιος άλλος, που είναι λιγότερο αδιάφορος από εσάς και πιο οξυδερκής πολιτικά, αναλαμβάνει τα ηνία. Να προσέχετε να μην απορροφάσθε τόσο από τα προβλήματα, ώστε να αρχίσετε να τα προτιμάτε από τους ανθρώπους. Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι, δεν θα υπήρχαν προβλήματα.

Ο δεύτερος τρόπος αποτυχίας είναι να νοιάζεστε πολύ. Μία διοίκηση η οποία προσπαθεί να αφομοιωθεί με τους υπαλλήλους, είναι καταστρεπτική για το ηθικό τους. Όσοι επιζητούν την δημοτικότητα, σπάνια την αποκτούν.

Ο τρίτος τρόπος αποτυχίας είναι η ανειλικρίνεια.

Από την άλλη μεριά, ποια είναι τα «μυστικά» για την εδραίωση ακμαίου ηθικού μέσα στην επιχείρηση;

Επισημαίνουμε εξ' αρχής ότι είναι επτά. Και η εφαρμογή τους είναι μία απλή συνταγή επιτυχίας.

Ας υποθέσουμε ότι έχετε μία σωστή επιχείρηση, που λειτουργεί την πρέπουσα στιγμή, με τα κατάλληλα προϊόντα, με σωστή οργάνωση και με τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις. Αν τυχόν υπολείπεσθε από το τέλειο, σε μερικές απόψεις, αυτό ακριβώς επαυξάνει την ενδεχόμενη αξία μιας προσπάθειας ενισχύσεως ηθικού. Το ηθικό μίας επιχείρησης –όπως και ο,τιδήποτε άλλο στον επιχειρηματικό τομέα– βασίζεται κατ' αρχήν σε καλή διοίκηση. Άρα, πρέπει να είσθε: 1) στοργικός, 2) θαυμαστός, 3) φιλόδοξος, 4)ενεργητικός, 5) διαθέσιμος, 6) σαφής, 7) γεμάτος κατανόηση. Είσθε; Αν ναι, η συνέχεια θα είναι ευοίωνη. Αν όχι, ετοιμαστείτε για αναταράξεις.