Πώς θα «αναστηθούν» οι πτωχευμένες βιομηχανίες

Ο κ. Γιάννης Μουσουλίδης ηγείται του εγχειρήματος για τη μερική επαναλειτουργία της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας. Σήμερα μιλά στο Euro2day.gr για τη μέχρι τώρα πορεία του εγχειρήματος, για τις εμπειρίες που αποκόμισε, αλλά και τα οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν για το σύνολο της οικονομίας, αν ανακαλύπταμε τον χαμένο πλούτο των πτωχευμένων εταιρειών. Αναφέρεται επίσης στο γιατί το υπάρχον μοντέλο που εφαρμόζεται κατά κανόνα μέχρι σήμερα δεν έχει αποδώσει, καθώς και στον ενεργό ρόλο που θα πρέπει να παίξουν οι βασικοί πιστωτές, δηλαδή το δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, οι τράπεζες, οι ΟΤΑ και οι εργαζόμενοι.

Κύριε Μουσουλίδη, σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα το εγχείρημα για τη μερική επαναλειτουργία της πρώην Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας;

Βρισκόμαστε στο σημείο όπου όλοι οι προνομιούχοι πιστωτές (εργαζόμενοι και ασφαλιστικά ταμεία) έχουν προβεί σε πρόσθετες παρεμβάσεις προς τις πτωχευτικές αρχές για την επίσπευση των διαδικασιών, συμφωνώντας ουσιαστικά με τον υποψήφιο επενδυτή. Αναλυτικότερα, ο υποψήφιος επενδυτής κατέθεσε φάκελο αναφέροντας το ποιος είναι, αναλύοντας το επιχειρηματικό του σχέδιο, δηλώνοντας πως έχει συμφωνήσει με τους εργαζόμενους (π.χ. μετοχική σύνθεση 80%-20%, ελάχιστες αποδοχές 751 ευρώ) και ζητώντας την κίνηση της διαδικασίας για πτωχευτική εκποίηση μέσω δημόσιου πλειστηριασμού (το τίμημα θα το ορίσει το δικαστήριο) και αυτό να γίνει άμεσα. Έχει καταθέσει μάλιστα και εγγυητική επιστολή. Αυτός ο φάκελος κοινοποιήθηκε στους προνομιακούς πιστωτές και αυτοί κατέθεσαν πρόσθετη παρέμβαση υπέρ της επίσπευσης των διαδικασιών, πάντα μέσω της πτωχευτικής διαδικασίας.

Ποιες είναι οι μέχρι τώρα γενικότερες εμπειρίες σας από το όλο αυτό εγχείρημα που βρίσκεται σε εξέλιξη;

Αποκομίσαμε δύο σημαντικές εμπειρίες, η πρώτη θετική και η δεύτερη αρνητική. Η θετική εμπειρία είναι ότι διαπιστώσαμε πως υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον από ιδιώτες (επιστήμονες, τεχνικούς, δικηγόρους) που συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί ένα επιχειρηματικό σχέδιο εκ του μηδενός. Το σχέδιο αυτό αξιολογήθηκε θετικά τόσο από την επιτροπή τεχνοκρατών που συνέστησε το δημόσιο τον περυσινό Μάιο, όσο και από τον ιδιώτη επενδυτή που δήλωσε πρόθυμος να βάλει τα λεφτά του. Άρα το άθροισμα των δυνάμεων ανθρώπων που δεν άγονται από πουθενά, μπόρεσε να δώσει ένα μεστό σχέδιο, που μπορούν να ακούσουν οι αγορές. Αυτό δείχνει ότι μπορούμε. Μάλιστα, μπορέσαμε στην πλέον δύσκολη και περίπλοκη υπόθεση πτωχευμένης εταιρείας, όπως η ΕΝΚΛΩ.

