Βερνίκος (ΣΕΤΕ): Εκκληση ενότητας με αιχμές κατά επικριτών

Τα νερά στον ευρύτερο χώρο του τουρισμού τάραξε τις προηγούμενες μέρες η αποκάλυψη του Euro2day.gr μιας επιστολής που έφθασε στο Γραφείο του Πρωθυπουργού στο Μέγαρο Μαξίμου, με αποστολέα τη Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδας (ΣΕΤΚΕ), η οποία απευθυνόταν στον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και είχε κοινοποιηθεί, παράλληλα, στα Υπουργεία Τουρισμού και Εργασίας.

Οι αναταράξεις προκλήθηκαν εξαιτίας του μεγέθους της ΣΕΤΚΕ (εκπροσωπεί 30.000 επιχειρήσεις ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων και αντιπροσωπεύει, σύμφωνα με την ίδια, το 50% της τουριστικής κίνησης στον κλάδο διαμονής), αλλά και του γεγονότος ότι αμφισβητούσε, εμμέσως, τον θεσμικό ρόλο κοινωνικού εταίρου που έχει αναγνωριστεί στον ΣΕΤΕ από το 2013, ζητώντας αναλογικότερη εκπροσώπηση των φορέων στον Σύνδεσμο και ουσιαστική συμμετοχή στη διαμόρφωση των θέσεων και τη λήψη των αποφάσεων.

Οι εξελίξεις αποτυπώνουν τις έντονες διεργασίες και ζυμώσεις που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, με αφορμή τις επικείμενες εκλογές στους ισχυρότερους φορείς των ξενοδόχων (ΞΕΕ, ΠΟΞ, ΕΞΑΑΑ), αλλά και την ανάδειξη νέας ηγεσίας στον ΣΕΤΕ από τη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου στις 18 Μαΐου.

Για τα θέματα που έθεσε με την επιστολή της η ΣΕΤΚΕ μιλάει στο Euro2day.gr ο Γ.Γ. του ΣΕΤΕ Γιώργος Βερνίκος. Ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τα οργανωτικά θέματα του συνδέσμου και μέλος της ηγετικής ομάδας του ΣΕΤΕ από την ίδρυσή του τοποθετείται για τον θεσμό των κοινωνικών εταίρων, εξηγεί τις διαδικασίες ανάδειξης ηγεσίας και απαντά στην κριτική που ασκείται στον ΣΕΤΕ, πως εκπροσωπεί λίγους ισχυρούς ομίλους. Ταυτόχρονα τοποθετείται στα σενάρια που φέρουν την κυβέρνηση να εξετάζει το ενδεχόμενο ανάληψης πρωτοβουλίας για τον κοινωνικό εταίρο που εκπροσωπεί τον χώρο του τουρισμού.

Με την επιστολή της η ΣΕΤΚΕ αμφισβητεί τη δυνατότητα του ΣΕΤΕ να εκπροσωπεί το σύνολο του τουριστικού κόσμου, ζητώντας αναλογικότερη εκπροσώπηση των φορέων και, εμμέσως, τροποποίηση του καταστατικού του ΣΕΤΕ

Κατ’ αρχάς κάθε προβληματισμός είναι καλοδεχούμενος. Θα πρέπει, ωστόσο, να επισημάνουμε πως πολλοί έχουν μια συγκεχυμένη εικόνα για τις διαφορές μεταξύ ενός φορέα, επιμελητηρίου, κοινωνικού εταίρου, επαγγελματικού ή εργοδοτικού σωματείου. Οι εσωτερικές διαδικασίες ενός φορέα ή κοινωνικού εταίρου είναι δικό του θέμα. Σε ποιο βαθμό η Πολιτεία αναγνωρίζει πως ένας φορέας εκπροσωπεί σωστά έναν κλάδο, είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός και μπορεί να λειτουργεί ως κοινωνικός εταίρος, είναι μια υπόθεση που συνήθως κερδίζεται μέσα από μακροχρόνια επιμονή, συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας και αναγνώριση από τους άλλους κοινωνικούς εταίρους.

