Haim (BofA): Η ΑΙ φέρνει τον κόσμο της μηδενικής ιδιωτικότητας

H Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) δεν μπορεί να αγνοηθεί, αλλά δεν έρχεται και χωρίς κινδύνους, επισημαίνει ο Haim Israel, Managing Director και επικεφαλής της ομάδας παγκόσμιας θεματικής έρευνας στην Bank of America (BofA).

O Haim εξηγεί την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία είναι η σημαντικότερη τεχνολογική αλλαγή στην ιστορία, μεγαλύτερη από το διαδίκτυο ή τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα (smartphones). Αν και δεν σχολιάζει τις τρέχουσες χρηματοοικονομικές αγορές, τονίζει ότι η ΑΙ φέρνει μακροπρόθεσμες γεωπολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις. Συγκεκριμένα, οδηγεί σε reshoring, αποπαγκοσμιοποίηση και αυξανόμενους εμπορικούς φραγμούς, με τις ΗΠΑ και την Κίνα να πρωταγωνιστούν στον αγώνα κυριαρχίας της τεχνολογίας.

Η «Βιομηχανία 6.0», όπως την αποκαλεί, απαιτεί τεράστιες επενδύσεις σε data centers, ενέργεια και υποδομές. Παρότι πολλοί βλέπουν την ΑΙ μέσα από απλές εφαρμογές όπως το ChatGPT, η πραγματική της δύναμη φαίνεται ήδη σε τομείς όπως η φαρμακολογία (π.χ. γρήγορη ανακάλυψη φαρμάκων), ο καιρός και η αντιμετώπιση παγκόσμιων κινδύνων, όπως τα ανθεκτικά βακτήρια (superbugs).

Ωστόσο, η επανάσταση της ΑΙ δεν έρχεται χωρίς κινδύνους και αναφέρει τρεις βασικούς: i) την ψηφιακή ανασφάλεια και ιδιωτικότητα όπου ο καθένας μπορεί πλέον να «γίνει χάκερ», ii) τις ανατροπές στην εργασία όπου η ΑI αναμένεται να αντικαταστήσει πάνω από το 70% των επαγγελμάτων, με 1 δισ. ανθρώπους να χρειάζεται να επανεκπαιδευτούν και τέλος τις iii) ενεργειακές ανάγκες και τις ανάγκες υποδομών: Η ΑΙ απαιτεί τεράστια ποσά ενέργειας, νερού και φυσικών πόρων.

Τι σημαίνει η ΑΙ νοημοσύνη στην παγκόσμια οικονομική σκηνή και πώς συνδέεται με τις τρέχουσες εξελίξεις;

Η ΑΙ είναι η πιο ριζοσπαστική τεχνολογική επανάσταση που έχουμε δει ποτέ. Είμαστε βαθιά πεπεισμένοι για αυτό. Είναι μεγαλύτερη από το διαδίκτυο, μεγαλύτερη από την επανάσταση των smartphones. Η ΑΙ ήρθε για να μείνει και εξελίσσεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Αυτό που αποκαλούμε τώρα «Βιομηχανία 6.0».

Η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς, στην πραγματικότητα, επιταχύνει τις επενδύσεις, επιταχύνει την κούρσα της τεχνολογίας, επιταχύνει ό,τι βλέπουμε αυτή τη στιγμή. Επενδύσεις που αφορούν υποδομές, data centers που χρειαζόμαστε, επειδή πιστεύουμε βαθιά στο AI, όπως έχουμε γράψει και στα σημειώματά μας. Μέρος του εμπορικού πολέμου που βλέπουμε τώρα οφείλεται στην τεχνολογία και είναι συνδεδεμένο με την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης.

Και ως αποτέλεσμα, ήδη από τον Ιανουάριο είπαμε ότι αυτό θα οδηγήσει σε μια εποχή εξαιρετισμού (exceptionalism), θα οδηγήσει σε μεταστέγαση επιχειρήσεων (reshoring), θα οδηγήσει σε από-παγκοσμιοποίηση (de-globalization) και οι χώρες θα αρχίσουν να βάζουν όλο και περισσότερα εμπόδια γύρω τους, ειδικά η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να αποτρέψουν την πρόσβαση σε τεχνολογία και πόρους, και να επαναφέρουν όσους περισσότερους πόρους μπορούν.

