Τις ευοίωνες εκτιμήσεις του για το μέλλον των κατασκευαστικών εταιριών μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες αποκαλύπτει στο euro2day.gr ο Κ. Κουβαράς, αναπληρωτής πρόεδρος και ενταταλμένος σύμβουλος της J&P Αβαξ και Πρόεδρος του ΣΤΕΗΤ.

Ο κ. Κουβαράς εκτιμά ότι τα ιδιωτικά κεφάλαια σε συνδυασμό με τα κοινοτικά κονδύλια, μέσω των αυτοχρηματοδοτούμενων έργων, θα αναλάβουν επιτυχώς το βάρος της ανάπτυξης των υποδομών της χώρας και κατ’ επέκταση του κατασκευαστικού κλάδου μετά το 2004, ενώ δεν διστάζει να υποσχεθεί ”γενναιόδωρη μερισματική πολιτική και υπεραξίες” για όσους συνδράμουν την J&P Αβαξ στην προσπάθεια αυτή.

Από επενδυτική σκοπιά και όσον αφορα στις κατασκευαστικές εταιρίες ο κ. Κουβαράς προτείνει να δίνεται λιγότερη βαρύτητα σε στοιχεία, όπως το P/E, το οποίο σχετίζεται με το αμιγές κατασκευαστικό αντικείμενο, και περισσότερη σε ”ποιοτικά στοιχεία”, όπως είναι η δυνατότητα ουσιαστικής συμμετοχής στα επερχόμενα έργα παραχώρησης.

Συνέντευξη στον Μιχαήλ Γελαντάλι

Με αφορμή προσφάτως δημοσιευθείσες αναλύσεις, ο κατασκευαστικός κλάδος φέρεται να βρίσκεται πολύ κοντά στα όριά του. Συγκεκριμένα, εκφράζεται προβληματισμός για την περίοδο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Γ’ ΚΠΣ.

Ωστόσο εσείς, και ως πρόεδρος του ΣΤΕΗΤ, διατυπώνετε την άποψη ότι οι προοπτικές του κλάδου είναι ευοίωνες και ότι οι τρέχουσες αποτιμήσεις βασίζονται σε βραχυπρόθεσμα μεγέθη και δεν αντανακλούν τις θεμελιώδεις προοπτικές σε βάθος χρόνου ορισμένων ομίλων. Ο ενδιαφερόμενος ποια εκτίμηση θα πρέπει να ασπαστεί;

- Πράγματι, μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η αντίληψη ότι επίκειται καθίζηση του κατασκευαστικού έργου μετά την ολοκλήρωση των πρώτων μεγάλων έργων υποδομής και της Ολυμπιακής προετοιμασίας. Η εσφαλμένη αυτή εκτίμηση προέκυψε κυρίως από την ανάγκη περιστολής των κρατικών δαπανών ώστε να προωθηθούν άλλες κοινωνικές δράσεις.

Αυτό το σκεπτικό, όμως, παραβλέπει τη σημαντική υστέρηση της χώρας μας σε υποδομές έναντι των Ευρωπαίων εταίρων μας και τη συντελούμενη αναβάθμιση του ρόλου των ιδιωτικών κεφαλαίων για την υλοποίηση των μεγάλων έργων.

Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ουσιαστικά τα μεγάλα έργα στην Ελλάδα μόλις ξεκίνησαν. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι ένα ορόσημο διότι κλείνει ένας κύκλος έργων, αλλά ταυτόχρονα ξεκινά η επόμενη φάση υποδομών που έχουν σχεδιασθεί και θα υλοποιηθούν με ιδιωτικά κεφάλαια και πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το Γ΄ ΚΠΣ θα συνεχίσει να τροφοδοτεί το σύνηθες και συγχρηματοδοτούμενο κατασκευαστικό έργο με σημαντικά κονδύλια για αρκετά χρόνια, αντλώντας μάλιστα πρόσθετους πόρους από τη μεταφορά αδιάθετων κονδυλίων άλλων τομέων και δράσεων.

Η ενδιάμεση αναθεώρηση του ΚΠΣ στις αρχές του 2004 εκτιμάται θα ενισχύσει τη χρηματοδότηση υποδομών μέσω της επίσημης ανακατανομής των αδιάθετων κονδυλίων της περιόδου 2000-2006, όπως διαφαίνεται και από την πρόοδο των τομεακών προγραμμάτων του.

Επίσης, ας μην ξεχνάμε τον σχεδιασμό του Δ΄ ΚΠΣ, το οποίο έχει επισήμως αναγγελθεί και θα χρηματοδοτήσει έργα μέσα στην επόμενη δεκαετία με έμφαση στο περιβάλλον.

