Συνεδριακός τουρισμός: Η έλλειψη που κοστίζει στη χώρα 500 εκατ. ευρώ

Για τις απώλειες που μετρά η Ελλάδα σε επίπεδο διεθνών διοργανώσεων και εταιρικών events, λόγω έλλειψης μεγάλου συνεδριακού κέντρου, καθώς και για τις επιδόσεις του συνεδριακού τουρισμού, ο οποίος επλήγη σημαντικά κατά την πανδημία του κορωνοϊού, μιλά, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή της στο Euro2day.gr η πρόεδρος του HAPCO & DES (Σύνδεσμος Ελλήνων Επαγγελματιών Οργανωτών Συνεδρίων και Ειδικών Εκδηλώσεων Προορισμού).

Η ίδια εστιάζει στην απουσία μητρώου καταγραφής συνεδρίων και εκδηλώσεων και επισημαίνει ότι φλέγον ζήτημα για τον κλάδο αποτελεί η άρση των περιορισμών των υφιστάμενων διατάξεων για τα ιατρικά συνέδρια.

«Η προσοχή των διεθνών παικτών έχει στραφεί στη χώρα μας, είναι η κατάλληλη στιγμή αυτό να το κεφαλοποιήσουμε. Είμαστε έτοιμοι να φέρουμε την Ελλάδα ακόμα πιο ψηλά στον παγκόσμιο συνεδριακό χάρτη!», τονίζει η Σίσσυ Λυγνού.

Ο ελληνικός συνεδριακός τουρισμός δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από την πανδημία, με τα «υβριδικά» συνέδρια να κερδίζουν έδαφος εκείνη την περίοδο. Πόσο έχει ανακάμψει ο κλάδος, πώς έκλεισε το 2023 σε επίπεδο τζίρου και ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για φέτος;

Είναι αλήθεια πως ο κλάδος μας υπέστη πολύ σοβαρή και ανυπολόγιστη ζημιά κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπως και το σύνολο του ελληνικού τουρισμού. Οι επαγγελματίες οργανωτές συνεδρίων σε διεθνές επίπεδο επιδείξαμε μία εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα στη μετατροπή των φυσικών συνεδρίων σε διαδικτυακά και υβριδικά, κατακτώντας την τεχνολογία που είχαμε στη διάθεσή μας, ώστε να μην ακυρωθούν σημαντικές διοργανώσεις, αλλά και με στόχο την επιβίωση των εταιρειών μας και την προστασία των εργαζομένων μας. Μία αρκετά απαιτητική αλλά και κοστοβόρα διαδικασία και περίοδος, που βέβαια δημιούργησε και ευκαιρίες, καθώς η εξειδίκευση που αποκτήσαμε χρησιμοποιείται πλέον προς όφελος των φυσικών συνεδρίων. Βέβαια, η περίοδος των διαδικτυακών και υβριδικών συνεδρίων αδρανοποίησε αισθητά την αγορά.

Είμαστε λοιπόν ιδιαίτερα ευτυχείς που τα έτη 2022 και 2023 ο κλάδος μας επανήλθε στην κανονικότητα, η χώρα μας κατέγραψε σημαντική άνοδο στη διεθνή κατάταξη, αλλά και αυξημένη δραστηριότητα στον κλάδο του MICE, των επαγγελματικών συναντήσεων, εκδηλώσεων και επιστημονικών συνεδρίων. Η ανάκαμψη αυτή οφείλεται κυρίως στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στις προσπάθειες εξωστρέφειας και ενεργοποίησης των συνεδριακών γραφείων πόλεων (convention bureaux) της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, τις προσπάθειες του Συνδέσμου μας να υποστηρίξει τον κλάδο, αλλά και στις διοργανώσεις που μεταφέρθηκαν από τις χρονιές της πανδημίας. Αναμφισβήτητα, η ανοδική πορεία του τομέα μας επηρεάστηκε και από την άνοδο του ελληνικού τουρισμού, αποτέλεσμα του έργου της ελληνικής κυβέρνησης, του υπουργείου Τουρισμού και ΕΟΤ.