Περιμένατε αυτήν την ταχύτητα στις εξελίξεις γύρω από την ΑΙ;

Ναι, δεν περίμενα να συμβεί τόσο απότομα και τόσο έντονα, αλλά γενικά πάντα λέγαμε ότι προς τα εκεί πηγαίνουμε. Σίγουρα, προς τα εκεί πηγαίνουμε, και πιστεύω ότι απλώς τώρα αυτή η τάση επιταχύνεται. Θα είναι όλο και πιο δύσκολο για άλλες χώρες να έχουν πρόσβαση σε τεχνολογία AI. Θα πρέπει να βασίζονται, είτε στις Ηνωμένες Πολιτείες, είτε στην Κίνα.

Η Κίνα είναι πίσω στον αγώνα. Μπορεί να έχουμε δει το DeepSeek, έχουμε δει μεγάλη πρόοδο εκεί, αλλά η ουσία της τεχνολογίας εξακολουθεί να είναι ανεπτυγμένη και να βασίζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οπότε πιστεύω ότι οι δασμοί αυτοί είναι μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης εικόνας που βλέπουμε.

Πηγαίνουμε προς έναν κόσμο που αποκαλούμε «κόσμος του όχι αρκετού», ενός κόσμου που χρειάζεται περισσότερα. Χρειαζόμαστε περισσότερους πόρους, περισσότερες δεξιότητες, περισσότερα χρήματα, περισσότερα data centers, περισσότερη τεχνολογία, περισσότερο νερό, περισσότερους φυσικούς πόρους, τα πάντα, τις υποδομές μας, τα χρειαζόμαστε σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Και ως αποτέλεσμα, οι χώρες τώρα συναγωνίζονται για να τα αποκτήσουν.

Οι δασμοί είναι μέρος αυτής της κούρσας. Αυτός ο εμπορικός πόλεμος που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι μέρος αυτής της κούρσας. Και τελικά, αν ελέγχω την τεχνητή νοημοσύνη και αν κυριαρχώ στις τεχνολογίες και τις υποδομές της, έχω τεράστιο πλεονέκτημα. Σκεφτείτε αυτό: αν το 2000 σας έλεγα ότι θέλω να έχω στην κατοχή μου το διαδίκτυο, τότε δεν καταλαβαίναμε ακόμα την επανάσταση. Το 2007-2008 δεν καταλαβαίναμε ακόμα την επανάσταση του κινητού. Τώρα, όμως, υπάρχει πλήρης κατανόηση ότι αυτή η επανάσταση θα είναι πολύ πιο έντονη, και πιστεύω ότι αντανακλάται σε όλα όσα βλέπουμε σήμερα.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Άρα λέτε ότι αυτή η επανάσταση θα είναι μεγαλύτερης, ας πούμε, κλίμακας. Γιατί το πιστεύετε αυτό; Ο μέσος άνθρωπος μέχρι στιγμής δεν έχει δει κάποια διαφορά στην καθημερινότητά του από την τεχνητή νοημοσύνη.

Ναι, αλλά πρέπει να θυμόμαστε κάτι. Είμαστε, πάνω-κάτω, μόνο δύο χρόνια μέσα σε αυτή την επανάσταση. Μόλις πριν δύο χρόνια γνωρίσαμε το ChatGPT και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα. Και ας είμαστε ειλικρινείς, η επανάσταση του ίντερνετ επηρέασε πραγματικά τη ζωή μας κάπου προς τα τέλη της δεκαετίας του 2000, μόνο όταν ήρθε η επανάσταση των smartphones, προστέθηκε σε αυτήν, και όλοι είχαμε πλέον μια συσκευή που μπορούσε να συνδεθεί στο διαδίκτυο πολύ γρήγορα και άμεσα.

Τότε, με τα apps, άρχισε πραγματικά να αλλάζει η καθημερινότητά μας. Άρα η επανάσταση του ίντερνετ πήρε 20 χρόνια για να αλλάξει πραγματικά τη ζωή μας. Αυτό ήδη αλλάζει τη ζωή μας, με τρόπους που ακόμα δεν έχουμε καταλάβει.