Μερίδα της επενδυτικής κοινότητας εξακολουθεί να αποτιμά τις μετοχές των κατασκευαστικών εταιριών με βραχυπρόθεσμα και κοντόφθαλμα κριτήρια, όπως το P/E, το οποίο σχετίζεται με το αμιγές κατασκευαστικό αντικείμενο, και διαφεύγουν της προσοχής ποιοτικά στοιχεία, όπως η δυνατότητα ουσιαστικής συμμετοχής στα επερχόμενα έργα παραχώρησης.

Οι συμβάσεις παραχώρησης αποτελούν σημαντικό περιουσιακό στοιχείο το οποίο δεν αποτιμά η επενδυτική κοινότητα, και προσφέρουν περιορισμό της εξάρτησης των εσόδων από τη γενικότερη οικονομική συγκυρία και τον προϋπολογισμό δημοσίων επενδύσεων.

Αποτελεί κοινή εκτίμηση, και μεταξύ παραγόντων του κλάδου σας, πως σε βάθος χρόνου ορισμένοι όμιλοι που έχουν προνομιακή θέση στις μεγάλες συμβάσεις παραχώρησης, μπορούν να εξασφαλίσουν μακροχρόνια και σταθερά έσοδα. Οδηγούμεθα δηλαδή σε έναν κλάδο των λίγων και ισχυρών και κάποιων μικρότερης εμβέλεια εταιριών που θα περιοριστούν σε ρόλο υπεργολάβου; Πώς ακριβώς ενισχύονται και με ποιο τρόπο μέσω των συμβάσεων παραχώρησης μεγάλες εταιρίες;

- Η επιχειρηματική συγκέντρωση στον κατασκευαστικό κλάδο της χώρας μας αποδείχθηκε απαραίτητη λόγω της αύξησης του μεγέθους αλλά και της τεχνικής δυσκολίας των εκτελούμενων έργων, και μάλιστα επιταχύνθηκε με την παροχή ειδικών κινήτρων από το κράτος.

Με δεδομένη την επιθυμία του κράτους να εξοικονομήσει πόρους προκειμένου να χρηματοδοτήσει άλλες κοινωνικές δράσεις και ανάγκες, προωθείται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο η κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για την κάλυψη των αναγκών σε βασικές υποδομές και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Οι παραχωρήσεις της Αττικής Οδού και της γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου έδωσαν εξαιρετικά αποτελέσματα ποιότητας, συνεργασίας και αξιοπιστίας όσων εταιριών συμμετείχαν, οι οποίες παράλληλα εξασφάλισαν σημαντικό κύκλο εργασιών και μελλοντικά μερίσματα.

Ο καταλυτικός ρόλος των παραχωρήσεων στις εξελίξεις του κλάδου θα φανεί έντονα στα επόμενα δύο με τρία χρόνια, όταν θα δημοπρατηθεί το δεύτερο κύμα των μεγάλων αυτοχρηματοδοτούμενων έργων. Σε αυτά τα έργα δυνατότητα ουσιαστικής συμμετοχής έχουν οι μεγαλύτερες εταιρίες λόγω των ιδιαίτερα υψηλών απαιτήσεων σε κεφαλαιακή επάρκεια, τραπεζική φερεγγυότητα και τεχνικές δυνατότητες.

Ερχόμενοι στα της J&P Άβαξ, σημειώνουμε από πρόσφατη ανάλυση της EFG Securities την επισήμανση πως ”ο όμιλος ήταν από τους πρώτους που συνειδητοποίησαν την ανάγκη συνεργειών και συγχωνεύσεων.” Πολλοί πριν καταστεί υποχρεωτικό από τις αρχές το καθεστώς των συγχωνεύσεων, η εταιρία σας δημιούργησε έναν ”καλοκουρδισμένο” όμιλο με σύμμαχο έναν σημαντικό διεθνή παίκτη, την J&P Overseas. Η κίνησής σας τότε, το 1999, ήταν αποτέλεσμα γνώσης του χώρου και πρόβλεψης για τα επερχόμενα;

- Αν πριν από λίγα χρόνια παρατηρούσε κάποιος τις διεθνείς εξελίξεις και την αυξητική τάση στον αριθμό και την πολυπλοκότητα των έργων, θα διαπίστωνε ότι ήταν νομοτελειακή η διαμόρφωση νέων συνθηκών και απαιτήσεων στον κλάδο.

Η στρατηγική σύμπραξή μας με τον διεθνή όμιλο J&P Overseas ήταν συνειδητή και αμοιβαία επιλογή για την προσαρμογή μας στις επερχόμενες αλλαγές των επιχειρηματικών συνθηκών και όχι αποτέλεσμα αναζήτησης βεβιασμένων λύσεων με πιεστικά χρονοδιαγράμματα.