Τα τρία χρόνια της πανδημίας, που αποτέλεσαν εμπόδιο για δυναμικές πωλήσεις και εξωστρέφεια στον κλάδο, σίγουρα θα δράσουν αρνητικά και στις επόμενες χρονιές, αυτό θα πρέπει να το αναμένουμε. Παρ' όλα αυτά, το 2023 κατεγράφη ικανοποιητική αύξηση στις ζητήσεις από διεθνείς φορείς, οργανισμούς και εταιρείες, που επιλέγουν την Ελλάδα ως προορισμό για την οργάνωσή τους. Παρατηρήθηκε μία δυναμική στον αριθμό των διεθνών διοργανώσεων, που όμως προήλθαν από διεκδικήσεις -σε ιδιωτικό επίπεδο- που είχαν ενεργοποιηθεί προ πανδημίας (όπως γνωρίζουμε, ένα διεθνές συνέδριο διεκδικείται τουλάχιστον 3-5 χρόνια πριν την έναρξή του), ενώ αντίστοιχα παρατηρήθηκε μία συστολή στην επιβεβαίωση των εταιρικών events. Κατεγράφη επίσης μία αύξηση στη ζήτηση για εγχώριο Συνεδριακό & Επαγγελματικό Τουρισμό.

Είναι ενθαρρυντικό ότι με τον ίδιο ρυθμό ζητήσεων φαίνεται να κινείται το 2024, τόσο για εταιρικές εκδηλώσεις όσο και για επιστημονικά συνέδρια, με αρκετές διεκδικήσεις/προκηρύξεις να δίνουν την ευκαιρία στους επαγγελματίες του κλάδου να διεκδικήσουν διεθνή έργα σε βάθος 5ετίας. Το 2024 λοιπόν φαίνεται ότι θα είναι μία «σταθερή» χρονιά για την Ελλάδα, με σημαντική ζήτηση σε όλο το φάσμα του τουρισμού, σίγουρα και στον Επαγγελματικό & Συνεδριακό Τουρισμό. Αναμφισβήτητα θα παρατηρήσουμε το φαινόμενο του “last minute” και ευελπιστούμε το 2024 να κλείσει τελικά καταγράφοντας αύξηση από το 2023, είναι όμως νωρίς να το προβλέψουμε.

Σύμφωνα λοιπόν με διεθνείς μελέτες, αλλά και τις μετρήσεις του Συνδέσμου μας, ο εθνικός Επαγγελματικός και Συνεδριακός Τουρισμός μπορεί να συμβάλει κατ' εκτίμηση με περισσότερο από 1,7 δισ. ευρώ στην εθνική οικονομία, αποτελώντας παράλληλα πηγή εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους για το κράτος και τις τοπικές αρχές. Σημαντική συνεισφορά, σε καμία περίπτωση όμως ικανοποιητική, αν λάβουμε υπόψη ότι αυτός ο τζίρος μάς τοποθετεί στην 47η θέση σε παγκόσμιο επίπεδο σε άμεση συνεισφορά του κλάδου στην οικονομία, όταν την ίδια ώρα η Ισπανία βρίσκεται στη 12η και η Πορτογαλία στην 32η, σύμφωνα με διεθνή μελέτη του 2019. Η δυναμική μας είναι πολύ μεγαλύτερη και αυτό αποδεικνύεται μέσω της ζήτησης που καταγράφεται, που σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί λόγω σημαντικής έλλειψης υποδομών και διαθεσιμότητας, λόγω υψηλών τιμών και σίγουρα λόγω έλλειψης εθνικού πλαισίου για τον κλάδο.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του συνεδριακού τουρισμού έναντι άλλων μορφών του κλάδου; Ποια είναι η συμβολή στην εθνική οικονομία;

Για τον Σύνδεσμό μας, αλλά και όλους τους επαγγελματίες του Επαγγελματικού και Συνεδριακού Τουρισμού, η Βιομηχανία Συνεδρίων είναι το «διαμάντι» του ελληνικού τουρισμού, χωρίς αμφιβολία το «αναξιοποίητο διαμάντι». O Επαγγελματικός & Συνεδριακός Τουρισμός συμβάλλει τα μέγιστα στην ελληνική οικονομία και την επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν. Ο σημαντικός του ρόλος δεν έχει γίνει πλήρως αντιληπτός και δεν έχει αξιοποιηθεί όσο θα έπρεπε στην Ελλάδα, συγκριτικά με άλλες ανταγωνιστικές χώρες που τοποθετούν τον αντίστοιχο κλάδο στην πρώτη γραμμή. Παρακάτω κάποιοι από τους λόγους που παρουσιάζει ο HAPCO & DES:

• Αποτελεί πηγή εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους για το κράτος και τις τοπικές αρχές.
• Συμβάλλει στην οικονομία με την κατασκευή ή/και ανακαίνιση συνεδριακών χώρων και ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων, ενισχύει την απασχόληση και διαφημίζει την χώρα διεθνώς.
• Συμβάλλει στη δημιουργία εισοδήματος, που πολλές φορές είναι πολλαπλάσιο 7 φορές από τον μαζικό τουρισμό.
• Προσελκύει προσωπικότητες υψηλού επιπέδου που μπορούν αντίστοιχα να είναι πρεσβευτές της χώρας μας στο εξωτερικό.
• Συμβάλλει στην αύξηση θέσεων εργασίας, αφού στην οργάνωση συνεδρίων εμπλέκονται 50 τουλάχιστον επαγγέλματα.
• Δημιουργεί και αυξάνει την ζήτηση ταξιδιωτικών και τουριστικών υπηρεσιών (διαμονές, διακινήσεις, ξεναγήσεις, εκδρομές, δείπνα, γεύματα κ.λπ.), ενισχύοντας την εθνική οικονομία.
• Συμβάλλει στην επέκταση της τουριστικής περιόδου και στην καταπολέμηση της εποχικότητας του Ελληνικού Τουρισμού.
• Προβάλει την φήμη της χώρας σε ένα υψηλού επιπέδου κοινό και κατακτά σημαντική θέση στον παγκόσμιο τουριστικό και συνεδριακό χάρτη.

Ο «συνεδριακός» τουρίστας επενδύει στη χώρα έως και 7 φορές πάνω από τον απλό τουρίστα, είναι επισκέπτης υψηλού εισοδήματος και επιπέδου, ενισχύει την τοπική οικονομία, συνδυάζοντας την επαγγελματική δραστηριότητα με τη διασκέδαση, και μπορεί αντίστοιχα να αποτελέσει και ιδανικό πρεσβευτή της χώρας μας στο εξωτερικό. Με τα παραπάνω δεδομένα, η Ελλάδα θα μπορούσε να κατακτά σημαντική θέση στο διεθνή τουριστικό και συνεδριακό χάρτη.

Σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας, η Ελλάδα σε ποια θέση βρίσκεται στην ευρωπαϊκή αλλά και στην παγκόσμια κατάταξη διοργάνωσης συνεδρίων και εκδηλώσεων; Υπάρχουν προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου;

Τα αποτελέσματα του διεθνούς οργανισμού ICCA (International Congress and Convention Association) για τη διεθνή κατάταξη χωρών και πόλεων σε ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο, σε ό,τι αφορά στον Επαγγελματικό & Συνεδριακό Τουρισμό ήρθαν για να μας ενθαρρύνουν και να αναδείξουν τη συνεδριακή δυναμική του προορισμού, αλλά και παράλληλα να μας υπενθυμίσουν ότι πρέπει να συνεχίσουμε τις προσπάθειες μας για την ανάδειξη του κλάδου. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα για το 2022 διατήρησε τη 10η θέση στην Ευρώπη, ενώ ανέβηκε τρεις θέσεις πάνω σε παγκόσμιο επίπεδο, κατακτώντας τη 13η θέση από τη 16η που είχε πέρσι. Σε επίπεδο πόλεων, η Αθήνα βρέθηκε στην 1η δεκάδα, συγκεκριμένα στην 8η θέση σε ευρωπαϊκό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Αντίστοιχα, η Θεσσαλονίκη βρέθηκε στην 51η θέση σε ευρωπαϊκή και στην 78η θέση σε παγκόσμια κατάταξη.

Βέβαια, η συγκεκριμένη κατάταξη αφορά συγκεκριμένη κατηγορία συνεδρίων. Είναι σαφές λοιπόν ότι σε ένα μεγάλο βαθμό έχουν γίνει προσπάθειες αναβάθμισης και ανάπτυξης του προϊόντος σε τοπικό επίπεδο και αυτό οφείλεται σίγουρα στη δράση των Convention Bureau, του HAPCO & DES, αλλά και σε μεγάλο βαθμό των επαγγελματιών οργανωτών συνεδρίων και εκδηλώσεων, που με ιδιωτική πρωτοβουλία και ίδια μέσα/κόστος προσελκύουν διεθνείς διοργανώσεις στη χώρα. Μας είναι αρκετό αυτό; Όχι. Εξακολουθούμε και παρουσιάζουμε αισθητή διαφορά στην κατάταξη σε σχέση με ανταγωνιστικούς προορισμούς, που τίποτα δεν έχουν να προσφέρουν παραπάνω από τη χώρα μας, διαφέρουν μόνο στη σημασία που δίνουν στον κλάδο των συνεδρίων.