Ένα από τα μεγάλα λάθη στην αγορά είναι ότι όλοι μιλούν μόνο για τις εφαρμογές — ChatGPT, Gemini. Ναι, μπορούμε να του κάνουμε ερωτήσεις, να μας δώσει καλές απαντήσεις, πληροφορίες, να φτιάξει εικόνες, slides, να μας βοηθήσει. Αλλά αυτή δεν είναι η ουσία της επανάστασης. Αρχίζουμε να βλέπουμε επιπτώσεις που επηρεάζουν τη ζωή μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί. Και αυτό συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο περίμενε κανείς.

Πλέον έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργούμε φάρμακα και θεραπείες μέσα σε μέρες αντί για χρόνια, χρησιμοποιώντας ισχυρά generative AI μοντέλα. Η AlphaFold, θυγατρική της Google, ανέπτυξε έναν υποψήφιο φαρμακευτικό παράγοντα για καρκίνο του ήπατος σε 30 μέρες, χρησιμοποιώντας τον ίδιο αλγόριθμο, την ίδια τεχνολογία. Έχουμε τη δυνατότητα να προβλέπουμε τον καιρό με ακρίβεια 99,99% σε ευαίσθητα περιβάλλοντα.

Ένα άλλο εντυπωσιακό και πρόσφατο παράδειγμα που οι περισσότεροι δεν έχουν καν ακούσει: αν κοιτάξουμε τον παγκόσμιο χάρτη κινδύνων, ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ανθρωπότητα είναι τα λεγόμενα superbugs, δηλαδή βακτήρια και μικρόβια με πλήρη ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Για δεκαετίες, η ανθρωπότητα επένδυσε δισεκατομμύρια για να κατανοήσει τον μηχανισμό πίσω από αυτή την ανθεκτικότητα, μήπως φταίνε τα πολλά αντιβιοτικά, μήπως είναι θέμα DNA, διαφορετικής δομής κ.ά. Ξοδέψαμε δεκαετίες. Και σε 48 ώρες, το Imperial College στο Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποίησε ισχυρά generative AI μοντέλα και υπολογισμούς, και έλυσε το πρόβλημα. Μετά από δισεκατομμύρια και δεκαετίες, το κατάφεραν σε δύο μέρες. Και τώρα μπορούμε να δημιουργήσουμε θεραπείες.

Άρα κάτι που ήταν από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ανθρωπότητας, μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί. Μπορούμε να παράγουμε υλικά, να επιταχύνουμε την υπολογιστική ισχύ σε όλα. Κι εμείς ακόμα ασχολούμαστε με το ChatGPT και παρόμοιες εφαρμογές, και χάνουμε τη μεγάλη εικόνα. Η μεγάλη εικόνα δεν είναι ότι εγώ ή εσείς θα κάνουμε καλύτερη δουλειά. Το πιο σημαντικό είναι ότι δημιουργούνται προϊόντα, λύσεις και δυνατότητες που η ανθρωπότητα ποτέ δεν είχε φανταστεί, και είμαστε μόνο δύο χρόνια μέσα σε αυτό. Και δείτε ήδη πόσα έχουμε καταφέρει.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και ποιες οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα με αυτήν την επανάσταση;

Φυσικά, υπάρχουν πάρα πολλές προκλήσεις και πάρα πολλοί κίνδυνοι. Θα επικεντρωθώ σε μερικούς από αυτούς. Νομίζω πως ο πρώτος και σημαντικότερος κίνδυνος που βλέπουμε σήμερα είναι ο κίνδυνος για την ιδιωτικότητα και ο κίνδυνος στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.

Θεωρητικά, όλοι γίναμε χάκερ. Πριν την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, έπρεπε να γνωρίζεις προγραμματισμό, να καταλαβαίνεις από υπολογιστές, να έχεις εξειδίκευση. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος που η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης είναι τόσο μεγάλη. Παλιά, για να χρησιμοποιήσεις την τεχνητή νοημοσύνη, έπρεπε να είσαι data scientist. Μόνο μια χούφτα ανθρώπων την καταλάβαιναν και τη χρησιμοποιούσαν.

