Αλ. Σδούκου: Η ανάπτυξη ΑΠΕ δεν αποκλείει την αξιοποίηση ορυκτών μας πόρων

Στην εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο Euro2day.gr η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου αναφέρεται στην εφαρμογή του νέου συστήματος τιμολόγησης. Απαντά σε ερώτηση σε σχέση με το ζήτημα των περικοπών στο δίκτυο και των παρεμβάσεων που δρομολογεί το υπουργείο.

«Θα φροντίσουμε ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ικανοποιητικές αποδόσεις για τους επενδυτές, καθώς θέλουμε να διατηρήσουμε την πολύ θετική δυναμική των τελευταίων ετών που καθιστά την Ελλάδα πρωταθλήτρια στον κλάδο των επενδύσεων σε ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές», επισημαίνει η κα Σδούκου.

Επίσης, δηλώνει πως «η κυβέρνηση ουδέποτε έκανε πίσω στις έρευνες υδρογονανθράκων. Αντιθέτως στηρίζει πλήρως το διαχρονικό αυτό εγχείρημα. Το γεγονός ότι έχουμε ένα φιλόδοξο πράσινο σχεδιασμό που θέτει ψηλά τις ΑΠΕ, δεν αποκλείει παράλληλα την εκμετάλλευση των ορυκτών μας πόρων».

Έχουν συμπληρωθεί τρεις μήνες από την εφαρμογή του νέου συστήματος τιμολόγησης. Ποια είναι η άποψή σας για τη διαμόρφωση των τιμών. Δώστε μας μία εκτίμηση για το μέλλον;

Νομίζω είναι κοινός τόπος πλέον ότι η μεταρρύθμιση που έγινε στα τιμολόγια ρεύματος πέτυχε και οδήγησε σε περισσότερο ανταγωνισμό και σε πτώση των τιμών. Πλέον τα τιμολόγια επιστρέφουν στα επίπεδα προ της κρίσης, αφού από τον Μάρτιο ήδη έχουν μειωθεί σε αρκετούς προμηθευτές κάτω από τα 10 λεπτά/KWh, με βάση την καθοδική τροχιά που ακολουθεί η διεθνής τιμή Φυσικού Αερίου και κατ’ επέκταση η τιμή χονδρικής στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Το γεγονός αυτό προσφέρει μεγάλη ανακούφιση στους καταναλωτές κάθε κατηγορίας και «ξεκλειδώνει» σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες. Πλέον οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να αφιερώσουν χρήματα για σκοπούς που πραγματικά έχουν ανάγκη, για σκοπούς με αναπτυξιακό πρόσημο και όχι μόνο για να καλύψουν το ενεργειακό κόστος.

Πάντως, θα πρέπει να τονίσω ότι η κυβέρνηση και το ΥΠΕΝ ούτε σταματούν εδώ ούτε εφησυχάζουν. Έχουμε στραμμένο το βλέμμα στην επόμενη ημέρα στη λιανική αγορά, που θα έρθει μέσω της εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών και της δυνατότητας των προμηθευτών να προσφέρουν δυναμικά τιμολόγια (πορτοκαλί χρωματικής σήμανσης) στους καταναλωτές. Ο ΔΕΔΔΗΕ ήδη υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα εγκατάστασης έξυπνων μετρητών, ύψους 1 δισ. ευρώ, με σκοπό να καλύψει το σύνολο των παροχών ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2030, δηλαδή πάνω από 7,5 εκατ. καταναλωτές. Με τη λειτουργία των νέων μετρητών θα δοθεί η δυνατότητα στους προμηθευτές να προσφέρουν τα λεγόμενα δυναμικά τους τιμολόγια στους πελάτες τους, εξασφαλίζοντας για εκείνους χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια διαφορετικών ωρών εντός της ημέρας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τις ώρες που μεγιστοποιείται η διείσδυση των ΑΠΕ, οι τιμές που θα πληρώνουν οι καταναλωτές για την πραγματική τους κατανάλωση θα είναι πολύ χαμηλότερες σε σχέση με διαφορετικές ζώνες εντός της ημέρας, όπου η παραγωγή στηρίζεται σε ορυκτά καύσιμα.

