Αλ. Χαρίτσης: Το σχέδιο για έξοδο της Ελλάδας από την Επιτροπεία

«Καθόλου αυτονόητη δεν είναι η έξοδος από την επιτροπεία, ούτε η ανάπτυξη και η μείωση της ανεργίας. Αν ήταν, θα το πετύχαιναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις», δηλώνει στο Euro2day.gr o αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας Αλέξης Χαρίτσης.

Τονίζει ότι το επόμενο διάστημα ξεκινά ένα πλήθος από προγράμματα και νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία με έμφαση στην έρευνα, την καινοτομία και τη σύνδεσή τους με την παραγωγή, τις συνέργειες και τις δικτυώσεις των επιχειρήσεων για τη δημιουργία ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας. «Δικός μας στόχος είναι η καθαρή έξοδος από το μνημόνιο και προς αυτή την κατεύθυνση δουλεύουμε», ξεκαθαρίζει.

Κύριε Χαρίτση, ομολογουμένως οι πόροι του ΕΣΠΑ αποτελούν σημαντικό κεφάλαιο για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Το κλείσιμο του 2016 «βρήκε» την Ελλάδα στην κορυφή της απορρόφησης σε επίπεδο ΕΕ. Αυτή η πρωτιά αποτυπώνεται και στην πραγματική οικονομία;

Σαφώς και αποτυπώνεται. Η σταθερή ανάκαμψη της οικονομίας το 2017 είναι αποτέλεσμα και αυτής της προσπάθειας. Απορροφήσαμε πλήρως τους πόρους του ΕΣΠΑ 2007-2013, ενεργοποιήσαμε πρώτοι το νέο ΕΣΠΑ σε ποσοστό που ξεπερνά το 60% των προγραμμάτων και το 2016 πετύχαμε ρεκόρ απορρόφησης 11,4%. Η δουλειά αυτή αναγνωρίζεται επίσημα και από τους εταίρους μας στο Eurogroup της 15ης Ιουνίου, στο οποίο γίνεται ρητή αναφορά στην «εξαιρετική αξιοποίηση» των ευρωπαϊκών πόρων από την Ελλάδα, που είχε ως αποτέλεσμα να διοχετευτούν 11 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία τα δύο τελευταία χρόνια. Οι πόροι αυτοί ήταν μία μεγάλη επενδυτική ανάσα για τη χώρα, ενώ κινητοποίησαν επιπλέον τον ιδιωτικό τομέα και το τραπεζικό σύστημα, με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα για την οικονομία.

Η αξιωματική αντιπολίτευση δηλώνει, σε κάθε τόνο, ότι η απορροφητικότητα είναι τεχνητή και ότι έχετε «παρκάρει» τα κοινοτικά κονδύλια, χωρίς αυτά να κατευθύνονται στην πραγματική οικονομία. Τι ισχύει;

Ο μηδενιστικός τρόπος που έχει επιλέξει να αντιπολιτεύεται η αξιωματική αντιπολίτευση τη φέρνει διαρκώς σε σύγκρουση με την πραγματικότητα και την εκθέτει. Μάλλον στη Νέα Δημοκρατία δεν είδαν ούτε την ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων που είχαν παγώσει για μία δεκαπενταετία επί των δικών τους κυβερνήσεων και του ΠΑΣΟΚ, ούτε την ενεργοποίηση σε όλη την Ελλάδα των μεγάλων έργων ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων προϋπολογισμού 460 εκατ. ευρώ, ούτε τα μικρά και μεσαία έργα που υλοποιούνται στους δήμους όλης της επικράτειας, στον τομέα π.χ. των υποδομών, της αξιοποίησης του τοπικού τουριστικού και πολιτιστικού αποθέματος ή της ενεργειακής εξοικονόμησης. Έργα που θα έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί εδώ και δεκαετίες.