Τώρα είναι απλώς μια εφαρμογή. Δεν ισχύει πια αυτό. Είναι σαν να χρησιμοποιώ μια απλή εφαρμογή. Η μητέρα μου μπορεί να τη χρησιμοποιήσει. Εγώ μπορώ. Τα παιδιά μου μπορούν. Και ως αποτέλεσμα, είδαμε κάτι πολύ εντυπωσιακό: ότι όλοι γίναμε χάκερ.

Μπορώ να μπω σε μία από αυτές τις εφαρμογές, οι περισσότερες, ευτυχώς, το έχουν μπλοκάρει αυτό, αλλά κάποιες όχι, και μπορώ να της ζητήσω να γράψει έναν κώδικα για να χακάρω το σχολείο μου, την τράπεζά μου, τη δουλειά μου, τα πάντα, και θα το κάνει.

Ως αποτέλεσμα, τα τελευταία δύο χρόνια, ο αριθμός των επιθέσεων έχει εκτοξευθεί. Δεν μπορούμε πια να τον υπολογίσουμε. Μιλάμε για δισεκατομμύρια επιθέσεις, εκατομμύρια διαφορετικοί αλγόριθμοι που απλώς χακάρουν τα πάντα.

Όλοι γίναμε χάκερ, και η κυβερνοεγκληματικότητα έχει εκτοξευθεί. Σήμερα, υπολογίζουμε ότι αν αθροίσουμε όλη την κυβερνοεγκληματικότητα στον κόσμο, θα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη «οικονομία» παγκοσμίως, μετά μόνο από τις ΗΠΑ και την Κίνα. Και αναπτύσσεται δύο φορές ταχύτερα, με εκθετικό ρυθμό. Πιστεύω, λοιπόν, ότι αυτή η ψηφιακή ανασφάλεια είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους που υπάρχουν.

Και τώρα προχωράμε στον δεύτερο σχετικό κίνδυνο, γιατί είναι πολύ συνδεδεμένοι. Δεν είναι μόνο το να χακάρουν τις πληροφορίες μας, να τις κλέψουν, να πάρουν τα λεφτά μας ή να μας εκβιάσουν. Είναι η κλοπή της ταυτότητάς μας μέσω deep fakes. Μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, θα υπάρχουν 10 deep fakes για κάθε άνθρωπο στον πλανήτη. Δηλαδή 90 δισεκατομμύρια deep fakes! Και πρέπει να θυμόμαστε πως αυτά τα deep fakes δεν είναι απλώς μια φωτογραφία ή ένα βίντεο με το πρόσωπό μου. Δεν είναι τόσο απλό. Αυτά σχετίζονται με την αναγνώριση προσώπου, αναγνώριση φωνής, αναγνώριση εργασιών και όλα τα συστήματα άμυνας που χρησιμοποιούμε σήμερα. Τα deep fakes βρίσκονται πλέον σε επίπεδο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παραβιάσουν προσωπικά δεδομένα.

Άρα, η έννοια της ιδιωτικότητας, εξαιτίας της τεχνητής νοημοσύνης, πέθανε. Και το λέω αυτό με πλήρη επίγνωση. Η ιδιωτικότητα, όπως την ξέραμε, έχει πεθάνει. Ζούμε πια σε έναν κόσμο μηδενικής ιδιωτικότητας. Αυτός είναι ο νούμερο ένα παγκόσμιος κίνδυνος για τα επόμενα δύο χρόνια. Και νομίζω πως μόλις τώρα αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε το μέγεθος του κινδύνου που αντιμετωπίζουμε. Αυτός είναι ο πρώτος κίνδυνος.

Ο δεύτερος είναι κοινωνικός. Βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες ανατροπές στην αγορά εργασίας. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να πάρει πολλές από τις δουλειές μας, ειδικά η «agentic AI», δηλαδή η τεχνητή νοημοσύνη που λειτουργεί ως πράκτορας, μπορεί να εκτελεί εργασίες για εμένα, να σκέφτεται, να συλλογίζεται, να επικοινωνεί με άλλες υπηρεσίες, με άλλους πράκτορες, και να παράγει αποτελέσματα. Σύμφωνα με τις έρευνές μας, αν δούμε συνολικά την παγκόσμια αγορά εργασίας, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι θα χρειαστεί να επανεκπαιδευτούν. Η τεχνητή νοημοσύνη, ο αυτοματισμός ή ο συνδυασμός των δύο σίγουρα θα αντικαταστήσουν πολλές θέσεις εργασίας. Πάνω από το 70% των επαγγελμάτων μπορούν να αντικατασταθούν.