Με αυτό τον τρόπο, οι καταναλωτές θα έχουν κίνητρο να μεταφέρουν την κατανάλωσή τους σε ώρες που η ενέργεια είναι φθηνότερη λόγω των ΑΠΕ, μειώνοντας περαιτέρω το ενεργειακό τους κόστος αλλά και λαμβάνοντας «μερίδιο» από τα απτά οφέλη της ενεργειακής μετάβασης που υλοποιούμε. Είναι ξεκάθαρο ότι στο εγγύς μέλλον εκεί θέλουμε να φτάσουμε στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και θα το πετύχουμε με σύμμαχο την τεχνολογική ωρίμανση και τις εξελίξεις στον τομέα των έξυπνων μετρητών.

Στην επικαιρότητα έρχεται κατά διαστήματα το ζήτημα της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου. Για τον λόγο αυτό τίθεται υποχρεωτικά το ζήτημα των περικοπών. Τι παρεμβάσεις δρομολογεί το υπουργείο Ενέργειας; Υπάρχει το ενδεχόμενο αλλαγών στις προτεραιότητες στη χορήγηση όρων σύνδεσης;

Όταν μιλάμε για την αγορά των ΑΠΕ, θα πρέπει να θυμόμαστε ποιος είναι ο τελικός μας στόχος σε ό,τι αποφασίζουμε. Και ο στόχος αυτός είναι να φτάσει, και να ξεπεράσει, η διείσδυσή τους στην ηλεκτροπαραγωγή το 80% ως το 2030 με βάση το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Σήμερα υπάρχουν σε διάφορα στάδια αδειοδότησης υποψήφια έργα υπερπολλαπλάσιας ισχύος από όσα χρειαζόμαστε για να φτάσουμε τα 23,5 γιγαβάτ, που είναι ο στόχος του ΕΣΕΚ μέχρι τότε. Κατ' επέκταση, καλούμαστε να προωθήσουμε τα έργα εκείνα που όντως μπορούν να υλοποιηθούν και να μην αφήνουμε ανώριμες επενδύσεις να δεσμεύουν πολύτιμο ηλεκτρικό χώρο στο δίκτυο μεταφοράς και διανομής. Ακριβώς για αυτό τον λόγο, το ΥΠΕΝ προωθεί μια ρύθμιση με την οποία θα δοθεί η επιλογή στα νέα έργα να προσθέσουν μπαταρίες, αλλά και να δεχτούν περικοπές παραγωγής υψηλότερες από ό,τι είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα. Χαρακτηριστικό είναι ότι με βάση μελέτες, για κάθε 1 μεγαβάτ μπαταριών που «κουμπώνει» σε ένα σταθμό ΑΠΕ, είναι σαν να απελευθερώνουμε 2 μεγαβάτ ηλεκτρικού χώρου. Με βάση αυτή τη λογική θα σχεδιαστούν οι διαγωνισμοί ΑΠΕ στο εξής, όμως θέλω να είμαι σαφής: Θα φροντίσουμε ώστε να συνεχίσουν να υπάρχουν ικανοποιητικές αποδόσεις για τους επενδυτές, καθώς θέλουμε να διατηρήσουμε την πολύ θετική δυναμική των τελευταίων ετών, που καθιστά την Ελλάδα πρωταθλήτρια στον κλάδο των επενδύσεων σε ανανεώσιμες ενεργειακές πηγές.

Ειδικά από τον κλάδο των ενεργοβόρων βιομηχανιών υπάρχει δυσαρέσκεια σε σχέση με τις καθυστερήσεις στη λειτουργία των φωτοβολταϊκών πάρκων που θα συνδέονται με PPA με βιομηχανίες. Υποστηρίζουν δε πως η προσθήκη μπαταριών στα φωτοβολταϊκά συστήματα δεν θα λύσει το πρόβλημα. Πώς απαντάτε;

Η ενεργοβόρος βιομηχανία ως κλάδος δέχτηκε ένα τεράστιο πλήγμα κατά την ενεργειακή κρίση. Ακόμα και σήμερα ο σημαντικότατος αυτός πυλώνας της Εθνικής Οικονομίας, με πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας και σημαντική συμμετοχή στα δημόσια οικονομικά μεγέθη, υφίσταται σημαντικές πιέσεις, άρα είναι φανερό πως πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο της πολιτικής μας. Στόχος είναι να προσφέρουμε στις βιομηχανίες όχι μια μόνο λύση, αλλά ένα σύνολο επιλογών για να καλύψουμε τις ενεργειακές τους ανάγκες. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι η φετινή αύξηση του ποσοστού από τα έσοδα των δικαιωμάτων εκπομπών στο 17% για τη βιομηχανία από 11% πέρυσι με στόχο την αποφυγή του carbon leakage.

Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις σε ΑΠΕ που ρίχνουν το ενεργειακό κόστος, προωθούμε ρύθμιση με την οποία θα δοθεί προτεραιότητα στα έργα που έχουν συνάψει ΡΡΑ με τις βιομηχανίες. Πρόκειται για επενδύσεις που ανήκουν στην ομάδα Β και ανέρχονται σε μερικές εκατοντάδες μεγαβάτ. Για τα εν λόγω έργα θα ισχύσει και χαμηλότερος βαθμός περικοπών παραγωγής. Πέρα από τα μέτρα που λαμβάνουμε ως κυβέρνηση, υπάρχει πλέον και ένα πιο ευνοϊκό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού αναγνωρίζεται από όλους η ανάγκη αναζωογόνησης της βιομηχανίας πανευρωπαϊκά. Στο πλαίσιο αυτό, οι κανόνες κρατικών ενισχύσεων γίνονται πιο χαλαροί σε σχέση με το παρελθόν, άρα ανοίγονται περισσότερες δυνατότητες για τη στήριξή της.

Η Ελλάδα έχει αναπτύξει ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ. Μπροστά μας έχουμε τον στόχο της ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Πώς απαντάτε σε σχέση με τις τοπικές αντιδράσεις και ποιες είναι οι σκέψεις του υπουργείου ως προς την αντιστάθμιση;

Θα ήθελα να υπενθυμίσω μια πολύ σημαντική και αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα: Ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Έλληνες πολίτες θεωρούν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής ως μείζον. Αυτό σημαίνει ότι η απόφαση της κυβέρνησης ήδη από το 2019 να αποσύρει σταδιακά τις λιγνιτικές μονάδες πριν το τέλος της παρούσας δεκαετίας είναι απολύτως σύμφωνη με τη λαϊκή βούληση. Από τη στιγμή, λοιπόν, που θέλουμε να αποσύρουμε τον λιγνίτη, και από τη στιγμή που θέλουμε να σταματήσουμε να πληρώνουμε υψηλά ποσά για να εισάγουμε ορυκτά καύσιμα, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αναπτύξουμε όποια δική μας πηγή ενέργειας διαθέτουμε.

Είναι ξεκάθαρα στο συμφέρον της χώρας αλλά και των καταναλωτών ενέργειας, αφού οι ΑΠΕ είναι η φθηνότερη μορφή ηλεκτροπαραγωγής με μεγάλη απόσταση από τα ορυκτά καύσιμα. Και είναι πολύ ευτυχές ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα προικισμένη με άφθονο άνεμο και ήλιο που καθιστά τις επενδύσεις στις ΑΠΕ αποδοτικές. Άρα θέλω να στείλω ένα μήνυμα στους συμπολίτες μας που ενδεχομένως έχουν αμφιβολίες για τα υπεράκτια αιολικά και να τους πω ότι το όφελος που θα έχουν σε βάθος δεκαετιών από τη λειτουργία τους θα είναι πολλαπλάσιο από την όποια όχληση μπορεί να υποστούν. Αυτό δε το όφελος θα είναι ορατό και μετρήσιμο τόσο στην ελληνική κοινωνία εν γένει, όσο και πολύ παραπάνω στις τοπικές κοινωνίες που θα γειτνιάζουν με τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και θα απολαμβάνουν τα ανταποδοτικά οφέλη. Άλλωστε, στις σχετικές μελέτες το συγκεκριμένο ζήτημα έχει ληφθεί υπόψη πολύ σοβαρά ακριβώς για να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις. Γνωρίζουμε καλά τη σημασία του θαλάσσιου τοπίου για τις τουριστικές μας περιοχές και σκοπεύουμε να το διατηρήσουμε.

Σε κάθε περίπτωση, είναι υγιές που γίνεται ένας τέτοιος διάλογος σήμερα που ξεκινά αυτή η νέα εθνική προσπάθεια για τα υπεράκτια αιολικά. Εξάλλου, έμπρακτα έχουμε αποδείξει ότι σεβόμαστε πλήρως τις διαφορετικές απόψεις εφόσον στηρίζονται σε επιχειρήματα, τις εξετάζουμε στην ουσία τους και τις λαμβάνουμε υπόψη στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό μας.