Πάντως υπάρχει μια διάχυτη εντύπωση ότι η αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων είναι «βαριά» και αργή, με αποτέλεσμα, πολλοί υποψήφιοι επενδυτές να περιμένουν πολλούς μήνες για να μάθουν αν έχουν επιλεχθεί προς χρηματοδότηση. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ συνοδεύονται από ένα πλήθος κανονισμών και βαριές διαδικασίες, οι οποίες κατ' εξαίρεση για την Ελλάδα είναι πολύ πιο βαριές, εξαιτίας των φαινομένων αδιαφάνειας και κακοδιαχείρισης που υπήρξαν στο παρελθόν. Αυτή είναι δυστυχώς η κατάσταση που μας κληροδότησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Για την επιτάχυνση των διαδικασιών έχουμε τριπλασιάσει το προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με τη λειτουργία των πληροφοριακών συστημάτων και έχει πλέον ξεκινήσει η εκταμίευση των χρημάτων στους δικαιούχους. Την ίδια στιγμή, διαπραγματευτήκαμε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πετύχαμε τη συνολικότερη ελάφρυνση του κανονιστικού πλαισίου, επιταχύνοντας και απλοποιώντας την υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.

Έως αυτή τη στιγμή, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ, έχει προκηρυχθεί αριθμός προγραμμάτων που σχετίζονται με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Αναμένουμε κάποια άλλα προγράμματα στο επόμενο διάστημα; Αν ναι, περιληπτικά, πού θα στοχεύουν;

Το επόμενο διάστημα ξεκινά ένα πλήθος από προγράμματα και νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία με έμφαση στην έρευνα, την καινοτομία και τη σύνδεσή τους με την παραγωγή, τις συνέργειες και τις δικτυώσεις των επιχειρήσεων για τη δημιουργία ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας, την ενίσχυση των συνεργατικών σχημάτων και της κοινωνικής οικονομίας, την προώθηση των εξαγωγών και τη βελτίωση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, αλλά και την τόνωση της μεταποίησης και της αγροδιατροφής, δύο κλάδων που έχουν προτεραιότητα και στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο.

Φυσικά, ο στόχος που διαπερνά όλες τις παρεμβάσεις μας είναι η δημιουργία νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας. Σε όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ υπάρχει ρήτρα εργασίας, οι ωφελούμενοι δηλαδή υποχρεούνται να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας, ενώ επιδοτούμε για το πρώτο διάστημα το μισθολογικό και ασφαλιστικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας. Επιπλέον, με διάταξη που φέραμε πρόσφατα στη Βουλή, αποκλείονται από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και κάθε είδους κρατική ενίσχυση, όσοι δεν τηρούν αυστηρά την εργατική νομοθεσία. Για εμάς η ανάπτυξη περνάει μέσα από την αναβάθμιση της εργασίας και την κατοχύρωση των εργατικών δικαιωμάτων.

Κοινή εκτίμηση είναι ότι το εγχώριο επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως αυτό προκύπτει από τις αιτήσεις για τα προγράμματα του ΕΣΠΑ αλλά και του αναπτυξιακού νόμου, είναι μεγάλο. Δυστυχώς, όμως, δεν φαίνεται να υπάρχει το αντίστοιχο ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές. Πού οφείλεται αυτό; Πιστεύετε ότι θα βελτιωθεί η κατάσταση ως προς την προσέλκυση ξένων επενδύσεων; Θα αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο για τις στρατηγικές επενδύσεις;

Η εικόνα αυτή δεν είναι σωστή. Το 2016 είχαμε τις υψηλότερες ξένες άμεσες επενδύσεις των τελευταίων ετών, ενώ το 2017 η εικόνα είναι ακόμη καλύτερη καθώς έχουμε ήδη εισροές άνω του 1,6 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο. Το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών για την Ελλάδα είναι μεγάλο και αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Η κυβέρνηση προχωρά σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, ξένων και εγχώριων. Έχει συγκροτηθεί διυπουργική Task Force για τις μεγάλες επενδύσεις με επικεφαλής τον πρωθυπουργό, ενώ έχουν ξεμπλοκάρει επενδυτικά πρότζεκτ ύψους 670 εκατ. ευρώ και μπαίνουν άμεσα σε φάση υλοποίησης.