Πιστεύω ότι η έγκαιρη διαμόρφωση της επιχειρηματικής μας στρατηγικής επέτρεψε να γίνει νηφάλια εξέταση των δεδομένων και των προοπτικών του υπό διαμόρφωση σχήματος, με αποτέλεσμα τη μετάβαση σε μία σαφώς ισχυρότερη επιχειρηματική οντότητα χωρίς ανασφάλειες για τους μικρομετόχους.

Νιώθουμε δικαιωμένοι εκ του αποτελέσματος γι’ αυτές μας τις επιλογές και το επενδυτικό κοινό διαπιστώνει τη σημασία της διοικητικής, μετοχικής και λειτουργικής συνοχής του ομίλου J&P Άβαξ.

Αναφορικά με τα αποτελέσματα του ομίλου που παρουσιάσατε πρόσφατα, σημειώνεται αύξηση κατά 17,7% στον ενοποιημένο κύκλο εργασιών, ενώ τα προ φόρων κέρδη και μετά δικαιωμάτων μειοψηφίας για την ίδια περίοδο ενισχύθηκαν κατά 25,4%%. Πού ακριβώς οφείλεται η θεαματική διεύρυνση των περιθωρίων κέρδους, καθώς από 22,1 εκατ. ευρώ ανήλθαν σε 27,8 εκατ. ευρώ στο εξάμηνο;

- Η επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου της κερδοφορίας έναντι της τάσης ανόδου του κύκλου εργασιών είναι αποτέλεσμα του μεθοδικού νοικοκυρέματος που επιτύχαμε σε κάθε επίπεδο λειτουργίας μετά την ουσιαστική ενοποίηση των επιχειρηματικών μονάδων του ομίλου.

Τα διοικητικά μας έξοδα μειώνονται σε απόλυτους αριθμούς, παρά τη διόγκωση της συνολικής δραστηριότητας, ενώ παράλληλα με τη βοήθεια σημαντικών επενδύσεων στην τεχνολογία βελτιώνεται η αποδοτικότητα των εκτελούμενων έργων και διευρύνεται το μικτό κέρδος που προκύπτει, καθιστώντας την J&P Άβαξ πιο ανταγωνιστική στη διεκδίκηση νέων ιδιωτικών και δημόσιων έργων.

Σε παρουσίασή σας στην Ενωση Θεσμικών Επενδυτών είχατε λίγο πολύ παρουσιάσει τότε τις εκτιμήσεις σας, οι οποίες συνέκλιναν σε μέγιστο βαθμό προς τα αποτελέσματα που ανακοινώσατε. Είναι προφανές πως η αξιοπιστία και η σχέση εμπιστοσύνης που χτίζετε καιρό τώρα με το επενδυτικό κοινό και την αγορά αποτελεί βασική προϋπόθεση ανάπτυξης.

- Ιστορικά, τα αποτελέσματα του ομίλου J&P Άβαξ επιβεβαιώνουν τους στόχους και τις εκτιμήσεις για τα οικονομικά μεγέθη που δημοσιοποιεί η διοίκηση. Σεβόμαστε τον μικροεπενδυτή και τον αντιμετωπίζουμε ως συνέταιρό μας, αποφεύγοντας την εξαγγελία μη ρεαλιστικών προβλέψεων για την εξυπηρέτηση βραχυπρόθεσμων σκοπιμοτήτων.

Η επενδυτική κοινότητα το αναγνωρίζει και μας τιμά με ιδιαίτερα μακροπρόθεσμη τοποθέτηση στη μετοχική μας βάση. Στο πλαίσιο της αναβάθμισης της εμπιστοσύνης των επενδυτών, το τελευταίο διάστημα προσπαθούμε να βελτιώσουμε τη διαφάνεια του ομίλου και τη γενικότερη εικόνα του αναγνωρίζοντας ότι δεν έχουμε σταθεί ιδιαίτερα επικοινωνιακοί, διότι εστιάσαμε την προσπάθειά μας στην καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης και αφήσαμε λίγο πίσω το χρηματιστηριακό μέρος της.

Σε επίπεδο θυγατρικών, ποιες είναι οι προοπτικές για την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, μέσω της ΕΤΕΘ και της ΠΡΟΕΤ, ή ακόμη και στο χώρο της αξιοποίησης ακινήτων.

- Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έδωσαν προτεραιότητα στην Αττική και σε λίγες ακόμη περιοχές με άμεσο Ολυμπιακό ενδιαφέρον, γι’ αυτό η Μακεδονία και οι άλλες περιφέρειες στη Βόρεια Ελλάδα ομολογουμένως υστερούν σε υποδομές και γενικότερη κατασκευαστική δραστηριότητα.