Θα χρειαστεί, λοιπόν, να ξεκινήσουμε μια μεγάλη προσπάθεια αναβάθμισης δεξιοτήτων. Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα πρέπει να αποκτήσουν νέες δεξιότητες έως το τέλος της δεκαετίας. Προσωπικά πιστεύω ότι τελικά θα δημιουργηθούν περισσότερες δουλειές απ’ όσες θα χαθούν, αλλά θα είναι εντελώς διαφορετικές δουλειές.

Και ήδη αρχίζει να διαφαίνεται ένα νέο φαινόμενο στην αγορά. Ίσως το έχετε ακούσει: η «κρίση των ασκούμενων». Δηλαδή, οι οργανισμοί δεν προσλαμβάνουν πλέον νέους αποφοίτους ή ασκούμενους γιατί η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει τις περισσότερες από τις δουλειές τους. Αυτό δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα. Πρώτα απ’ όλα, ποιο είναι πλέον το νόημα της εκπαίδευσης; Ποιος είναι ο ρόλος των πανεπιστημίων; Τι δεξιότητες χρειάζομαι στο μέλλον;

Και το πρόβλημα δεν είναι μόνο βραχυπρόθεσμο. Αν δεν προσλαμβάνω juniors τώρα, και αν κάποια στιγμή συνταξιοδοτηθούμε — ή χάσουμε τη δουλειά μας — ποιος θα μας αντικαταστήσει; Όλη αυτή η εμπειρία, η γνώση, το υπόβαθρο, σε κάποιο βαθμό πάνε χαμένα, δεν αξιοποιούνται πια. Άρα έχουμε ένα άμεσο πρόβλημα, αλλά και ένα πολύ μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο. Και δεν νομίζω ότι οι οικονομίες ή οι κυβερνήσεις έχουν αρχίσει να το αντιμετωπίζουν σοβαρά.

Και ένας ακόμη τεράστιος κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε που και πάλι δεν συζητιέται επαρκώς, είναι αυτός που οδηγεί σε όλα τα παραπάνω: οι μαζικές επενδύσεις. Χρειαζόμαστε πολλά πράγματα για αυτή την επανάσταση. Χρειαζόμαστε ηλεκτρική ενέργεια, χρειαζόμαστε ενέργεια γενικά, χρειαζόμαστε ημιαγωγούς, χρειαζόμαστε δεξιότητες. Χρειαζόμαστε τις σωστές δουλειές. Χρειαζόμαστε νερό.

Σήμερα, 40 εντολές στο ChatGPT «καταναλώνουν» περίπου ένα λίτρο νερού. Βρισκόμαστε λοιπόν σε μια κούρσα επενδύσεων και υποδομών. Σημειώνουμε ότι αν προσθέσουμε όλες τις υποδομές που χρειάζονται παγκοσμίως, π.χ. ενεργειακές υποδομές, υποδομές ύδρευσης, data centers, bandwidth, τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό, οπτικές ίνες και όλα τα συναφή σε όλο τον κόσμο, θα χρειαστούμε περίπου 94 τρισεκατομμύρια δολάρια σε επενδύσεις μέσα στα επόμενα 20 με 25 χρόνια. Αυτό αντιστοιχεί, πάνω-κάτω, στο παγκόσμιο ΑΕΠ.

Κατευθυνόμαστε, λοιπόν, σε έναν κόσμο τεράστιων επενδύσεων. Χρειαζόμαστε πολλά χρήματα, και αυτό είναι πληθωριστικό σε ορισμένες περιπτώσεις. Μερικές χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει επενδύσεις. Έχουμε δει τις ΗΠΑ να ανακοινώνουν νέα έργα. Η Κίνα επίσης ανακοινώνει έργα. Κάποιες χώρες, όμως, μένουν πίσω. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να έχει αντίκτυπο σε ολόκληρο το γεωπολιτικό σύστημα στο μέλλον. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα και τους κινδύνους που βλέπουμε σήμερα.

