Καπραβέλος: Ελπίζω το πάθημα του 2ου κύματος να έγινε μάθημα

Ο Νίκος Καπραβέλος είναι από τους ανθρώπους που δεν μασούν τα λόγια τους. Επανειλημμένως έχει βγει μπροστά και με δραματικούς τόνους έχει περιγράψει όσα βίωσε, δίνοντας την άνιση μάχη στη ΜΕΘ του νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης, στη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας, που κάλπαζε στη συμπρωτεύουσα.

«Είδα τον θάνατο μπροστά μου και αυτό προσπαθώ να αποφύγω», απαντά σε όσους τον κατηγόρησαν ότι τρομοκρατεί, ενώ ξεκαθαρίζει πως τα οριζόντια μέτρα τα παίρνει η πολιτεία και κρύβεται πίσω από τους υγειονομικούς.

Στη συνέντευξή του στο Euro2day.gr, ο διευθυντής της Β' ΜΕΘ του «Γ. Παπανικολάου» επισημαίνει πως για την τραγωδία του Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου ευθύνεται η μη έγκαιρη λήψη προληπτικών μέτρων και διατυπώνει την ελπίδα να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη ενόψει του τρίτου κύματος.

Παράλληλα, καταγράφει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται στο σύστημα υγείας, μεταξύ αυτών σε δομές υποστήριξης και αποκατάστασης ασθενών που εξέρχονται από τις ΜΕΘ. Έχουν χαθεί ζωές, λόγω επιπλοκών μετά το εξιτήριο, τονίζει, ενώ αναφέρεται και στην πολύτιμη συνεργασία με το Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή του Ομίλου Euromedica, που έχει επιταχθεί από το Υπουργείο Υγείας.

Έχουμε εισέλθει στο τρίτο κύμα; Πώς αξιολογείτε τη σημερινή επιδημιολογική κατάσταση και τα νέα μέτρα. Ποια είναι η πρόβλεψή σας για το επόμενο διάστημα;

Όταν μιλάμε για κύματα, εννοούμε τις κορυφές. Το πρώτο κύμα είχε μια κορυφή, δεν είχε κλίση ανόδου, δεν ήταν τόσο εκρηκτικό, γι' αυτό τα πήγαμε καλά. Δεν είχε εκθετική αύξηση, γιατί έγκαιρα πήραμε αυστηρότατα μέτρα, τρομοκρατημένοι, φοβισμένοι, δεν γνωρίζαμε πολλά πράγματα. Έτσι περιορίσαμε και την κορυφή του κύματος, όσον αφορά και την πίεση στο σύστημα υγείας και στις ΜΕΘ, και τον αριθμό των θανάτων. Αντιθέτως, το δεύτερο κύμα είχε μια υψηλότατη κορυφή, με πολύ μεγάλη, τραγική επίπτωση στις απώλειες ανθρώπινων ζωών, και μια κατακόρυφη κυριολεκτικά, εκθετική άνοδο της καμπύλης του κύματος. Και έτσι ενώ στο πρώτο κύμα είχαμε 500-600 απώλειες ζωών, στο δεύτερο κύμα είχαμε πάνω από 4.000. Μιλάμε για τεράστια διαφορά. Και ευτυχώς η πανδημία σταμάτησε στη Λάρισα και δεν κατέβηκε παρακάτω. Τώρα που φτάνουμε στο τρίτο κύμα, επειδή το πάθημα μας έγινε μάθημα, και πολύ σωστά, μπαίνουν προληπτικά μέτρα, έτσι ώστε να μην έχουμε κορυφή όπως στο δεύτερο κύμα, και η κλίση αυτής της καμπύλης να μην είναι τόσο απότομη, εκθετική, ώστε να εκθέσει για ακόμη μια φορά το υγειονομικό σύστημα.