Η αρνητική εμπειρία είναι πως ενώ κάποιος έχει καλύψει όλα τα προαπαιτούμενα που σε μια άλλη χώρα θα μπορούσε να προχωρήσει γρήγορα, στην Ελλάδα είναι τόσο πολύπλοκες οι νομικές διαδικασίες (ειδικά σε μια εταιρεία που έχει πτωχεύσει χρόνια), έτσι ώστε να είναι σχεδόν απαγορευτική η οποιαδήποτε σκέψη κάποιου να ασχοληθεί με αυτά τα θέματα. Μιλάμε δηλαδή για ένα βαρύ και ανελαστικό θεσμικό πλαίσιο.

Γιατί πιστεύετε ότι αντίστοιχες κινήσεις όπως αυτή της Ενωμένης Κλωστοϋφαντουργίας σε άλλες πτωχευμένες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ωφελήσουν την ελληνική οικονομία;

Η εμπειρία μας από την ΕΝΚΛΩ έδειξε ότι υπάρχει πλούτος στις εταιρείες που έχουν πτωχεύσει. Η πολιτεία για παράδειγμα ψήφισε -και σωστά- θεσμικό πλαίσιο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, που αφορά τις επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται ένα βήμα πριν τον θάνατο. Με το θετικό αυτό θεσμικό πλαίσιο όμως, δεν μπαίνουν φρέσκα κεφάλαια στην οικονομία, αλλά απλά διασώζεται (ορθώς) κάτι ώστε να μην κλείσει. Για παράδειγμα, μέσω του εξωδικαστικού συμβιβασμού θα διαγραφούν ορισμένα χρέη και θα ρυθμιστούν κάποια άλλα.

Ας πάμε τώρα στην περίπτωση των πτωχευμένων εταιρειών όπου δεν υπάρχει ιδιοκτήτης και ουσιαστικά μιλάμε για μια διαδικασία τμηματοποίησης και νομικής εκκαθάρισης της επιχείρησης. Αν λοιπόν δούμε την υπόθεση από την παραγωγική της πλευρά, τότε θα προκύψει νέο χρήμα για την οικονομία. Στην περίπτωση της ΕΝΚΛΩ για παράδειγμα, έρχεται ο επενδυτής και λέει ότι προτίθεται να καταβάλει ένα σημαντικό τίμημα, που θα εισπράξουν τα ασφαλιστικά ταμεία και οι εργαζόμενοι ως προνομιακοί πιστωτές. Πέραν αυτού, θα βάλει πρόσθετα λεφτά για ανταλλακτικά μηχανημάτων και για πρώτες ύλες.

Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι από τη διαδικασία της πτώχευσης θα προκύψουν έσοδα.

Αν για παράδειγμα στην ΕΝΚΛΩ έβγαιναν προς πώληση τρία εργοστάσια προκειμένου να τα λειτουργήσει κάποιος τρίτος, τότε όλα θα είχαν καλώς. Ωστόσο, σχεδόν πάντα οι εκποιήσεις γίνονται κομμάτι-κομμάτι, οπότε τα μηχανήματα είτε φεύγουν στο εξωτερικό, είτε γίνονται ανταλλακτικά σε άλλες εταιρείες.
Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο μειώνεται ο παραγωγικός ιστός της χώρας, αλλά και η διαδικασία αυτή δεν αποφέρει σχεδόν τίποτε, γιατί τα έξοδα είναι μεγάλα, όπως και η απομείωση των περιουσιακών στοιχείων λόγω της πολύ μεγάλης χρονικής καθυστέρησης. Ενδεικτικό παράδειγμα χρονικής καθυστέρησης αποτελεί η Πειραϊκή-Πατραϊκή.

Δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη η υπόθεση της Πειραϊκής-Πατραϊκής;

Κάθε χρόνο που ανακοινώνονται οι οφειλέτες του ελληνικού δημοσίου, εμφανίζεται και η ΠΠ, άρα η πτωχευτική της διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Θυμίζω ότι η διαδικασία της αναδιάρθρωσής της ξεκίνησε το 1984 από τον ΟΑΕ, η πτώχευση επήλθε το 1992 και ενώ σήμερα έχουμε 2017, η ΠΠ διαθέτει ακόμη και σήμερα ΑΦΜ, οφείλοντας στο ελληνικό δημόσιο ή και αλλού. Άρα, η όλη διαδικασία στο θέμα των πτωχεύσεων δεν λειτουργεί και εμείς προτείνουμε: Πρώτον, να βελτιώσουμε το θεσμικό πλαίσιο προκειμένου να γίνει πιο ευέλικτο και δεύτερον, οι πιστωτές (εργαζόμενοι, ασφαλιστικά ταμεία, δημόσιο, τράπεζες, ΟΤΑ) να ασχοληθούν με το ζήτημα της αναδιοργάνωσης όπως συμβαίνει σε όλο τον κόσμο και όχι με την έννοια να βολέψουμε ανέργους ή να βρούμε ψηφοφόρους.

Το «μοντέλο ΕΝΚΛΩ» θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες πτωχευμένες βιομηχανίες;

Ό,τι κλείνει σε νομικό επίπεδο (πτώχευση) δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κλείσει και παραγωγικά, ή τουλάχιστον δεν θα πρέπει να το ακυρώνουμε από την πρώτη μέρα. Επειδή για παράδειγμα έκανε λάθη ο Λαναράς ως ιδιοκτήτης και έκλεισε η εταιρεία, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να πτωχεύσει και το προϊόν και ο κλάδος και το εργοστάσιο. Θα πρέπει αντίθετα να μεταβιβαστούν και να αναδιαρθρωθούν είτε από επενδυτές, είτε από συλλογικότητες, είτε, τέλος, να προμοταριστούν στις διεθνείς αγορές.

Βεβαίως και το δικό μας παράδειγμα μπορεί να εξεταστεί και σε άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ. ο Πετζετάκις και η Shelman. Στο σημείο αυτό κρίσιμος είναι ο ρόλος του πιστωτή-δημοσίου, του πιστωτή-τράπεζες, αλλά και των εργαζομένων που μπορούν να συμβάλουν θετικά με εποικοδομητικές προτάσεις σε τέτοια εγχειρήματα. Όλοι μαζί πρέπει να μπούμε στη λογική ότι αυτός ο χαμένος πλούτος μπορεί κατά ένα μέρος και υπό προϋποθέσεις να φέρει έσοδα και διατηρήσιμες θέσεις εργασίας.

Οι πιστωτές δηλαδή θα μπορούσαν να εκπονούν μελέτες για το κομμάτι των πτωχευμένων εταιρειών που θα μπορούσε να καταστεί βιώσιμο και έτσι η διαδικασία του πλειστηριασμού να ξεκινήσει βάσει αυτού του σχεδίου;

Ακριβώς. Υπάρχουν διαδικασίες στον πτωχευτικό κώδικα που τα προβλέπουν όλα αυτά. Η αλήθεια είναι ότι διαδικασίες και νόμους έχουμε. Βούληση προς αυτή την κατεύθυνση δεν έχουμε. Και οι πρώτοι που θα έπρεπε να έχουν είναι οι ισχυρότεροι πιστωτές. Το δημόσιο δεν έχει ακόμη αποκτήσει δημιουργική λογική απέναντι στις πτωχευμένες εταιρείες. Οι τράπεζες συχνά περιορίζονται σε διοικητικές πράξεις του στυλ «τα διαγράφω, τα ξέχασα, τελειώσαμε». Όσο για τους εργαζόμενους, κατηγορούν τους πάντες (και δικαίως, γιατί δεν ευθύνονται), αλλά στο δια ταύτα κανείς δεν ασχολείται με τα εργοστάσια που είναι κλειστά. Άρα πρέπει να βελτιώσουμε και να επιταχύνουμε τις διαδικασίες και κυρίως να ασχοληθούν όλοι οι πιστωτές με τον χαμένο πλούτο.