Λαζαράκου: «Διαβατήριο» στη νέα εποχή το θεσμικό πλαίσιο για τις εισηγμένες

Η πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Βασιλική Λαζαράκου μιλά στο Euro2day.gr, λίγες ημέρες πριν ξεκινήσει να εφαρμόζεται στην πράξη το θεσμικό πλαίσιο για την Εταιρική Διακυβέρνηση που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2020.

Αναφέρεται στην προετοιμασία που έγινε κατά το δωδεκάμηνο που μεσολάβησε, τις αντιδράσεις που εκφράστηκαν, τονίζοντας ωστόσο ότι «η συμμόρφωση με τη συγκεκριμένη νομοθεσία δεν αποτελεί κάποιου είδους καπρίτσιο, αλλά διαβατήριο για να περάσουμε στη νέα εποχή της ελληνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας την καλύτερη λειτουργία τους και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στο διεθνές περιβάλλον. Δεν μπορούμε να διεκδικούμε το μερίδιο που μας αξίζει στη νέα οικονομία και να μην κάνουμε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, να μην προσπαθούμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο».

Η κα Λαζαράκου επίσης αναφέρθηκε στις αναπτυξιακές δυνατότητες που δίδονται στην εγχώρια αγορά μέσα από τις θεσμικές παρεμβάσεις που έγιναν. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της δυνατότητας σύστασης νέου τύπου οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων (π.χ. hedge funds, private equities), η άρση των φορολογικών αντικινήτρων προκειμένου να μπορούν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα διαχειριστές χαρτοφυλακίων, αλλά και η δυνατότητα δημιουργίας Κοινών Επενδυτικών Λογαριασμών, οι οποίοι θα μπορούσαν μελλοντικά να συνδεθούν και με φορολογικά κίνητρα, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες του εξωτερικού.

Κυρία Λαζαράκου, σε λίγες ημέρες ξεκινά η εφαρμογή του νέου νόμου περί Εταιρικής Διακυβέρνησης, που ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Ιούλιο του 2020. Είστε αισιόδοξη για το αποτέλεσμα που θα προκύψει;

Δεν τίθεται θέμα αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας. Η μη εφαρμογή του νόμου από τις εισηγμένες εταιρείες συνιστά παράβαση εκ μέρους τους. Ο ελληνικός νόμος για την Εταιρική Διακυβέρνηση είναι σύμφωνος με τα ευρωπαϊκά πρότυπα όπως και με τις βέλτιστες πρακτικές διεθνώς.

Η συμμόρφωση με τη συγκεκριμένη νομοθεσία δεν αποτελεί κάποιου είδους καπρίτσιο, αλλά διαβατήριο για να περάσουμε στη νέα εποχή της ελληνικής οικονομίας, διασφαλίζοντας την καλύτερη λειτουργία τους και την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στο διεθνές περιβάλλον. Είναι «όπλο» που μπορεί να δώσει προστιθέμενη αξία στις επιχειρήσεις -αν υπάρχει ουσιαστική συμμόρφωση βέβαια- και να τους παράσχει σημαντικές ευκαιρίες στο νέο κεφάλαιο που ανοίγεται στην ελληνική οικονομία.

Πόσο ικανοποιημένη είστε από την προεργασία που έγινε από την πλευρά των εισηγμένων εταιρειών στο μεσοδιάστημα των δώδεκα μηνών;

Οι περισσότερες εταιρείες έχουν κάνει πολύ καλή προετοιμασία όλο το προηγούμενο διάστημα. Μάλιστα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, από την υιοθέτηση ήδη του νόμου το 2020, προχώρησε σε μία σειρά στοχευμένων ενεργειών (όπως έκδοση Κανονιστικών Αποφάσεων για επιμέρους ζητήματα -υπολογισμός κυρώσεων, κλπ.-, έκδοση Κατευθυντήριων Γραμμών για την πολιτική καταλληλότητας, απαντήσεις σε φορείς για θέματα εφαρμογής της νομοθεσίας, αποστολή επιστολής στις εισηγμένες για θέματα σχετικά με τις Γενικές τους Συνελεύσεις, σύνταξη Q&As και γενικότερα προσπάθεια λεπτομερούς ενημέρωσης και υποστήριξης), ώστε να συνδράμει τις εισηγμένες εταιρείες και να καταστήσει ευκολότερο το έργο τους όσον αφορά την προσαρμογή τους στο νέο πλαίσιο που ξεκινάει στις 17 Ιουλίου 2021.