Ας μη φαντάζεται, όμως, κανείς πως όταν λέμε κοινωνικός εταίρος, αυτό σημαίνει πως το κράτος προσδιορίζει -πέρα φυσικά από τη νομιμότητα- επιμέρους θέματα για το πώς θα λειτουργεί αυτός ο κοινωνικός εταίρος. Το κράτος δεν εξετάζει εσωτερικά πώς λειτουργεί ο ΣΕΒ, η ΕΣΕΕ, η ΓΣΕΒΕΕ, η ΓΣΕΕ, ή η ΑΔΕΔΥ. Ο καθένας εκπροσωπεί έναν συγκεκριμένο χώρο και το ζήτημα είναι αν είναι ο πιο αντιπροσωπευτικός και αν το κάνει με επάρκεια. Είναι άλλο ζήτημα οι εσωτερικοί συσχετισμοί, το πώς διαρθρώνεται, αν υπάρχει το σωστό «μείγμα» εκπροσώπησης των επιμέρους συνιστωσών. Το θέμα αυτό συνήθως είναι μια ατέρμονη και εν εξελίξει συζήτηση. Σε κάθε περίπτωση, για να είσαι εργοδοτικός κοινωνικός εταίρος, έχει μεγάλη σημασία ο αριθμός απασχολούμενων που χρησιμοποιείς ως υπαλλήλους. Γι’ αυτό υπάρχουν διαφορετικά εργατικά, επαγγελματικά και εργοδοτικά σωματεία ή Ενώσεις.

Βασικό επιχείρημα όσων ζητούν αλλαγές στον ΣΕΤΕ είναι πως δεν αποτελεί τριτοβάθμιο φορέα και πως πριν αναγνωριστεί ως κοινωνικός εταίρος από την Πολιτεία, θα έπρεπε να υποχρεωθεί να τροποποιήσει το καταστατικό του, ώστε να διασφαλίζεται η αναλογική εκπροσώπηση όλων των φορέων του τουρισμού. Τι απαντάτε;

Οι κοινωνικοί εταίροι και ιδιαίτερα οι εργοδοτικοί δεν είναι απαραίτητο να είναι τριτοβάθμιες οργανώσεις. Ούτε ο ΣΕΒ είναι, ούτε η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, ούτε η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. Το σημαντικό είναι ποιες πραγματικές δυνάμεις εκφράζεις. Ο ΣΕΤΕ εκφράζει τον τουρισμό. Έναν τεράστιο τομέα και όχι μόνο τον ξενοδοχειακό κλάδο ή τα καταλύματα. Άρα, να μην μπερδεύουμε τους εσωτερικούς ανταγωνισμούς που μπορεί να υπάρχουν στους χώρους των ξενοδοχείων και των καταλυμάτων και τις εξελίξεις που θα υπάρχουν στα όργανά τους ενόψει των εκλογικών τους διαδικασιών, με ό,τι συμβαίνει συνολικά στον τουριστικό τομέα.

Πληροφορίες του Euro2day.gr φέρουν την κυβέρνηση να εξετάζει την ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας με αντικείμενο τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ο φορέας που θα αναγνωρίζεται ως κοινωνικός εταίρος από τον χώρο του τουρισμού. Άλλες αναφέρουν πως θα προβλέπεται η δημιουργία νέου τριτοβάθμιου φορέα, στον οποίο θα ενταχθούν όλοι οι άλλοι και ο οποίος θα αναγνωριστεί ως ο νέος κοινωνικός εταίρος που θα εκπροσωπεί τον τουρισμό. Στο πλαίσιο αυτό, πληροφορίες φέρουν την κυβέρνηση να εξετάζει ακόμα και το ενδεχόμενο άρσης της αναγνώρισης του ΣΕΤΕ ως κοινωνικού εταίρου.