Πιστεύετε ότι αυτός ο δασμολογικός και εμπορικός πόλεμος που έχει προκύψει τις τελευταίες ημέρες σχετίζεται με αυτά τα 94 τρισεκατομμύρια δολάρια που αντιμετωπίζουμε ως κεφαλαιουχική ανάγκη; Πιστεύετε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να ανατρέψουν αυτή την εμπορική ανισορροπία προκειμένου να δημιουργήσουν πλούτο που θα επενδυθεί;

 Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι έχει πολύ μεγάλη σχέση με αυτό. Σίγουρα ένα μέρος του είναι απολύτως πραγματικό. Όλα όσα είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες σχετίζονται με αυτό. Χρειαζόμαστε πολλά data centers, χρειαζόμαστε δεξιότητες. Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε πάρα πολλά ημιαγωγικά υλικά, πολλά semiconductors για αυτή την επανάσταση. Δεν έχουμε καν μπει στην αρχή της επανάστασης. Τα περισσότερα από τα διάσημα εργοστάσια παραγωγής σήμερα βρίσκονται εκτός Ηνωμένων Πολιτειών και γνωρίζουμε ότι η Ταϊβάν βρίσκεται υπό γεωπολιτική απειλή.

Οι ΗΠΑ πρέπει να φέρουν πίσω πολλές από αυτές τις δραστηριότητες εντός των συνόρων. Πρέπει να επαναφέρουν την παραγωγή. Πρέπει να έχουν τις κατάλληλες δεξιότητες. Πώς θα τις αποκτήσουν; Αυτές οι δεξιότητες είναι σήμερα συγκεντρωμένες στην Ιαπωνία και στη Νότια Κορέα. Πρέπει να τις φέρουν πίσω. Πρέπει να ξαναχτίσουν αυτό το οικοσύστημα.

Άρα αυτό είναι σίγουρα ένα μέρος αυτού που βλέπουμε. Ένα άλλο παράδειγμα: ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της επανάστασης που βλέπουμε είναι οι φυσικοί πόροι. Χρειαζόμαστε λίθιο, κοβάλτιο, νικέλιο, όλα αυτά τα μεταλλεύματα που είναι σημαντικά για τις τεχνολογίες του μέλλοντος. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά ελέγχονται από την Κίνα, άμεσα ή έμμεσα. Πάνω από το 80% του παγκόσμιου λιθίου ελέγχεται από την Κίνα. Η εξόρυξη γίνεται σε πολλές περιπτώσεις στην Αφρική, αλλά σε κινεζικά έργα. Τεράστια εξάρτηση. Αν αύριο η Κίνα αποφασίσει ότι όλο αυτό το λίθιο δεν θα κατευθυνθεί προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι πρόβλημα. Μεγάλο πρόβλημα.

Άρα, ένα σημαντικό μέρος αυτής της επανάστασης είναι η επαναφορά της παραγωγής και η εξασφάλιση πρόσβασης σε αυτούς τους πόρους. Πρέπει να εξορύξω το λίθιο στη Χιλή, στον Καναδά, στην Αυστραλία. Δεν έχω άλλη επιλογή, το ορυχείο είναι εκεί, δεν μπορώ να το μετακινήσω. Αλλά σήμερα το 82% του παγκόσμιου λιθίου επεξεργάζεται στην Κίνα. Γιατί; Μπορώ να το επεξεργαστώ στις ΗΠΑ, στο Μεξικό, στον Καναδά, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμα και στην Ελλάδα. Μπορώ να χτίσω μονάδες επεξεργασίας όπου θέλω. Όμως αυτή τη στιγμή, όλα επεξεργάζονται στην Κίνα. Όλες αυτές οι εφοδιαστικές αλυσίδες πρέπει να επιστρέψουν στη Δύση. Αυτό βλέπουμε αυτή τη στιγμή και δεν έχω καμία αμφιβολία, καμία, ότι η αγορά δεν έχει καταλάβει τη μεγάλη εικόνα πίσω από αυτούς τους εμπορικούς πολέμους και τους δασμούς και όλα τα σχετικά.