Υπήρξαν αντιδράσεις από την πλευρά των εισηγμένων εταιρειών και αν ναι, πιστεύετε ότι σήμερα έχουν αμβλυνθεί, μετά τον διάλογο που έλαβε χώρα μεταξύ αυτών και της Επιτροπής; Αληθεύει ότι οι περισσότερες αντιδράσεις προήλθαν από εταιρείες της μικρότερης κεφαλαιοποίησης;

Οι αντιδράσεις στο νομοσχέδιο συνδέονταν περισσότερο με θέματα κόστους που προκύπτουν από τις υποχρεώσεις της νομοθεσίας και οι οποίες είναι κατανοητές. Προήλθαν από μικρότερες εταιρείες αλλά είναι κρίμα να χαθεί η ευκαιρία της καλύτερης διακυβέρνησης και η ευκαιρία της συμμετοχής στην επόμενη ημέρα της οικονομίας. Είμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη γενικά. Ετοιμαζόμαστε όλοι για τη μετάβαση σε μία νέα οικονομία, βιώσιμη και πράσινη και ζούμε μία εποχή μετασχηματισμού.

Είναι προς το συμφέρον των εταιρειών να προετοιμαστούν σωστά, ώστε να διαχειριστούν τις νέες προκλήσεις.

Ένα άλλο ζήτημα στο οποίο υπήρξαν ορισμένες αντιδράσεις ήταν αυτό της ποσόστωσης. Όπως γνωρίζετε, μέσα στο πλαίσιο των προτάσεων για την Εταιρική Διακυβέρνηση, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εισηγήθηκε και την υιοθέτηση ποσόστωσης στη σύνθεση των Διοικητικών Συμβουλίων των εισηγμένων, ώστε να διασφαλισθεί η συμμετοχή ικανών γυναικών με υψηλή κατάρτιση. Στόχος μας είναι οι εισηγμένες εταιρείες να διασφαλίζουν ίση μεταχείριση και ίσες ευκαιρίες μεταξύ των φύλων. Δεν είναι εύκολο να ανατραπεί το δυσμενές περιβάλλον που υπήρχε και υπάρχει για την ανάληψη από τις γυναίκες θέσεων ευθύνης, ούτε να σπάσουν στεγανά που θέλουν τις γυναίκες σε όλες τις άλλες βαθμίδες του επαγγελματικού και κοινωνικού στίβου, αλλά όχι σε θέσεις ευθύνης.

Είμαι βέβαιη ότι σε ένα-δύο χρόνια, το προηγούμενο καθεστώς που ίσχυε στη χώρα μας στα ζητήματα Εταιρικής Διακυβέρνησης θα θεωρείται όχι μόνο οπισθοδρομικό, αλλά και αδιανόητο. Δεν μπορούμε να διεκδικούμε το μερίδιο που μας αξίζει στη νέα οικονομία και να μην κάνουμε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, να μην προσπαθούμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο.

Ένα μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας έγκειται στο να εφαρμόζονται οι νόμοι στην πράξη. Ποια θα είναι από εδώ και πέρα η στάση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς;

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς από την πρώτη στιγμή συνέδραμε τις εταιρείες, ώστε να προετοιμαστούν κατάλληλα και έγκαιρα. Τώρα έχει έρθει η ώρα της εφαρμογής. Αναπόφευκτα, η μη εφαρμογή της νομοθεσίας θα επισύρει τις κυρώσεις που προβλέπονται από τη νομοθεσία.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προχώρησε σε θεσμικές αλλαγές, με στόχο την προσέλκυση funds και διαχειριστών χαρτοφυλακίου. Μιλήστε μας για τις συγκεκριμένες αλλαγές. Τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον;

Μια από τις αλλαγές που έγιναν με τον Νόμο 4706/2020, ο οποίος υιοθέτησε τις προτάσεις της Κεφαλαιαγοράς, ήταν και η πρόβλεψη νέου τύπου οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ), προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως όχημα για επενδύσεις. Ο νόμος δηλαδή 4706/2020 (άρθρα 37εως 56) «καινοτομεί» και προβλέπει για πρώτη φορά στην ελληνική κεφαλαιαγορά όρους για την αδειοδότηση και λειτουργία ειδικού τύπου ΟΕΕ που μπορούν να διαχειρίζονται οι Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΔΟΕΕ), όπως ισχύει στην πλειοψηφία των κεφαλαιαγορών της Ένωσης.

