Από τις έξυπνες στις... εξυπνότερες επιχειρήσεις

Σήμερα, χωρίς καμμία απολύτως αμφιβολία, βιώνουμε ταχύτατους μετασχηματισμούς των επιχειρήσεων και των κοινωνιών, που μάς μεταφέρουν με εντυπωσιακό τρόπο στις εποχές των μεγάλων τεχνολογικών ανατροπών. Οι δε μεταβολές που προκαλούνται είναι τόσο βαθειές, που κυριολεκτικά μεταμορφώνουν όχι μόνον τις λειτουργίες αλλά και τους σκοπούς των επιχειρήσεων.

Παράλληλα, όμως, παράγονται και νέα επιχειρηματικά πρότυπα, με άμεση επιρροή στις ψυχολογίες και τις προσωπικές συμπεριφορές.

Στο πλαίσιο των ανατροπών αυτών, ο κόσμος μας είναι καθοριστικά οργανωμένος και διασυνδεδεμένος, με την υπολογιστική να διαχέεται σε πράγματα τα οποία κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ως υπολογιστή. Υπάρχουν περισσότερα από 1 τρισεκατομμύριο διασυνδεδεμένα και έξυπνα αντικείμενα και οργανισμοί –όπου συμπεριλαμβάνονται και 1 δισεκατομμύριο κρυσταλλολυχνίες για κάθε άτομο στον πλανήτη.

Και 2,5 δισεκατομμύρια, αν όχι παραπάνω, από τα άτομα αυτά είναι τώρα συνδεδεμένο στο Διαδίκτυο, ένας αριθμός που αυξάνεται ραγδαία σε κάθε μέρος του κόσμου χάρη στην εξάπλωση της κινητής τεχνολογίας.

Το αποτέλεσμα είναι ένας πλανήτης που κατακλύζεται από πληροφορίες. Είναι γνωστές –και δικαιολογημένα– ως Μεγάλα Δεδομένα (Big Data). Σύμφωνα με μία εκτίμηση, ως το 2020 σε κάθε άνθρωπο του πλανήτη θα αντιστοιχούν 5.200 gigabytes δεδομένων.

Τα πανίσχυρα νέα συστήματα πληροφορικής μπορούν να τα αποθηκεύσουν και να τα κατανοούν σχεδόν στιγμιαία. Μία νέα γενιά «γνωσιακών» συστημάτων, φτιαγμένα για τα Big Data, μπορούν να συμβαδίζουν με το ρεύμα διότι δεν είναι προγραμματισμένα, μαθαίνουν από την εμπειρία τους και την αλληλεπίδρασή μας με αυτά.

Αυτά τα συστήματα μπορούν να ερμηνεύσουν όχι μόνον τις δομημένες πληροφορίες σε βάσεις δεδομένων, αλλά τα αδόμητα δεδομένα που αποτελούν το 80% αυτών που παράγουμε –από ιατρικές απεικονίσεις, βίντεο, δεδομένα αισθητηρίων και χειρόγραφες σημειώσεις, έως τα κοινωνικά δεδομένα που δημιουργούνται από ανθρώπους που «μπλογκάρουν», «ποστάρουν», «τουϊτάρουν» και γράφουν μηνύματα. Όλα αυτά συμβαίνουν πλέον πολύ πιο αποδοτικά, αποτελεσματικά και με μεγαλύτερη πρόσβαση, χάρη στην νέα υπολογιστική αρχιτεκτονική γνωστή ως νέφος (cloud).

Τον ονομάζουμε Εξυπνότερο Πλανήτη (Smarter Planet) και κατά την προηγούμενη δεκαετία τον είδαμε να μεταμορφώνει βιομηχανίες και πόλεις. Το 2015 θα δούμε την άνοδο ενός νέου μοντέλου της επιχείρησης: ονομάζεται «εξυπνότερη επιχείρηση» (smarter enterprise). Αυτές οι επιχειρήσεις θα κάνουν ό,τι έκαναν οι οργανισμοί: λήψη αποφάσεων, δημιουργία και προσφορά αξίας, αλλά με νέους τρόπους.

