Η Κύπρος ανοίγει σήμερα τις πύλες της στο φυσικό αέριο

Για πρώτη φορά το φυσικό αέριο φτάνει στην Κύπρο και σε δύο χρόνια το καύσιμο θα χρησιμοποιείται σε πρώτη φάση για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Σήμερα 9 Ιουλίου στο Βασιλικό θεμελιώνεται ο πλωτός σταθμός αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), ένα έργο προϋπολογισμού 290 εκατ. ευρώ, που υλοποιεί η ΔΕΦΑ και μέσω του οποίου θα εισάγονται ποσότητες περίπου 1 δισ. κ.μ. Τον διαγωνισμό για την υλοποίηση του κέρδισε η China Petroleum Pipeline Engineering CO LTD

Για την επένδυση μιλά στο Euro2day.gr, ο πρόεδρος της Δημόσιας Επιχείρησης Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) Συμεών Κασσιανίδης, ο οποίος στέκεται στο ρόλο της εταιρίας, τη σημασία της επένδυσης αλλά και στην κατάσταση στην κυπριακή ΑΟΖ, μετά το πάγωμα - λόγω της πτώσης των τιμών του αργού - των ερευνητικών εργασιών στα «οικόπεδα» που παραχωρήθηκαν προς έρευνα κι εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

ΕΡ.: Κύριε πρόεδρε, ποια είναι η ΔΕΦΑ και ποιος ο ρόλος της στην ενεργειακή αγορά της Κύπρου;

Η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου της Κύπρου (ΔΕΦΑ), ιδρύθηκε το 2007, της οποίας αποκλειστικός μέτοχος είναι το υπουργείο Ενέργειας της Κύπρου και κατά συνέπεια ιδιοκτήτης η Κυπριακή Δημοκρατία. Ο ρόλος της επικεντρώνεται, στην εισαγωγή και διασφάλιση των απαραίτητων ποσοτήτων φυσικού αερίου και ανάπτυξη των σχετικών υποδομών για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Κύπρου. Πρακτικά αυτό θα επιτευχθεί με την εξασφάλιση της αδιάλειπτης τροφοδοσίας φυσικού αερίου αρχικά σε μεγάλους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο και σε επόμενο στάδιο με την ανάπτυξη δικτύων φυσικού αερίου και την προμήθεια σε εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές, καύσιμο κίνησης κ.λπ. Σήμερα η Κύπρος για την εξασφάλιση των ενεργειακών της αναγκών, βασίζεται αποκλειστικά στα υγρά καύσιμα και τις ΑΠΕ. Στόχος της ΔΕΦΑ είναι με γοργά βήματα, να αλλάξει την εικόνα αυτή και τα υγρά καύσιμα να αντικατασταθούν σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο.

ΕΡ.: Θα θέλαμε να μας εξηγήσετε τον διαχωρισμό των ΔΕΦΑ-ΕΤΥΦΑ στην οποία είστε και εκεί πρόεδρος. Ποιος είναι ο ρόλος και η αρμοδιότητες της ΕΤΥΦΑ;

Η ΕΤΥΦΑ (Εταιρεία Υποδομών Φυσικού Αερίου) είναι η εταιρεία ειδικού σκοπού που θα έχει στην ιδιοκτησία της το τερματικό και τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις και υποδομές παραλαβής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης του φ.α. Μέτοχοι στην ΕΤΥΦΑ, είναι η ΔΕΦΑ με 70% και η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) με 30%.

ΕΡ.: Ποιες είναι οι ανάγκες σε φυσικό αέριο στη χώρα και υπάρχουν μεγάλοι πελάτες που θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των συμβολαίων και θα ενισχύσουν τις οικονομικές επιδόσεις της εταιρίας;

Η Κύπρος έχει απόλυτη ανάγκη το φυσικό αέριο και επιδιώκει την εξασφάλισή του σε πρώτο στάδιο για ηλεκτροπαραγωγή εδώ και δύο δεκαετίες. Μεγάλος πελάτης - σε αυτό το στάδιο, καταρχήν είναι η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, ο κρατικός φορέας παραγωγής ηλεκτρισμού (η αντίστοιχη ΔΕΗ μπορούμε να πούμε), που διαθέτει αυτή την στιγμή πέντε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που μπορούν να παράγουν ηλεκτρισμό με φυσικό αέριο που τώρα χρησιμοποιούν υγρά καύσιμα, με εγκατεστημένη ισχύ περίπου 800 μεγαβάτ. Αυτή την ώρα η ΑΗΚ βρίσκεται σε διαγωνιστικές διαδικασίες για να εγκαταστήσει ακόμα μια μονάδα παραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο, όπως και διαδικασίες εγκατάστασης κάποιων υποδομών, έτσι ώστε να δίνεται η δυνατότητα σε όλες τις μονάδες να καίνε φυσικό αέριο. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκονται και σχεδιασμοί ιδιωτικής πρωτοβουλίας για κατασκευή σημαντικής ισχύος ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών στους οποίους η ΔΕΦΑ θα εξασφαλίζει φυσικό αέριο για την απρόσκοπτη λειτουργία τους. Για να αντιληφθούμε τα μεγέθη της Κυπριακής αγοράς φυσικού αερίου σε αυτό το στάδιο, σκεφθείτε ότι η ηλεκτροπαραγωγή από συμβατικές πηγές θα κυμανθεί τα επόμενα χρόνια κοντά στις 5.000 GWh (γιγαβατώρες) ετήσια, όταν η Ελλάδα φτάνει περίπου τις 55.000 GWh συμβατικής ηλεκτροπαραγωγής.

Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα μεγέθη, η ΔΕΦΑ θα προχωρήσει σε πρώτο στάδιο στην εισαγωγή λίγο λιγότερο από ένα δισεκατομμύριο κυβικών μέτρων υγροποιημένου φυσικού αερίου και οι ποσότητες θα αυξάνονται σταδιακά, ταυτόχρονα με την αύξηση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που θα καίνε φυσικό αέριο και την μετέπειτα επέκταση του δικτύου με διασύνδεση ενεργοβόρων μονάδων βιομηχανικής παραγωγής, βιομηχανικών περιοχών και των αστικών κέντρων. Είναι προφανές ότι η ενεργειακή πολιτική της Κύπρου για τα επόμενα χρόνια θα βασιστεί σε δύο άξονες - το φυσικό αέριο και τις ΑΠΕ - με την ΔΕΦΑ να έχει τον κυριότερο λόγο - και ευθύνη για τον πρώτο άξονα.

ΕΡ.: Ένα από τα έργα που δρομολογεί η εταιρεία είναι κι αυτό της κατασκευής FSRU στο Βασιλικό. Ποιος είναι ο σκοπός του έργου και ποιο το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης; Πείτε μας ορισμένα από τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου.

Η Κύπρος, εκτός από μικρό, είναι ακόμα κι ένα απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα, οπότε ο ρόλος αλλά και οι ευθύνες της ΔΕΦΑ στην ενεργειακή ασφάλεια του νησιού είναι εξαιρετικής σημασίας. Αισιοδοξούμε και κάνουμε ό,τι είναι δυνατό ώστε η Κύπρος να ξεκινήσει μέσα στο καλοκαίρι του 2022 να παράγει ηλεκτρισμό με φυσικό αέριο, επιτυγχάνοντας ένα τεράστιο βήμα στην ενεργειακή ιστορία της Κύπρου. Αυτό θα γίνει μέσω της δημιουργίας πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU) στις ακτές της ενεργειακής καρδιάς της Κύπρου που είναι το Βασιλικό και πολύ κοντά στις κύριες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της Κύπρου.

Ο σκοπός της εγκατάστασης FSRU είναι διττός. Πρώτον, η επίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας για την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω ιδιόκτητων εγκαταστάσεων που προσδίδουν ευελιξία στην προμήθεια και δεύτερον την ενίσχυση της κυπριακής οικονομίας μέσω της διανομής και εκτεταμένης χρήσης του φυσικού αερίου (μείωση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας, αποφυγή προστίμων, ανάπτυξη επαγγελμάτων, δημιουργία αναπτυξιακών έργων υποδομών κ.λπ.) δημιουργώντας πολλαπλά οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία της Κύπρου. Παράλληλα, σ’ ένα κόσμο με μεγαλύτερη περιβαλλοντική ευσυνειδησία, επιτυγχάνεται άμεσα η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη χρήση των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Σε επόμενο στάδιο, όταν μέσα στο 2022, ολοκληρωθεί ο στόχος άφιξης του φυσικού αερίου στην Κύπρο, μπορούν να εξεταστούν και άλλες εναλλακτικές πηγές προμήθειας είτε μέσω αγωγού, από κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε μέσω του σχεδιαζόμενου αγωγού EastMed κ.λπ. Μελλοντικά ο σταθμός του FSRU μπορεί εκτός των άλλων πλάνων που υπάρχουν, να λειτουργεί και ως εφεδρικός, για ασφάλεια εφοδιασμού και την διασφάλιση της αδιάλειπτης παροχής καυσίμου στην ηλεκτροπαραγωγή. Οι εγκαταστάσεις, περιλαμβάνουν την ειδικά σχεδιασμένη προβλήτα, για να προσφέρει την απαραίτητη ασφάλεια και αδιάλειπτη λειτουργία κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες του FSRU και του ανεφοδιασμού του. Ταυτόχρονα με συμμετοχή και επίβλεψη κορυφαίων παγκόσμια οίκων, προχωρά και η μετατροπή του δεξαμενόπλοιου μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου «Galea», ώστε να μετατραπεί σε υψηλής τεχνολογίας και ασφάλειας μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης του LNG. Ήδη η αναγκαία χερσαία έκταση στις ακτές του Βασιλικού έχει ετοιμαστεί και εκεί θα κατασκευαστούν οι εγκαταστάσεις και οι αγωγοί για την μεταφορά του φυσικού αερίου σε πρώτο στάδιο προς τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό Βασιλικού της ΑΗΚ, με προβλέψεις και για αγωγούς προς άλλους πελάτες και περιοχές.