Η Ελλάδα μετατρέπεται σε ενεργειακό κόμβο. Αυτό φαίνεται και από τις διακρατικές συμφωνίες. Στο πλαίσιο αυτό, το υδρογόνο και τα εναλλακτικά καύσιμα έρχονται στο προσκήνιο. Όμως υπάρχουν κενά στο θεσμικό πλαίσιο. Θα υπάρξουν νομοθετικές πρωτοβουλίες;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έκανε μεγάλα βήματα προς τον στόχο της να γίνει ενεργειακός κόμβος. Οι νέες διασυνδέσεις, υποδομές και αγωγοί που υλοποιήθηκαν ή κατασκευάζονται ήδη αναβαθμίζουν τη γεωπολιτική μας θέση και μας προσφέρουν περισσότερη ενεργειακή ασφάλεια. Ο εν λόγω στόχος περιλαμβάνει πλέον και το πράσινο υδρογόνο με τα εναλλακτικά καύσιμα, αφού θα κληθούν να παίξουν κρίσιμο ρόλο στα χρόνια ως το 2050 για την ενεργειακή μετάβαση. Ήδη όλες οι νέες υποδομές και οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που υλοποιούνται, είναι σε θέση να λειτουργήσουν με μείγμα φυσικού αερίου και υδρογόνου. Απομένει, λοιπόν, να δούμε πώς θα παράγουμε τα πράσινα καύσιμα στη χώρα μας.

Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για τα ρυθμιστικά πλαίσια που θα διέπουν μια σειρά νέων τεχνολογιών, όπως το υδρογόνο, το βιομεθάνιο και η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα εκπονούνται ήδη και θα ολοκληρωθούν τους επόμενους μήνες. Οι σχετικές μεταρρυθμίσεις έχουν συμπεριληφθεί και στο Κεφάλαιο RepowerEU του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «ΕΛΛΑΔΑ 2.0», δείγμα της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζουμε τις σχετικές πρωτοβουλίες. Πέραν όμως από τη διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου, στηρίζουμε τις τεχνολογίες αυτές και με χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης. Για παράδειγμα, έργα υδρογόνου και βιομεθανίου πρόκειται να λάβουν ενίσχυση συνολικού ύψους 75 εκατ. ευρώ από το Ταμείο, καθώς πρόκειται για τεχνολογίες που καλούνται να ωριμάσουν σταδιακά. Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι ήδη φανερό και πιστεύω ότι σύντομα θα δούμε τα πρώτα πιλοτικά έργα.

Το φυσικό αέριο εκτιμάται πως θα παραμένει για πολλά χρόνια στο ενεργειακό μείγμα της χώρας. Υπό αυτή τη συνθήκη στην επικαιρότητα υπάρχει το ενδιαφέρον για έρευνες υδρογονανθράκων. Ποια είναι η εκτίμησή σας;

Νομίζω, συμφωνούμε όλοι, ότι αφού θα συνεχίσουμε να καταναλώνουμε φυσικό αέριο για τις επόμενες δεκαετίες, είναι καλύτερο να το παράγουμε εγχώρια στο βαθμό του εφικτού. Με τον τρόπο αυτό θα ρίξουμε το ενεργειακό κόστος και θα ενισχύσουμε την ενεργειακή ασφάλεια σημαντικά. Το αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο, πράγμα που σημαίνει ότι θα το καταναλώνουμε στο εξής, αλλά με διαρκώς χαμηλότερους ρυθμούς. Με αφορμή τις παραπάνω διαπιστώσεις, η κυβέρνηση ουδέποτε έκανε πίσω στις έρευνες υδρογονανθράκων. Αντιθέτως στηρίζει πλήρως το διαχρονικό αυτό εγχείρημα. Το γεγονός ότι έχουμε ένα φιλόδοξο πράσινο σχεδιασμό που θέτει ψηλά τις ΑΠΕ, δεν αποκλείει παράλληλα την εκμετάλλευση των ορυκτών μας πόρων.

Φέτος είναι μια καθοριστική χρονιά για τις έρευνες, καθώς σύντομα αναμένεται να ληφθεί η απόφαση της κοινοπραξίας ExxonMobil-HELLENiQ Energy για ερευνητική γεώτρηση στην περιοχή νότια της Κρήτης. Η γεώτρηση είναι το αποφασιστικό βήμα που θα δείξει αν και ποιες απολήψιμες ποσότητες υπάρχουν πραγματικά. Σε αντίθεση με τις σεισμικές έρευνες που απλά προσδιορίζουν στόχους στο υπέδαφος, οι γεωτρήσεις είναι που αποδεικνύουν πέραν κάθε αμφιβολίας την ύπαρξη υδρογονανθράκων. Έτσι, λοιπόν, είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι για την έκβαση των ερευνών και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε καλά νέα να ανακοινώσουμε.