Αναγκαστικά το μείγμα των μέτρων, είτε είναι της ατομικής ευθύνης είτε της συλλογικής ευθύνης, δηλαδή τα οριζόντια μέτρα, πρέπει να είναι τέτοιο έτσι ώστε να αποτρέψει την εκθετική αύξηση των κρουσμάτων. Εμείς οι υγειονομικοί ποτέ δεν είπαμε κλείστε εκείνο, κλείστε το άλλο. Δεν είναι δική μας δουλειά. Εμείς θέλουμε αυτή τη στιγμή να αποφύγουμε την εκθετική αύξηση των κρουσμάτων, γιατί αυτό θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα και θα γίνουμε για ακόμη μια φορά μάρτυρες απώλειας ζωών. Και κυρίως όταν μιλάμε εμείς οι υγειονομικοί, μιλάμε για υγειονομικούς κανόνες. Ανοίξτε ό,τι θέλετε, αλλά με αυστηρούς υγειονομικούς κανόνες. Ανοίξτε σχολεία. Το σχολείο δεν θα έχει πάνω από 10 μαθητές. Κάθε σχολική αίθουσα θα έχει σύστημα απολύμανσης. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές όλοι θα περνούν συχνότατα από PCR τεστ, ώστε αμέσως να απομονώνεται το κρούσμα. Πρέπει όλοι να είναι εμβολιασμένοι. Αυτά είναι για τα οποία μπορεί να μιλήσει ο υγειονομικός. Αν η πολιτεία δεν μπορεί να εξασφαλίσει αυτά, τα οριζόντια μέτρα δεν τα χρεώνεται ο υγειονομικός. Δεν τα προτείνει ο υγειονομικός, αυτό είναι ένα ψέμα που λέγεται. Τα οριζόντια μέτρα τα βάζει η πολιτεία και κρύβεται πίσω από τους υγειονομικούς. Νιώθω την πίεση ότι κάποιοι λένε, αυτός μας τρομοκρατεί. Δεν έχω καμία διάθεση να τρομοκρατήσω κανέναν. Τον θάνατο είδα μπροστά μου και αυτόν πάω να αποφύγω. Αυτό είναι υγειονομικό καθήκον. Δεν είμαι της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης. Σε αυτό πρέπει όλοι να είμαστε στην ίδια πλευρά.

Τι μας έχει διδάξει η τραυματική εμπειρία του Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου, ενόψει και του τρίτου κύματος;

Κατά την άποψή μου, μας έχει διδάξει δύο πράγματα: Το πρώτο είναι ότι το δεύτερο κύμα χτύπησε τις μεγάλες αδυναμίες του υγειονομικού μας συστήματος. Πραγματικά ήταν τέτοια η σφοδρότητα του δεύτερου κύματος και της αιφνίδιας, της εκθετικής αύξησης των εισαγωγών στα νοσοκομεία και της πίεσης στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, που ήταν αδύνατον να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες. Το δεύτερο πράγμα που ανέδειξε το δεύτερο κύμα ήταν η ανικανότητά μας να σπάσουμε την αλυσίδα της διασποράς, με έγκαιρα μέτρα, τα οποία δεν ελήφθησαν κατά τον μήνα Οκτώβριο, δηλαδή στη φάση της πρόληψης, παρόλο που περιμέναμε το δεύτερο κύμα. Δεν έγινε τίποτα σε ό,τι αφορά τα προληπτικά μέτρα, αυτά δηλαδή τα οποία στοίχισαν την εκθετική αύξηση των κρουσμάτων, αυτό που φοβούνται οι πάντες. Διότι αυτό είναι το χαρακτηριστικό της πανδημίας: η έκρηξη, που αν δεν την προλάβεις, είναι δύσκολο μετά να τη βάλεις υπό έλεγχο.