Με το νόμο λοιπόν δίνεται η δυνατότητα να λαμβάνουν άδεια σύστασης και να διατίθενται στην ελληνική αγορά ΟΕΕ. Αυτοί οι ΟΕΕ θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή επενδυτικών αμοιβαίων κεφαλαίων υψηλού κινδύνου, όπως αυτά της αντιστάθμισης κινδύνου (Hedge Funds), των ιδιωτικών συμμετοχών (Private Equity Funds) ή άλλων μορφών ΟΕΕ, ανάλογα με τις επενδυτικές επιλογές των διαχειριστών τους (π.χ. mezzanine capital, growth capital, multi strategy κ.λπ.) ή και επενδυτικά κεφάλαια που επενδύουν σε άλλα κεφάλαια (Funds of Funds).

Επίσης, υπήρξε και πρόβλεψη -την οποία υποστήριξε η ΕΚ- στο άρθρο 59 για άρση των φορολογικών αντικινήτρων που υπήρχαν, ώστε τελικά να μπορούν να εγκατασταθούν οι εταιρείες διαχείρισης οργανισμών ενναλακτικών επενδύσεων στην Ελλάδα ακόμη και εάν ο διαχειριστής επιλέγει τα funds να βρίσκονται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος μας είναι προφανής και δεν είναι άλλος από τη μεγέθυνση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς.

Ο ίδιος νόμος (4706/2020) προέβλεψε Κοινούς Επενδυτικούς Λογαριασμούς, έτσι ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις επενδύσεων (ΑΕΠΕΥ) και τράπεζες αλλά κυρίως οι επενδυτές να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν έναν ολοκληρωμένο κοινό επενδυτικό λογαριασμό. Μάλιστα, ο επενδυτικός λογαριασμός θα μπορούσε στο μέλλον να συνδεθεί και με φορολογικά κίνητρα, κατ’ αντιστοιχία και άλλων κρατών-μελών.

Τέλος, πέραν των αλλαγών που επεξεργάζεται ήδη η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στην εθνική νομοθεσία, κυρίως σε σχέση με νέα προϊόντα, συγκροτήσαμε και δύο επιτροπές με εμπειρογνώμονες εγνωσμένου κύρους, που επεξεργάζονται αλλαγές στη νομοθεσία για συγκεκριμένα θέματα τα οποία αφορούν τόσο τη θεραπεία προβλημάτων που έχουν εντοπιστεί στη νομοθεσία της κεφαλαιαγοράς όσο και θεμάτων που σχετίζονται με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Μάλιστα η δεύτερη επιτροπή που παρακολουθεί τις διεργασίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει αντικείμενο τη μελέτη των νομικών επιπτώσεων στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και τη σύνταξη εισηγήσεων σχετικά με νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν στην Ένωση των Κεφαλαιαγορών (CMU).

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η υπόθεση της ΜLS; Προβλέπονται πρόσθετες ενέργειες από την πλευρά της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς;

Είναι γνωστό ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διερευνά θέματα που αφορούν στις οικονομικές καταστάσεις της ΜLS όπως και ότι οι σχετικές ενέργειές μας δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Είναι αντιδεοντολογικό να προβώ σε οποιονδήποτε σχολιασμό, πολύ περισσότερο όταν η υπόθεση βρίσκεται εν εξελίξει. Μπορώ όμως να σας διαβεβαιώσω ότι θα εφαρμοστεί απαρέγκλιτα ό,τι προβλέπει η νομοθεσία.

• Η κα Λαζαράκου είναι διδάκτωρ Νομικής, πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και μέλος του Management Board της ESMA.