Τέλος, αλλάζουμε το θεσμικό πλαίσιο για τις στρατηγικές επενδύσεις. Απλοποιούμε και επιταχύνουμε τις διαδικασίες και διευρύνουμε τα κριτήρια ώστε να συμπεριληφθούν και επενδυτικά σχέδια σε περισσότερους κλάδους της οικονομίας, πέραν της ενέργειας και του τουρισμού που μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον μέχρι τώρα.

Οφείλω όμως σε αυτό το σημείο να είμαι απολύτως ξεκάθαρος. Θέλουμε επενδύσεις που ενισχύουν και αναβαθμίζουν το παραγωγικό δυναμικό της περιοχής στην οποία λαμβάνουν χώρα και μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά με τις υπάρχουσες τοπικές οικονομικές δραστηριότητες. Και βέβαια, που σέβονται και τηρούν την περιβαλλοντική και την εργατική νομοθεσία της χώρας. Η ασυδοσία και η αδιαφορία για το δημόσιο συμφέρον δεν θα γίνουν ανεκτές. Τέτοιες λογικές, με τις οποίες δυστυχώς φλερτάρει έντονα η αξιωματική αντιπολίτευση, όπου εφαρμόστηκαν, όχι μόνο βιώσιμη ανάπτυξη δεν έφεραν, αντίθετα, φόρτωσαν τις χώρες με τεράστιο περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος.

Δεδομένης της υποχρηματοδότησης της οικονομίας από το τραπεζικό σύστημα, ένα σημαντικό τμήμα καλύφθηκε το προηγούμενο διάστημα από το ΕΤΕΑΝ. Πότε θα ενεργοποιηθούν τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα του ΕΤΕΑΝ; Ποια θα είναι αυτά; Θα υπάρξει ειδικό πλαίσιο για τις μικροχρηματοδοτήσεις;

Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο πέντε νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία που θα κινητοποιήσουν περισσότερα από 3 δισ. ευρώ δημόσιων και ιδιωτικών πόρων στην πραγματική οικονομία. Αναφέρομαι στο Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ, στο οποίο συμμετέχει και το ΕΤΕΑΝ, στο νέο Ταμείο Υποδομών, στο καινοτόμο Ταμείο Συνεπενδύσεων (EquiFund) που θα χρηματοδοτήσει δυναμικές και νεοφυείς μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τη μορφή της συμμετοχής στο μετοχικό τους κεφάλαιο, στο νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» για την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κατοικιών που ξεκινά τις επόμενες βδομάδες και στο νέο Ταμείο Μικροπιστώσεων. Ειδικά για τις μικροπιστώσεις προετοιμάζουμε ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο με βάση τα πιο προωθημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα και μέχρι τέλος του έτους θα υπάρξει σχετική νομοθετική ρύθμιση.

Ποια είναι η βαρύτητα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας; Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η χρηματοδότηση και ποιοι τομείς αποτελούν προτεραιότητα; Ποια η συμβολή του πακέτου Γιούνκερ στη χρηματοδότηση επενδυτικών έργων;