ΕΡ.: Ποιο είναι το επενδυτικό σχήμα που υλοποιεί το FSRU και πότε ξεκινούν οι εργασίες κατασκευής του;

«Το έργο που θεμελιώνεται σήμερα, αξιοποιώντας τη βέλτιστη τεχνολογία της China Petroleum Pipeline Engineering CO LTD, την εμπειρογνωμοσύνη των ναυπηγείων της HUDONG-ZHONGHUA SHIPBUILDING, την τεχνογνωσία της METRON SA και τη πείρα της WSM, δηλαδή των εταιρειών που συμβλήθηκαν μαζί μας, ύστερα από διαγωνιστική διαδικασία, τοποθετεί πλέον την Κύπρο στον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης με αξιώσεις».

ΕΡ.: Ποια τα κεφάλαια που χρειάζονται και πως έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση;

Το προϋπολογιζόμενο κόστος για τις εγκαταστάσεις που θα αλλάξουν ενεργειακά την Κύπρο, είναι της τάξης των €290 εκατ. Κλειδί, όχι μόνο με οικονομικά κριτήρια, ήταν και είναι η συγχρηματοδότηση του έργου με €101 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμα €43 εκατ. έχουν εξασφαλιστεί από την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου - την ΑΗΚ - μέσω της συμμετοχής της με ποσοστό 30% στην Εταιρεία Υποδομών Φυσικού Αερίου (ΕΤΥΦΑ) που είναι το ειδικό όχημα για την κατασκευή και διαχείριση των υποδομών που βρίσκονται σε εξέλιξη. Ακόμα, η εμπιστοσύνη τόσο στην σημασία όσο και την βιωσιμότητα και τον αναπτυξιακό χαρακτήρα του έργου, οδήγησαν σε συμφωνίες με βέλτιστους όρους για χρηματοδότηση του έργου με ποσό μέχρι €80 εκατ. από Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και ανάλογη χρηματοδότηση ύψους μέχρι και €150 εκατ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η χρηματοδότηση έχει υπερκαλυφθεί με τρόπο που εμείς μεταφράζουμε ως ψήφο εμπιστοσύνης και ευθύνης.

ΕΡ.: Γνωρίζουμε μια σειρά από προσπάθειες - απευθείας ή έμμεσα - για ανατροπή του σχεδιασμού της ΔΕΦΑ για το FSRU στο Βασιλικό ή για ανατροπή των αποφάσεων υλοποίησης του έργου. Υπήρξαν προσφυγές, επιστολές στην Ε.Ε. σε μια προσπάθεια αλλαγής της δρομολόγησης. Όλα αυτά τα εμπόδια έχουν ξεπεραστεί η υπάρχουν εκκρεμότητες;

Σε τέτοια μεγάλα έργα, αυτές οι ενέργειες είναι συνήθεις και αναμενόμενες διεθνώς. Για την ΔΕΦΑ, σημασία έχει το γεγονός ότι προχωρήσαμε απερίσπαστα στον σημαντικό για την Κύπρο ιστορικό στόχο της εξασφάλισης φυσικού αερίου. Αισθανόμαστε ότι είχαμε την πλήρη στήριξη και εμπιστοσύνη της κυβέρνησης της Κύπρου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς αυτή την κατεύθυνση. Το γεγονός ότι πριν ξεκινήσουμε τα έργα, μετά από αυστηρές αξιολογήσεις των τεχνοκρατών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων καθώς και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης δόθηκε χρηματοδότηση στο έργο, αποδεικνύει την ορθότητα που ακολουθήσαμε στις όλες διαδικασίες.