Αρχής γενομένης από την υποθαλάσσια σήραγγα της Θεσσαλονίκης, εκτιμούμε ότι αυτή η κατάσταση θα αλλάξει και θα προκύψουν ευκαιρίες για την υλοποίηση δημόσιων και αυτοχρηματοδοτούμενων έργων σε όσους έχουν καλύτερη γνώση των τοπικών συνθηκών, κάτι που διαθέτει η 100% θυγατρική μας ΕΤΕΘ που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη.

Η ΠΡΟΕΤ συμμετέχει σε έργα χαμηλού προϋπολογισμού και διαθέτει σημαντική τεχνογνωσία στην εξειδικευμένη αγορά των προκατασκευών, η οποία αναμένεται να σημειώσει αλματώδη ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, δημιουργώντας συνέργειες και με τις υπόλοιπες μονάδες του ομίλου.

Στον χώρο της ανάπτυξης ακινήτων έχουμε κάνει ιδιαίτερα προσεκτικά βήματα και δεν επηρεαστήκαμε από την παρούσα κρίση της αγοράς. Οι επενδύσεις είχαν και έχουν πολύ επιλεκτικό χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να έχουμε λογικό κόστος και ικανοποιητικές αποδόσεις. Η ανάπτυξη ακινήτων στη Βόρειο Ελλάδα θα ακολουθήσει τη γενικότερη πορεία της οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής, παρουσιάζοντας ευκαιρίες σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη μετοχική σύνθεση της εταιρίας σας, οι εγχώριοι θεσμικοί εμφανίζονται να κατέχουν το 16,4% και οι ξένοι το 0,9%. Τελευταία όμως παρατηρείται αύξηση τόσο των συναλλαγών όσο και ενίσχυση της τιμής της μετοχής. Να θεωρήσουμε ότι οδεύει προς διεύρυνση της διασποράς η εταιρία ή ότι επίκειται στρατηγικής μορφής συνεργασία; Σε ό,τι αφορά την τιμή της μετοχής, που παραμένει υψηλότερα των 6 ευρώ, διαπιστώνεται ότι υπολείπεται ελάχιστα της μέγιστης τιμής έτους, των 6,44 ευρώ. Η σταθερότητα της μετοχής σας, κυρίως στα δύσκολα χρόνια της χρηματιστηριακής καχεξίας, ήταν ίσως το ισχυρότερο συγκριτικό πλεονέκτημά σας. Ποια θα είναι από εδώ και πέρα η στάση σας απέναντι σ’ αυτό το κοινό με το οποίο έχετε χτίσει μία δύσκολη και μακροχρόνια σχέση εμπιστοσύνης;

- Η στρατηγική συνεργασία που ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια με τον όμιλο J&P έχει εξελιχθεί πολύ αρμονικά και επωφελώς για όλες τις πλευρές. Αυτό το οποίο έχει αποφασισθεί και ήδη δρομολογείται, είναι η εξωστρέφεια της J&P Άβαξ για την από κοινού διεκδίκηση συγκεκριμένων έργων στο εξωτερικό με τον μητρικό όμιλο, ώστε να εκμεταλλευθούμε τις συνέργειες που μπορούν να προκύψουν από τη σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία του ομίλου J&P, καθώς και τη γνώση των τοπικών αγορών στη Μέση Ανατολή, τη Βόρειο Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η διεύρυνση της μετοχικής βάσης και διασποράς είναι φυσικά επιθυμητή. Μάλιστα στους τελευταίους μήνες έχει παρατηρηθεί σημαντική άνοδος του αριθμού των μετόχων και της εμπορευσιμότητας της μετοχής. Σημαντικό ρόλο σε αυτές τις εξελίξεις έχουν τα ίδια τα θεμελιώδη δεδομένα του ομίλου, τα οποία βελτιώνονται συνεχώς με ταχείς ρυθμούς, επιβεβαιώνοντας την παράδοση που έχουμε δημιουργήσει με την επίτευξη των προβλέψεων που κάνει η διοίκηση επί σειρά ετών.

Τα οφέλη αυτής της προσπάθειας πιστεύω ότι θα φανούν στη συνέχεια μέσα από την πορεία της μετοχής του ομίλου, η οποία, μέσα σε ένα χρηματιστηριακό περιβάλλον γενικής απαξίωσης και αμφισβήτησης, έχει επιδείξει ιδιαίτερα σταθερή συμπεριφορά.

Οι μέτοχοί μας μπορούν να είναι βέβαιοι ότι ο όμιλος J&P Άβαξ θα ενδυναμώσει περαιτέρω την ηγετική θέση του στην εγχώρια αγορά, θα επεκταθεί δυναμικά στο εξωτερικό και θα ανταμείψει με γενναιόδωρη μερισματική πολιτική και υπεραξίες όσους ταχθούν μαζί του.