Κατ’ αρχάς δεν μπορώ να τοποθετηθώ σε φανταστικά σενάρια. Εάν τεθεί αυτό το θέμα, θα τοποθετηθούμε. Επαναλαμβάνω ότι πολλοί συγχέουν τα εργατικά και επαγγελματικά σωματεία με τα εργοδοτικά, όπου η λογική είναι εντελώς διαφορετική. Οι μεγάλες επιχειρήσεις που απασχολούν πολλούς εργαζόμενους δεν εντάσσονται, συνήθως, σε τριτοβάθμιες οργανώσεις. Αν κάποιος φαντάζεται έναν κόσμο όπου τα πάντα θα καθορίζονται με νομοθετικές πράξεις, είναι μια άλλη συζήτηση. Θεωρώ ότι η έννοια των κοινωνικών εταίρων προσδιορίζεται από την ιστορία και την πραγματικότητα και τις ανάγκες που διαμορφώνονται στην οικονομία. Κι αυτό δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο νομοθετικών πράξεων.

Με αφορμή τις αλλαγές που ζητά η ΣΕΤΚΕ, πώς αποτιμά το Δ.Σ. του ΣΕΤΕ τη λειτουργία του; Εξετάζεται το ενδεχόμενο αναπροσαρμογών στη δομή;

Ο καθένας έχει δικαίωμα να λέει ό,τι θέλει και όλους πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε με κατανόηση κι ενδιαφέρον. Κατά τη γνώμη μου, στην καθημερινή του δράση ο ΣΕΤΕ πρέπει να βασίζεται στο τρίπτυχο: ποιότητα στον τουρισμό, ενότητα του κλάδου και υπευθυνότητα εκ μέρους όλων όσοι τον εκπροσωπούν. Ο καθένας κρίνεται για ό,τι λέει κι αν αυτά προωθούν το τρίπτυχο που προανέφερα. Αναρωτιέμαι, στην κρίσιμη φάση που βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα, πόσο υπεύθυνος μπορεί να είναι κάποιος -πρόσωπο ή φορέας-, αν απασχολεί το Μέγαρο Μαξίμου και την κυβέρνηση συνολικά με εσωτερικά διαδικαστικά θέματα ενός φορέα;

Υποθέτω πως για να απευθυνθεί ένας φορέας -η ΣΕΤΚΕ εν προκειμένω- στο Μέγαρο Μαξίμου μάλλον αισθάνθηκε ότι δεν είχε άλλον τρόπο να αντιδράσει. Το ερώτημα είναι, τι είναι αυτό που δεν κάνει ο ΣΕΤΕ, ώστε ένας βασικός φορέας-μέλος του να αισθάνεται ότι αδικείται;

Ο ΣΕΤΕ δημιουργήθηκε με ένα συγκεκριμένο καταστατικό κι έχει αναλώσει πολλά χρόνια προσπαθώντας να πείσει τον κλάδο του τουρισμού ότι πρέπει να είμαστε ενωμένοι. Ο καθένας μπορεί να έχει την άποψη ότι αδικείται: τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα, φερ’ ειπείν, τα τουριστικά λεωφορεία, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, οι εταιρείες εστίασης, τα λιμάνια, η ακτοπλοΐα, τα κρουαζιερόπλοια, οι εταιρείες προμηθειών τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών κ.λπ. Ο καθένας που αισθάνεται ότι αδικείται από το καταστατικό του ΣΕΤΕ, όμως, θα στέλνει μια επιστολή στον πρωθυπουργό;

Σύμφωνοι αλλά παρ’ όλα αυτά η ΣΕΤΚΕ θέτει συγκεκριμένα θέματα.

Ο ΣΕΤΕ δεν δημιουργήθηκε για να αποτελεί προέκταση των συνδικαλιστικών απαιτήσεων του κάθε κλάδου. Ο ΣΕΤΕ αποτελεί την ενιαία έκφραση του τουρισμού. Δεν υποκαθιστά τη συνδικαλιστική αγωνιστικότητα των επιμέρους κλάδων, που έχουν τους δικούς τους φορείς. Εγώ, ας πούμε, δεν περιμένω από τον ΣΕΤΕ να λύσει όλα τα προβλήματα του γιότινγκ. Υπάρχουν εξειδικευμένα επαγγελματικά σωματεία που αγωνίζονται για αυτό. Όποιος συμμετέχει στον ΣΕΤΕ, το κάνει επειδή έχει την ικανότητα να σκέφτεται πέρα από το στενό συντεχνιακό του συμφέρον και προσφέρει τη δική του εμπειρία για τη συνολικότερη προώθηση του τουρισμού.