Επομένως, τα δύο στοιχεία τα οποία κατά τη γνώμη μου σφράγισαν τη σφοδρότητα του δεύτερου κύματος και των καταστροφικών αποτελεσμάτων αυτής της σφοδρότητας είναι, πρώτον, ότι δεν πάρθηκαν μέτρα και δεύτερον, οι χτυπητές αδυναμίες του υγειονομικού συστήματος, και σε πρωτοβάθμιο επίπεδο -δηλαδή της έγκαιρης ανίχνευσης και απομόνωσης των κρουσμάτων, που δεν υπήρχε γιατί δεν υπάρχει πρωτοβάθμια περίθαλψη- και κυρίως λόγω της αδυναμίας του συστήματος να ανταποκριθεί στην εξειδικευμένη αντιμετώπιση τέτοιων αντίστοιχων καταστάσεων, όπως είναι μια σοβαρότατη αναπνευστική ανεπάρκεια με τη χρήση μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής και τη χρήση ΜΕΘ.

Ποιες είναι οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται το σύστημα, πέρα από την ανάγκη δημιουργίας νέων κλινών νοσηλείας και ΜΕΘ;

Οι ανάγκες είναι πραγματικά πάρα πολύ μεγάλες. Ήταν αδύνατον το σύστημα υγείας να εκσυγχρονιστεί μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή μεταξύ δεύτερου και τρίτου κύματος, δεν ήταν στο σχέδιό μας ούτε στο μυαλό μας. Ήταν αδύνατο να προσαρμοστεί το σύστημα μεταξύ δεύτερου και τρίτου κύματος. Αυτό που βλέπω εγώ είναι στο τέταρτο κύμα, αυτό δηλαδή που θα μας χτυπήσει τον Οκτώβριο - Νοέμβριο, εκεί μπορεί να γίνουν αυτές οι σοβαρές θεσμικές αλλαγές, οι οποίες καρκινοβατούν εδώ και μια 15ετία, σχεδόν πριν από την οικονομική κρίση. Και αυτές είναι κυρίως οι νέοι οργανισμοί των νοσοκομείων, οι οποίοι διέπονται από ένα διάταγμα του 1986, είναι πάρα πολύ απαρχαιωμένοι και δεν είναι προσανατολισμένοι στις υγειονομικές ανάγκες της κάθε Περιφέρειας.

Υπάρχει και πολύ μεγάλη απόσταση μεταξύ των τοπικών αναγκών και των κέντρων λήψης αποφάσεων. Θα πρέπει δηλαδή οι Υγειονομικές Περιφέρειες να αυξηθούν και να είναι ίδιες σε αριθμό με τις διοικητικές Περιφέρειες, ώστε να υπάρχει η συνεργασία μεταξύ της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Υγειονομικής Περιφέρειας και μάλιστα θεσμικά, ώστε να μη φεύγουν οι αποφάσεις στην Αθήνα και να καθυστερούν και να καρκινοβατούν. Π.χ. μια αναπλήρωση μιας θέσης σε μια ΜΕΘ ή σε ένα κλινικό τμήμα ή οι ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό να μη χρειάζονται τόσο πολλές αποφάσεις και γραφειοκρατία, γιατί οι ανάγκες είναι ανάγκες και τις υγειονομικές ανάγκες αν δεν τις αντιμετωπίζεις έγκαιρα, δεν έχεις και τα καλύτερα αποτελέσματα.