Η συνεργασία που έχουμε αναπτύξει με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι ιδιαίτερα παραγωγική. Χάρη σε αυτή διοχετεύτηκαν 1,4 δισ. ευρώ στην πραγματική οικονομία το 2016, ποσό που θα ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ το 2017. Επιπλέον, τα επόμενα τρία χρόνια, μέχρι το 2020, έχουμε ήδη προγραμματίσει νέες συμφωνίες ύψους 7 δισ. ευρώ που θα κινητοποιήσουν, μαζί με την ιδιωτική συμμετοχή, επενδύσεις άνω των 20 δισ. ευρώ. Από τα κεφάλαια αυτά χρηματοδοτούνται μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μεγάλα έργα υποδομών, όπως η γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας, αλλά και η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού της χώρας. Σε ό,τι αφορά στο πακέτο Γιούνκερ, σας παραπέμπω σε πρόσφατες δηλώσεις στελεχών της ΕΤΕπ σύμφωνα με τις οποίες η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες χώρες στην αξιοποίηση του Σχεδίου Γιούνκερ με εγκεκριμένα έργα 1,2 δισ. ευρώ, που οδηγούν σε επενδύσεις ύψους 3,7 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία μπορεί να τα βρει ο καθένας στο επίσημο σάιτ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ισχυρισμοί λοιπόν της αξιωματικής αντιπολίτευσης για καθυστερήσεις στην αξιοποίηση του πακέτου Γιούνκερ εντάσσονται στην κατηγορία των fake news και της «εναλλακτικής πραγματικότητας».

Τις επόμενες μέρες διεξάγεται το αναπτυξιακό συνέδριο της Κρήτης. Πού εστιάζουν οι παρεμβάσεις σας στο νησί;

Στο συνέδριο της Κρήτης θα έχουμε τη δυνατότητα να συζητήσουμε τις πρωτοβουλίες που έχουμε πάρει για την ενίσχυση του αγροτοδιατροφικού συμπλέγματος της περιοχής μέσα από την ολοκληρωμένη σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τη μεταποίηση και τον τουρισμό. Να χρησιμοποιούν δηλαδή τα ξενοδοχεία και οι τουριστικές μονάδες της Κρήτης τα ντόπια αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα, τα οποία θα επεξεργάζονται και συσκευάζονται στο νησί με βάση τις πιο σύγχρονες πρακτικές. Θα παρουσιάσουμε επίσης τη στρατηγική που υλοποιούμε για την αναβάθμιση των ελληνικών προϊόντων στις αγορές του εξωτερικού, με προγράμματα όπως αυτό για τη δημιουργία Ελληνικού Σήματος και ενιαίας ταυτότητας στα προϊόντα αγροδιατροφής, που ξεκινήσαμε πρόσφατα στο νέο ΕΣΠΑ. Παράλληλα, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην υλοποίηση των αναγκαίων υποδομών. Εξασφαλίσαμε για παράδειγμα τη χρηματοδότηση από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους (ύψους 25 εκατ. ευρώ) για την αποκατάσταση και τη διεύρυνση του δικτύου ύδρευσης του Ηρακλείου. Ένα έργο που έπρεπε να έχει πραγματοποιηθεί εδώ και δεκαετίες.

Κύριε Χαρίτση, σε λίγες ημέρες η μπαταρία της κυβερνητικής θητείας θα δείξει αποφόρτιση κατά 50%. Στα δύο χρόνια που απομένουν μέχρι τις κανονικές κάλπες (με υπόθεση εργασίας ότι δεν θα προκριθούν πρόωρες), πού πιστεύετε ότι πρέπει να «τρέξει» η κυβέρνηση, πολιτικά και επικοινωνιακά; Δεν αναφέρομαι στο αυτονόητο της εξόδου από τη μνημονιακή επιτροπεία και της ανάπτυξης-απασχόλησης.

Καθόλου αυτονόητη δεν είναι η έξοδος από την επιτροπεία, ούτε η ανάπτυξη και η μείωση της ανεργίας. Αν ήταν, θα το πετύχαιναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Ούτε είναι τυχαίο ότι είναι η δική μας κυβέρνηση που βγάζει τη χώρα από τα μνημόνια, που θέτει την οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης και μειώνει την ανεργία. Χρειάστηκε πολλή δουλειά, σχέδιο και κυρίως αποφασιστικότητα να συγκρουστούμε με δυνάμεις τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό, που δημιούργησαν την κρίση και την επέτειναν για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους.