Πώς προέκυψε, όμως, η αντίδραση της ΣΕΤΚΕ;

Πότε είχε στο παρελθόν διαμάχη ή διαφωνία ο ΣΕΤΕ με τα ενοικιαζόμενα δωμάτια; Μας ζήτησαν ποτέ κάτι, μια υποστήριξη και δεν το κάναμε; Δεν έχει υπάρξει ποτέ κάτι τέτοιο και όλα τα συζητάμε συναδελφικά. Όλοι οι φορείς που μας ζητάνε κάτι μέσα στα πλαίσιο που περιγράφω, συμπαραστεκόμαστε. Όμως, είσαι ένας κλάδος (σ.σ. τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-ΣΕΤΚΕ), που έχεις το προνόμιο να κατέχεις θέση αντιπροέδρου στον ΣΕΤΕ, όπως δεν συμβαίνει με άλλους -η ακτοπλοΐα, το γιότινγκ ή τα rent a car, για παράδειγμα, δεν έχουν θέση αντιπροέδρου- κι έχεις παράπονα; Κι ακόμα κι αν έχεις παράπονα, τα δημοσιοποιείς με τέτοιο τρόπο; Εις βάρος των άλλων κλάδων και της ενότητας του τουρισμού; Με αυτό τον τρόπο προσπαθείς να αναδείξεις τα θέματά σου;

Στο σημείο αυτό νομίζω πως είναι χρήσιμο να εξηγήσετε πώς κατανέμονται οι θέσεις στο Δ.Σ. του ΣΕΤΕ.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι 22μελές. Οι 13 θέσεις είναι κατανεμημένες στους ξενοδόχους - καταλύματα (7), στα ταξιδιωτικά γραφεία (3), στις θαλάσσιες μεταφορές (3). Όλες οι υπόλοιπες καταλαμβάνονται από τους άλλους κλάδους. Από το καταστατικό, μάλιστα, προβλέπεται -προνομιακά- πως οι εκπρόσωποι τριών συγκεκριμένων Ενώσεων (ξενοδόχοι-ΠΟΞ, ταξιδιωτικά γραφεία-HATTA και ενοικιαζόμενα δωμάτια-ΣΕΤΚΕ) καταλαμβάνουν εξ ορισμού (ex officio) θέση αντιπροέδρου. Έτσι κρίναμε μετά από συζητήσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη διεργασίες στον ευρύτερο χώρο του τουρισμού, οι οποίες -εφόσον τελεσφορήσουν- οδηγούν σε ανασύνθεση του τοπίου με τη δημιουργία νέων ενώσεων.

Μπορείς να εμποδίσεις την κινητικότητα στην κοινωνία; Είναι στην ανθρώπινη φύση.

Ενδεχόμενη συγκρότηση νέων φορέων στον χώρο του τουρισμού θεωρείτε ότι θα λειτουργούσαν ως φυγόκεντρες δυνάμεις στον ΣΕΤΕ, ή θα ενίσχυαν περαιτέρω τη θέση του;

Κάθε Ένωση που δημιουργείται στον χώρο του τουρισμού ας κρίνει μόνη της αν συμβάλλει στο τρίπτυχο που προανέφερα. Αν συμβάλλει στην ποιότητα, την ενότητα του κλάδου και την υπευθυνότητα, είναι καλοδεχούμενη.

Η κινητικότητα που καταγράφεται στον χώρο του τουρισμού είναι προφανές ότι αποτελεί αντανάκλαση επιμέρους συμφερόντων που θεωρούν ότι δεν εκπροσωπούνται επαρκώς από τους υπάρχοντες φορείς.