Ποιο είναι κατά την άποψή σας το μεγαλύτερο εμπόδιο που καλείται να αντιμετωπίσει ο ελληνικός συνεδριακός τουρισμός στην κατεύθυνση ανάπτυξής του;

Ας αναλογιστούμε σε ποια θέση θα μπορούσαμε να βρισκόμαστε, εάν ο κλάδος ήταν μέρος Εθνικής Στρατηγικής για τον Ελληνικό Τουρισμό και διέθετε Εθνική Καμπάνια Προβολής. Εάν είχε γίνει αντιληπτή η αξία και η συμβολή του κλάδου, ακολουθώντας το παράδειγμα πολλών άλλων ανταγωνιστικών προορισμών. Αρκεί μόνο μία επίσκεψη στις κορυφαίες «συνεδριακές» πόλεις της Ευρώπης, για να αντιληφθεί κανείς τη διαφορά μας σε μέγεθος υποδομών, συλλογικής υποστήριξης και ενίσχυσης του κλάδου και κυρίως κοινής συνεδριακής κουλτούρας που διέπει τους ανταγωνιστικούς προορισμούς. Θα έλεγα ότι η έλλειψη εθνικής συνεδριακής κουλτούρας και αντίληψης του μεγέθους συμβολής του κλάδου μας στην εθνική οικονομία, αλλά και συλλογικής δράσης για την ενίσχυσή του, αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για μία χώρα που έχει επιτυχώς φιλοξενήσει Ολυμπιακούς Αγώνες και είναι η γενέτειρα του 1ου «συμποσίου». Αποτελεί εμπόδιο για την εθνική οικονομία και ανάπτυξη το γεγονός ότι ο επαγγελματικός και συνεδριακός της χώρας δεν αποτελεί ακόμα προτεραιότητα.

Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα βέβαια να αναφερθώ στην ικανοποίησή μας για τη στενή συνεργασία που έχει ξεκινήσει πρόσφατα με το Υπουργείο Τουρισμού, μέσω τακτικών συναντήσων με την υπουργό Τουρισμού, κ. Ολγα Κεφαλογιάννη και τον Γενικό Γραμματέα ΕΟΤ, κ. Δημήτρη Φραγκάκη και τους συνεργάτες τους, που έχουν επιδείξει θετική πρόθεση να στηρίξουν και να συμβάλουν στο έργο μας αλλά και στην προσπάθεια ανάδειξης του ελληνικού MICE (Meetings Incentives Conferences Exhibitions) σε υψηλό επίπεδο. Εχουμε υποβάλει αναλυτικά τις προτάσεις μας, ενώ είμαστε επιπλέον και σε στενή συνεργασία με τους κορυφαίους Οργανισμούς που διέπουν τον κλάδο και κυρίως τον ΣΕΤΕ, ως στρατηγικός εταίρος, για να κινηθούμε συλλογικά και με πλάνο. Ελπίζουμε εντός του 2024 να έχουμε σημαντικές εξελίξεις σε αυτό το πλαίσιο, δεν θα έχουμε πολλές ευκαιρίες ακόμα. Η προσοχή των διεθνών παικτών έχει στραφεί στη χώρα μας, είναι η κατάλληλη στιγμή αυτό να το κεφαλαιοποιήσουμε.

Απαιτείται πλέον συλλογική δράση και στοχευμένη στρατηγική για την ενίσχυση του Επαγγελματικού & Συνεδριακού Τουρισμού και σε αυτό έχει στραφεί η προσοχή μας την τελευταία περίοδο. Είμαστε εδώ για να πετύχουμε τους στόχους που έχουμε θέσει με ορίζοντα το 2030, που βασίζονται σε άξονες εξωστρέφειας, ενδυνάμωσης, εκπαίδευσης και συνεργειών. Είμαστε έτοιμοι να φέρουμε την Ελλάδα ακόμα πιο ψηλά στον παγκόσμιο συνεδριακό χάρτη!

Η δημιουργία μεγάλου συνεδριακού κέντρου αποτελεί πάγιο αίτημα των διοργανωτών συνεδρίων και εκδηλώσεων. Για ποιον λόγο εκτιμάτε ότι δεν έχει προχωρήσει κάποιο από τα έργα που κατά καιρούς έχουν πέσει στο τραπέζι;