Υπάρχουν πάρα πολλές αναταράξεις και θα ήθελα να σταθούμε σε αυτό το σημείο και να μας μιλήσατε γι’ αυτές τις αναταράξεις που πρόκειται να αντιμετωπίσουμε. Μέσα από τη συζήτησή μας καταλαβαίνω ότι πολλοί από εμάς «φορτώνουμε» πληροφορίες χωρίς να καταλαβαίνουμε πλήρως τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και τον συμπληρωματικό της ρόλο σε κάθε πτυχή, όπως στο εμπόριο, στην οικονομία, στην καθημερινότητά μας, στη φαρμακευτική, στην υγεία, σε όλα αυτά. Ποιες είναι, λοιπόν, οι πιθανές αναταράξεις που βλέπετε στο μέλλον; Γιατί πλέον καταλαβαίνω πως όταν μιλάμε για μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, εννοούμε την επόμενη διετία ή τριετία και όχι τα επόμενα 10 ή 15 χρόνια όπως συνέβαινε πριν από την εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ναι, σε αυτό ακριβώς καταλήγουν και πολλές από τις έρευνές μας και είμαι πολύ χαρούμενος που το έθιξες, γιατί έχεις απόλυτο δίκιο. Τα συμπεράσματά μας είναι ότι δεν υπάρχει πια διαχωρισμός σε μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο. Το βραχυπρόθεσμο «πέθανε». Το μακροπρόθεσμο είναι το νέο βραχυπρόθεσμο, γιατί τα πράγματα εξελίσσονται ταχύτατα.

Δεύτερον, αν νομίζουμε ότι μέχρι τώρα είδαμε επιτάχυνση και ανατροπές, στην πραγματικότητα δεν έχουμε δει τίποτα ακόμη. Βρισκόμαστε μόλις στην αρχή της αρχής αυτής της επανάστασης. Αν το συγκρίνω με τις πρώτες μέρες του διαδικτύου, βρισκόμαστε στο 1995. Εκεί είμαστε σήμερα. Δεν έχουμε καν καταλάβει τι είδους επανάσταση πλησιάζει.

Το τρίτο σημείο που θα ήθελα να τονίσω, και είναι εξαιρετικά επίκαιρο, είναι το εξής: όλα τα μοντέλα, όλοι οι δείκτες P/E, όλες οι οικονομικές πολιτικές, νομισματικές ή δημοσιονομικές, που συζητούσαμε μέχρι σήμερα, δεν έχουν καμία σχέση με τον νέο κόσμο που διαμορφώνεται. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τα μοντέλα, να κατανοήσουμε τις νέες επιχειρηματικές προσεγγίσεις. Όλα αλλάζουν και αλλάζουν πολύ, πολύ γρήγορα.

Σήμερα, για παράδειγμα, μπορούμε να αναπτύξουμε ένα φάρμακο σε μέρες και όχι σε χρόνια. Με κόστος 1.000 δολαρίων, όχι δισεκατομμυρίων. Αυτά αλλάζουν τα πάντα. Και ίσως για να κλείσω με μία τελευταία σκέψη: υπάρχει μια τεράστια ομίχλη αυτή τη στιγμή, ένας αποπροσανατολισμός. Οι άνθρωποι εστιάζουν σε μικρά, καθημερινά πράγματα και χάνουν τη μεγάλη εικόνα. Αν έπρεπε να δώσω μία πρόβλεψη για τα επόμενα 3-4 χρόνια, θα έλεγα το εξής: θα υπάρχουν δύο τύποι εταιρειών στον κόσμο. Εκείνες που θα επενδύσουν στην παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (generative AI) και θα την ενσωματώσουν σε κάθε πτυχή της λειτουργίας τους, είτε είναι καταναλωτικές, είτε τράπεζες, είτε τηλεπικοινωνίες, φαρμακοβιομηχανίες, οτιδήποτε. Και εκείνες που... απλώς δεν θα υπάρχουν. Τόσο απλά. Έτσι θα είναι η αγορά σε τρία με τέσσερα χρόνια από τώρα.