Πρέπει το υγειονομικό σύστημα να προσανατολιστεί σε περισσότερα χειρουργεία, περισσότερες ΜΕΘ, Μονάδες Αποκατάστασης, Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας. Αυτές λείπουν, γιατί δεν μπορείς μόνο με τις ΜΕΘ να λύσεις το πρόβλημα. Το χάσμα μεταξύ μιας ΜΕΘ και μιας απλής μονάδας νοσηλείας είναι τεράστιο και πολλές φορές δυσκολευόμαστε εμείς. Με το που τελειώνει η μηχανική υποστήριξη σε ένα τμήμα δεν σημαίνει ότι ο ασθενής πήγε καλά και μπορεί να ανταποκριθεί από μόνος του. Χρειάζεται και αυξημένη παρακολούθηση και φροντίδα και αποκατάσταση, γιατί και πάλι ελλοχεύει ο κίνδυνος των επιπλοκών και μάλιστα σοβαρών επιπλοκών. Κρίσιμα τμήματα, καρδιολογικά, τμήματα αντιμετώπισης του καρκίνου, χημειοθεραπείας, πνευμονολογικά, όλα αυτά πρέπει να μπουν επί τάπητος σε καινούργιους Οργανισμούς των νοσοκομείων, μαζί με την οργάνωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, που είναι πάρα πολύ σημαντική, γιατί εκεί κρίνεται ένα μεταδοτικό νόσημα.

Η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι αυτή που με την κατάλληλη χρήση των εμβολίων και την κατάλληλη ανίχνευση και απομόνωση των κρουσμάτων θα συμβάλει ώστε να μπορέσουμε πλέον να μιλάμε για σπάσιμο της αλυσίδας, για έλεγχο της πανδημίας χωρίς -επαναλαμβάνω με κεφαλαία γράμματα- να παίρνουμε περιοριστικά μέτρα που χτυπάνε αλύπητα την οικονομική ζωή του τόπο. Για μένα στο τέταρτο κύμα, δηλαδή τον Οκτώβριο μήνα, τίποτα δεν πρέπει να μείνει κλειστό. Όλα θα πρέπει να λειτουργούν με ισχυρό σύστημα υγείας και με αυστηρούς υγειονομικούς κανόνες.

Πολλοί ασθενείς επανέρχονται στο νοσοκομείο μετά την έξοδό τους από αυτό και κάποιοι δυστυχώς δεν τα καταφέρνουν. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν;

Είναι η αχίλλειος πτέρνα των ΜΕΘ τα προηγούμενα χρόνια, γεγονός που αυξήθηκε στην εποχή του κορωνοϊού. Ο ασθενής ο οποίος έρχεται, είτε πολυτραυματίας είναι, είτε έχει υποστεί ένα βαρύτατο εγκεφαλικό επεισόδιο ή με μια σοβαρή παθολογική κατάσταση, είτε πλέον τώρα είναι ασθενής COVID, αυτός ο ασθενής κάνει μια ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων. Χρειάζεται στην οξεία φάση μια έντονη υποστήριξη, και όταν μετά φύγει από αυτή την οξεία φάση, δεν είναι σε θέση να γυρίσει στην καθημερινότητά του και στο σπίτι, ή σε ένα απλό τμήμα όπως είναι.

Υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των Μονάδων Εντατικής και των απλών τμημάτων. Και μόνο να σας αναφέρω ότι ένα τμήμα έχει μια αδελφή για 30 αρρώστους. Αυτοί οι ασθενείς θέλουν μια αδελφή ο καθένας πάνω του. Θέλουν φυσικοθεραπείες, θέλουν έντονη κινητοποίηση, θέλει δηλαδή να τον πάρεις από το χέρι, να τον σηκώσεις πάλι στην καθημερινότητα. Και πετυχαίνεις πολύ μεγάλα πράγματα. Ακριβώς λόγω αυτής της τρομακτικής έλλειψης, πάρα πολλοί ασθενείς επανέρχονται στη ΜΕΘ με σοβαρότατες επιπλοκές και μερικοί δεν προλαβαίνουν κιόλας να έρθουν. Δηλαδή χάνονται ανθρώπινες ζωές. Λέμε πολλές φορές οι συνάδελφοι, κάναμε έναν τεράστιο αγώνα να τον βγάλουμε, να τον χειρουργήσουμε, να τον αποκαταστήσουμε, και μετά να μας επανέρχεται με καρδιακή ανακοπή και με σοβαρότατα προβλήματα ως επιπλοκές.