Αποτελεί αναμφισβήτητα πάγιο αίτημα των διοργανωτών και επαγγελματιών του κλάδου μας, όσα χρόνια με θυμάμαι να εμπλέκομαι στα θεσμικά, ως μέλος Δ.Σ της HAPCO & DES (περισσότερα από 15 χρόνια). Εχουν γίνει κάποιες απόπειρες με προηγούμενες προκηρύξεις διαγωνισμών στο παρελθόν και συγκεκριμένες εκδηλώσεις ενδιαφέροντος, στις οποίες ο HAPCO & DES έχει συμμετάσχει εθελοντικά, δυστυχώς όμως χωρίς επιτυχία. Εκτιμώ πως το συγκεκριμένο θέμα δεν αποτελεί προτεραιότητα, ακόμα τουλάχιστον. Ενώ διαθέτουμε άριστες υποδομές για φιλοξενία συνεδρίων και εκδηλώσεων, εξαιρετικά συνεδριακά ξενοδοχεία και σύγχρονα συνεδριακά κέντρα, όπως αυτό της Αθήνας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο, και το αντίστοιχο της Θεσσαλονίκης, αλλά και πολλά άλλα στην περιφέρεια, οι υποδομές δεν επαρκούν σε αυτή τη φάση ώστε να στεγάσουν μεγάλες διοργανώσεις.

Όπως αναφέρθηκε, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, τα συνεδριακά ξενοδοχεία στα νησιά και την περιφέρεια φιλοξενούν πολλές διεθνείς διοργανώσεις στις υπάρχουσες υποδομές, που συνήθως ξεπερνούν τις προσδοκίες και σπάνε τα ρεκόρ συμμετοχών, γεγονός θετικό για τις διεθνείς ενώσεις που μας εμπιστεύονται. Η Ελλάδα διαθέτει όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για να αποτελέσει κορυφαίο συνεδριακό προορισμό, αν και εφόσον αξιοποιηθούν στο μέγιστο. Είναι όμως ίσως η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που έχει φιλοξενήσει Ολυμπιακούς Αγώνες και δεν διαθέτει συνεδριακό κέντρο με χωρητικότητα άνω των 4.000-5.000 συνέδρων και δυνατότητα να στεγάσει διοργάνωση σε πάνω από 20 παράλληλες αίθουσες, με επαρκή εκθεσιακό χώρο αντίστοιχα. Σημαντική έλλειψη, που όλο και πιο συχνά οδηγεί στο να αποκλείεται η χώρα μας από τη λίστα διεθνών οργανισμών για τη φιλοξενία των συνεδρίων και εκδηλώσεών.

Ένα Συνεδριακό Κέντρο τέτοιας δυναμικής, δίπλα στις ήδη υπάρχουσες αξιόλογες υποδομές ανεβάσει τη χώρα μας στη διεθνή κατάταξη, αλλά και τον παγκόσμιο συνεδριακό χάρτη (όπως έγινε στην περίπτωση του Δουβλίνου, Βαρκελώνης, Ρώμης, Βιέννης, Παρισιού, Λονδίνου, Βερολίνου κ.λπ.) και να προσφέρει σημαντικό επιπλέον εισόδημα στη χώρα, καθώς επίσης και να διευρύνει την εποχικότητα. Ετησίως η χώρα μας χάνει περισσότερες από 20 διεθνείς διοργανώσεις και περισσότερα από 60 εταιρικά/corporate events, που θα μπορούσαν να προσελκύσουν κοινό άνω των 4.000-5.000 συνέδρων/συμμετεχόντων ανά διοργάνωση, κοινό υψηλού επιπέδου και εισοδήματος, οι οποίες αντίστοιχα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν έμμεσο τζίρο στη χώρα, έως και 500.000.000 ευρώ ετησίως, αλλά και πολλαπλάσια άλλα οφέλη. Τα συγκεκριμένα νούμερα αποτελούν συντηρητική εκτίμηση, καθώς η χώρα μας δεν διαθέτει μητρώο καταγραφής συνεδρίων και εκδηλώσεων, αίτημα που έχουμε απευθύνει στο υπουργείο Τουρισμού με συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με το μηχανισμό.

Ένα μεγάλο ποσοστό των συνεδρίων που διοργανώνονται στην Ελλάδα αφορά σε ιατρικά. Τι αποτελεί τροχοπέδη στην προσέλκυση περισσότερων ιατρικών συνεδρίων στη χώρα μας;

Σίγουρα το νομοθετικό πλαίσιο και οι εγκύκλιοι που διέπουν κυρίως τα ιατρικά, επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα πρέπει άμεσα να αλλάξουν, να γίνουν πολύ πιο ευέλικτα και να μην παρεμποδίζουν την ορθή προετοιμασία, διεξαγωγή και ανάπτυξη του εθνικού συνεδριακού τουρισμού, αλλά και να μην επηρεάζουν αρνητικά την εικόνα μας, παρουσιάζοντας μία χώρα που δυσκολεύει τη φιλοξενία διεθνών συνεδρίων, αντί να την απλοποιεί. Φλέγον ζήτημα για τον κλάδο είναι η άρση των περιορισμών των υφιστάμενων διατάξεων για τα ιατρικά συνέδρια.