1. Οι εξυπνότερες επιχειρήσεις θα λαμβάνουν αποφάσεις συλλέγοντας δεδομένα και εφαρμόζοντας προγνωστικές αναλύσεις. Δεν θα βασίζονται τόσο στην προηγούμενη εμπειρία. Αυτό το βλέπουμε σήμερα στα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων (decision-support systems), όπως αυτά που έδωσαν την δυνατότητα στο Ρίο ντε Τζανέϊρο, την Σιγκαπούρη και άλλες πόλεις να γίνουν εξυπνότερες. Βλέπουμε επίσης ότι η δύναμη των γνωσιακών συστημάτων αρχίζει να μεταμορφώνει την διάγνωση και την θεραπεία του καρκίνου στο Memorial Sloan-Kettering Cancer Centre στην Νέα Υόρκη. Στην δική μου εταιρεία εφαρμόζουμε αναλύσεις (analytics) σε αποφάσεις που αφορούν σε εξαγορές, στην διατήρηση των υπαλλήλων και στην ακίνητη περιουσία.

2. Οι εξυπνότερες επιχειρήσεις θα δημιουργήσουν αξία διαχέοντας την ευφυΐα σε ό,τι παράγουν και στο πώς το παράγουν. Οικεία προϊόντα, από τα αυτοκίνητα έως τις καλλιέργειες, θα γίνουν εξυπνότερα. Ωστόσο, θα δούμε και πολλές νέες υπηρεσίες και επιχειρηματικά μοντέλα, όπως αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα, που θα καλύπτονται από ασφάλεια pay-as-you-drive (ο οδηγός πληρώνει ανά διανυόμενο χιλιόμετρο).

3. Οι εξυπνότερες επιχειρήσεις θα προσφέρουν αξία όχι σε δημογραφικά τμήματα, αλλά σε μεμονωμένα ανθρώπινα όντα. Αυτό σηματοδοτεί «το τέλος του συνηθισμένου» στις σχέσεις μιας επιχείρησης με τους πελάτες, όπως βλέπουμε να συμβαίνει με προοδευτικούς ανθρώπους της αγοράς σε βιομηχανίες από το λιανικό εμπόριο έως τις τηλεπικοινωνίες. Θα μεταμορφώσει επίσης τις σχέσεις με ασθενείς, μαθητές, πολίτες –καθώς και με εργοδότες, δημιουργώντας ένα νέο συμβόλαιο με το εργατικό δυναμικό και επαναπροσδιορίζοντας την επιστήμη του μάνατζμεντ.

Η νέα θεμελίωση

Μια τέτοια επιχείρηση θα βασιστεί σε νέα θεμέλια. Η ΙΤ υποδομή της θα βασίζεται στα analytics και στο cloud. Οι λειτουργίες της θα τρέχουν μέσω ενός κοινωνικού ιστού, βελτιωμένου για ένα κινητό-πρώτου κόσμου. Τα συστήματα διαχείρισής της θα έχουν ως στόχο την εξατομικευμένη διάδραση με όλα τα συστατικά. Και η ηγεσία της θα άγεται από την επιτακτική ανάγκη της διαρκούς επανεύρεσης.

Κάποιοι σήμερα τρομάζουν από το ευρύ φάσμα των Big Data και των αλλαγών που επιφέρουν. Πολλοί ανησυχούν για τα ζητήματα που τίθενται αναφορικά με το απόρρητο και την ασφάλεια. Αυτά τα ερωτήματα είναι σοβαρά και απαιτούν σοβαρές απαντήσεις από πλευράς τεχνολογίας και πολιτικής.

Ωστόσο, πιστεύω ότι όλα όσα εισάγει αυτή η νέα εποχή είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρα. Τα δεδομένα συνθέτουν έναν τεράστιο νέο φυσικό πόρο, ο οποίος υπόσχεται να γίνει για τον 21ο αιώνα αυτό που ήταν η θερμική ενέργεια για τον 18ο, η ηλεκτρική για τον 19ο και οι υδρογονάνθρακες για τον 20ο αιώνα. Και η αναδυόμενη εξυπνότερη επιχείρηση, εκμεταλλευόμενη αυτόν τον πόρο, έχει την δυνατότητα να γίνει μία ισχυρή δύναμη για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη, την αειφορία, τον εκδημοκρατισμό και την κοινωνική πρόοδο.

Κατά τον 20ο αιώνα σκοπός της επιχείρησης, σύμφωνα με τον εκλιπόντα Ronald Coase, ήταν η μείωση του κόστους των συναλλαγών. Ωστόσο, τώρα τα κόστη συναλλαγών οδεύουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς το μηδέν. Ο ρόλος της επιχείρησης θα εστιάζεται λιγότερο στον συντονισμό των εργασιών με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και περισσότερο στην χρήση του φυσικού πόρου των δεδομένων, για να καινοτομεί με μεγαλύτερη διαφάνεια και αυθεντικότητα. Αυτή την επιχείρηση και αυτόν τον κόσμο ανυπομονώ να δω.

* Εκτελεστική διευθύντρια της ΙΒΜ