Επομένως, το πρόβλημα αυτό οξύνθηκε πάρα πολύ στους Covid ασθενείς και είδαμε λόγω και της μεγάλης ανάγκης που είχαμε και της μεγάλης αξίας μιας ΜΕΘ, πολλές φορές βγάζαμε έναν ασθενή σε απλό τμήμα, γιατί δεν χρειάζονταν μηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Αυτός όμως δεν τα κατάφερνε να βγάλει τις εκκρίσεις του, να στηρίξει από μόνος του το αναπνευστικό σύστημα, και είχαμε απώλεια. Δεν προλάβαινε δηλαδή να γυρίσει πίσω, είτε γυρνούσε σε μας πίσω σε σοβαρότατη κατάσταση. Στο πλαίσιο των μέτρων που έλαβε το Υπουργείο Υγείας επιτάχθηκε το Κέντρο Αποκατάστασης Αρωγή του ομίλου Euromedica, που υποστηρίζεται μάλιστα από το αμερικανικό επενδυτικό κεφάλαιο Farallon, για τη νοσηλεία ασθενών με Covid σε αποδρομή.

Ποια είναι η εμπειρία σας από τη συνεργασία σας με το Κέντρο;

Η εμπειρία μου είναι άριστη, όχι μόνο τώρα, αλλά εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Ήταν για μας, τους γιατρούς των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, μια ανακούφιση να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε με το Κέντρο αυτό, ώστε ο ασθενής που χρειαζόταν αυξημένη φροντίδα να μην πηγαίνει σε ένα απλό τμήμα, αλλά να πηγαίνει στο Κέντρο. Όμως, να ξέρετε, επειδή είμαι ειλικρινής, αυτό ήταν τελείως ασύμφορο οικονομικά για τις πολλές οικογένειες, που δεν είχαν την οικονομική άνεση να πληρώσουν, διότι όπως καταλαβαίνετε, η αυξημένη φροντίδα έχει και αυξημένο κόστος νοσηλείας. Δυστυχώς, εδώ τα ταμεία δεν ανταποκρίνονταν, ήταν ένα καθεστώς απαράδεκτο, το έχω συζητήσει με πάρα πολλούς πολίτες. Εκδήλωναν την πικρία τους πραγματικά, διότι ενώ ήταν πάρα πολύ έντιμοι και συνεπείς με το ταμείο τους, χωρίς να χρωστούν τίποτα, και σε μια φάση της ζωής τους μετά από πολλά χρόνια, σε ηλικία 50 ή 60 χρόνων, ενώ μέχρι τότε δεν είχαν αρρωστήσει, βρέθηκαν στη δύσκολη θέση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο να σηκώνει ψηλά το ταμείο τους και να τους προδίδει. Να χρειάζονται δηλαδή τέτοια Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας και να μην την έχουν.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, να ξέρετε ότι επιστρατεύτηκε μεν για να νοσηλεύσει απλές περιπτώσεις Covid, ουσιαστικά να αποσυμφορήσει τα νοσοκομεία, δεν σας κρύβω όμως ότι πάρα πολλοί ασθενείς μου, οι οποίοι βγήκαν από τη ΜΕΘ, διοχετεύτηκαν στο Κέντρο Αποκατάστασης μετά τη ΜΕΘ. Εφόσον κάναμε κι εμείς μια σπουδαία δουλειά και κλείναμε τραχειοστομίες και βοηθάγαμε πολύ παραπάνω το έργο μιας αποκατάστασης, και έτσι σώθηκαν πάρα πολλοί ασθενείς. Πραγματικά, με όλη τη σημασία της λέξης. Μόνο τη δικιά μου εμπειρία να σας πω, δύο συνάδελφοί μου που έφυγαν από δω σε πολύ βαριά κατάσταση, δεν ήταν δηλαδή ικανοί να πάνε σε ένα απλό τμήμα, πήγαν προς το Κέντρο Αποκατάστασης και είχαν άριστα αποτελέσματα.