Από εκεί και πέρα μένουν να γίνουν πολλά, η δουλειά ουσιαστικά τώρα ξεκινά. Ο πρώτος στόχος είναι να μειωθεί περισσότερο η ανεργία μέσα από τη δημιουργία σταθερών και ποιοτικών θέσεων εργασίας. Να προσελκύσουμε νέες, ποιοτικές επενδύσεις που θα αναβαθμίζουν το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Να ολοκληρωθεί η μεγάλη μεταρρύθμιση στην υγεία και την παιδεία και να ενισχυθούν με επιπλέον πόρους. Να κατοχυρωθούν περαιτέρω τα εργατικά και δημοκρατικά δικαιώματα που τόσο επλήγησαν στα χρόνια της κρίσης. Σε όλους αυτούς τους τομείς, η κυβέρνηση έχει πάρει ουσιαστικές πρωτοβουλίες και άνοιξε πλατιά τη συζήτηση στην κοινωνία.

Είναι ρεαλιστικός ο στόχος της «καθαρής εξόδου» από το μνημόνιο; Πηγές από την ευρωπαϊκή πλευρά των δανειστών μιλούν για προληπτική γραμμή στήριξης, που δεν θα είναι και πολύ soft. Από τι θα εξαρτηθεί το clean exit;

Ο δικός μας στόχος είναι η καθαρή έξοδος από το μνημόνιο και προς αυτή την κατεύθυνση δουλεύουμε. Ήδη το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται διαρκώς, οι διεθνείς οίκοι αναβαθμίζουν την ελληνική οικονομία ενώ είχαμε και την πρώτη επιτυχημένη έξοδο στις αγορές. Το επόμενο διάστημα θα συγκεκριμενοποιηθούν περισσότερο τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, που θα άρουν τις όποιες αβεβαιότητες για τη βιωσιμότητά του. Με δεδομένη λοιπόν τη σταθερή αναπτυξιακή δυναμική που καταγράφει η οικονομία και την αποφασιστική διευθέτηση του χρέους, θεωρώ ότι ο στόχος αυτός είναι εφικτός.

Πόσο «καθαρή» θα είναι η έξοδος αφού η κυβέρνηση έχει ήδη ψηφίσει μέτρα (με αντίμετρα) για τη διετία 2019-2020;

Η τελευταία συμφωνία με τους θεσμούς περιείχε και δύσκολα μέτρα, μέτρα που δεν είναι ούτε στο πρόγραμμα, ούτε στη φιλοσοφία μας. Ουδέποτε το αρνηθήκαμε αυτό. Περιέχει όμως, για πρώτη φορά, και ισόποσα αντίμετρα, με αποτέλεσμα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να είναι ουδέτερο. Με τους πόρους που εξασφαλίσαμε από τα αντίμετρα θα ενισχυθούν περισσότερο το κοινωνικό κράτος και οι αδύναμες κοινωνικές ομάδες και θα χρηματοδοτηθούν σημαντικές αναπτυξιακές παρεμβάσεις. Στον βαθμό επίσης που η οικονομία αναπτύσσεται και τα δημοσιονομικά του κράτους βελτιώνονται, θα είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε σε διορθωτικές κινήσεις προς εκείνες τις πληθυσμιακές ομάδες που επιβαρύνθηκαν δυσανάλογα τα τελευταία χρόνια. Κανένας δεν ισχυρίστηκε ότι η έξοδος από τα μνημόνια και την επιτροπεία, μετά από όλη αυτή την καταστροφή που προκάλεσαν, θα είναι εύκολη υπόθεση. Για τα δύσκολα όμως μας επέλεξε ο λαός.

Ψηφίσατε και μέτρα και αντίμετρα για τη διετία 2019-2020, ωστόσο το ΔΝΤ συζητάει επίσπευση των μέτρων επειδή εκτιμά ότι ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% (το 2018) δεν θα καλυφθεί. Τι θα κάνετε σε μία τέτοια περίπτωση;

Τέτοιο αίτημα δεν έχει τεθεί από κανέναν. Οι στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα θα επιτευχθούν και οι κινδυνολόγοι θα διαψευστούν για μία ακόμη φορά.