ΕΡ.: Το FSRU θα λειτουργεί για την εισαγωγή φυσικού αερίου. Υπάρχουν μακροχρόνια συμβόλαια της εταιρείας με προμηθευτές, συμφωνίες με προμηθευτές για ποσότητες LNG; Η ΔΕΦΑ βλέπει ευκαιρίες από την spot αγορά;

Η ΔΕΦΑ έχει προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και τα αποτελέσματα αναμένονται το αμέσως επόμενο διάστημα. Το ενδιαφέρον που επιδείχθηκε, λαμβανομένων υπόψη και των σχετικά περιορισμένων ποσοτήτων σε σχέση με παρόμοιες πράξεις στη διεθνή αγορά και ο έντονος ανταγωνισμός επιβεβαιώνει ότι η στρατηγική επιλογή και οι διαδικασίες της ΔΕΦΑ για τη δημιουργία τερματικού εισαγωγής LNG με FSRU κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Έχουμε προτάσεις από 25 διεθνούς εμβέλειας εταιρείες και κοινοπραξίες, κάτι που από την μια μας τιμά κι από την άλλη κάνει πολύ δύσκολη την διαδικασία αξιολογήσεων, επιλογών και αποφάσεων. Η στρατηγική για την ενεργειακή ασφάλεια που ακολουθούμε, προβλέπει συμβόλαια διάρκειας 3 με 5 έτη, ενώ αναλόγως των συνθηκών της αγοράς θα αγοράζει και από τις «spot» αγορές, δηλαδή άμεσες αγορές για να εκμεταλλεύεται -όταν υπάρχουν- ευνοϊκές κατά περιόδους συνθήκες στις διεθνείς αγορές.

ΕΡ.: Ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της κυπριακής δημοκρατίας είναι η αξιοποίηση κι εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Η πανδημία COVID -19 πήγε πίσω το ερευνητικό πρόγραμμα σε παραχωρήσεις της κυπριακής ΑΟΖ. Ποια είναι η εικόνα σήμερα στο μέτωπο αυτό;

Στην Κυπριακή ΑΟΖ υπάρχουν μέχρι τώρα τρεις ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου παγκοσμίου ενδιαφέροντος. Πρόκειται για το κοίτασμα "Αφροδίτη" της κοινοπραξίας της οποίας ηγείται η Noble με συμμετοχή της Shell αλλά και Ισραηλινών συμφερόντων και τα υπό αξιολόγηση κοιτάσματα "Καλυψώ" των ENI-Total και "Γλαύκος" των ExxonMobil - Qatar Petroleum. Αρκεί η παράθεση των δεδομένων για την γεωπολιτική και οικονομική σημασία στο ρόλο της Κύπρου. Μια σειρά από ερευνητικές και επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις που είχαν προγραμματιστεί γι' αυτό το διάστημα, αναβλήθηκαν για περίπου ένα χρόνο μετά. Το γεγονός ότι αναπρογραμματίζονται και δεν ακυρώθηκαν, όπως πολλές άλλες γεωτρήσεις σε όλο τον κόσμο όχι μόνο λόγω Covid-19 αλλά και λόγω της μείωσης των διεθνών τιμών καυσίμων, επίσης δείχνει και την γεωστρατηγική και την οικονομική - ενεργειακή σημασία της Κυπριακής ΑΟΖ. Η ΔΕΦΑ, έχει προχωρήσει σε όλους τους σχεδιασμούς και σενάρια, για να συμβάλει, στο βαθμό που της αναλογεί, στην εκμετάλλευση των εγχώριων κοιτασμάτων για την ενεργειακή αυτονομία της Κύπρου.

ΕΡ.: Η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ δρομολογούν το έργο του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed. Ποιος είναι ο ρόλος της ΔΕΦΑ στο project;

Σε αυτό το στάδιο, η ΔΕΦΑ συμμετέχει στη Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανίας Αερίου (Gas Industry Advisory Committee - GIAC) του East Mediterranean Gas Forum (EMGF). Η GIAC έχει συσταθεί στο πλαίσιο λειτουργίας του EMGF και ο ρόλος της αφορά την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών προς τον Οργανισμό, σε μια προσπάθεια να ενισχυθούν οι δεσμοί του διακρατικού οργανισμού με τις μεγάλες ενεργειακές βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται τον τομέα του φυσικού αερίου και ενδιαφέρονται για τις σχετικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο EMGF, που είναι μόνιμος διακρατικός οργανισμός με έδρα το Κάιρο, συμμετέχουν η Αίγυπτος, η Ελλάδα, η Κύπρος, το Ισραήλ, η Ιταλία, η Ιορδανία και η Παλαιστινιακή Αρχή. Έτσι, πλέον η ΔΕΦΑ, συμμετέχει ουσιαστικά σε έναν οργανισμό με διεθνή υπόσταση και διακρατικό χαρακτήρα θέτει τις βάσεις για μια σπουδαία συνεργασία των χωρών στον τομέα και για σημαντικά βήματα προς την ολοκλήρωση μιας περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην περιοχή.