Αυτό συνέβαινε πάντα. Ο ΣΕΤΕ χρειάστηκε πάνω από δέκα χρόνια να ενώσει τον χώρο του τουρισμού για να έχουμε ισχυρή και υπεύθυνη φωνή κι άλλα τόσα για να διαφοροποιηθούμε από τον ΣΕΒ, που ήθελε να εκπροσωπεί και τον τουρισμό. Κάθε φορέας, για να καταξιωθεί, περνάει δια πυρός και σιδήρου και σημασία έχει τι εκπροσωπεί ο καθένας.

Αντιλαμβάνομαι απ’ όσα λέτε πως η ηγετική ομάδα του ΣΕΤΕ θεωρεί πως ο Σύνδεσμος καλώς έχει κινηθεί μέχρι σήμερα.

Μα αν δεν είχε πορευθεί καλώς, δεν θα είχε την απήχηση που έχει.

Οπότε, στα θέματα που μπορεί να θέτουν φορείς όπως η ΣΕΤΚΕ, τι τους λέτε: Αυτός είναι ο ΣΕΤΕ και αν δεν σας ικανοποιεί, δείτε τι θα κάνετε;

Τους λέμε, μην προσπαθείτε να αποκτήσετε αξία, προβάλλοντας τις στενά συντεχνιακές σας απόψεις εις βάρος της υπευθυνότητας και της ενότητας που απαιτεί ο τομέας του τουρισμού. Ο ΣΕΤΚΕ έχει ιστορία υπεύθυνης συνδικαλιστικής δράσης.

Ανατρέχοντας στα στοιχεία μελών του ΣΕΤΕ διαπιστώνει κανείς το εξής παράδοξο: ως τακτικά μέλη θεωρούνται 14 κλαδικές ενώσεις και μόλις 480 επιχειρήσεις. Στον αντίποδα, τα έκτακτα μέλη είναι εκατονταπλάσια (50.311 επιχειρήσεις και 4 Ενώσεις προσώπων). Θέλετε να μας δώσετε μια εξήγηση γι’αυτό;

Γιατί δεν πρέπει να αποθαρρύνονται οι σοβαροί και μεγάλοι επιχειρηματίες με πολλούς εργαζόμενους να ασχολούνται με τα συνδικαλιστικά.

Τι θα τους εμπόδιζε, αν ήταν τακτικά μέλη και οι χιλιάδες άλλες επιχειρήσεις που είναι σήμερα έκτακτα μέλη;

Οι πολύπλοκες συνδικαλιστικές διαδικασίες αποθαρρύνουν πολλές φορές ιδιαίτερα δημιουργικούς επιχειρηματίες και επιχειρηματίες με πολλούς εργαζόμενους.

Με αυτό τον τρόπο, όμως, δεν επιβεβαιώνονται εκείνοι -με πρόσφατο παράδειγμα τη ΣΕΤΚΕ- που υποστηρίζουν ότι ο ΣΕΤΕ λειτουργεί κατά βάση για λογαριασμό των λίγων και ισχυρών επιχειρήσεων του τουρισμού;

Ο ΣΕΤΕ είναι η χρυσή τομή και το σύγχρονο παράδειγμα για το πώς ένας φορέας μπορεί να εκπροσωπεί μεγάλες επιχειρήσεις, μικρές και ποιοτικές επιχειρήσεις και, ταυτόχρονα, μαζικά έναν κλάδο με πολλές υποκατηγορίες.

Ταυτίζεται, θεωρείτε, αυτό με τη συνολική εκπροσώπηση του τουρισμού;

Στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν μονοπώλια. Κι αν υπάρχει η άποψη ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένας άλλος φορέας που θα εκφράζει καλύτερα από τον ΣΕΤΕ το σύνολο του τουρισμού, οι διαδικασίες είναι πάντα ανοιχτές για να το επιχειρήσει. Μπορεί, επίσης, να δημιουργηθεί ένας άλλος εργοδοτικός φορέας ή ένας άλλος φορέας που θα εκφράζει το εργατικό κίνημα στο μέλλον. Δεν αποκλείεται, ούτε απαγορεύεται. Εμείς στον ΣΕΤΕ δεν απολαμβάνουμε κάποιου είδους προστασία. Αν εκφράζουμε σωστά και αντιπροσωπευτικά το σύνολο του τουρισμού, είναι ζήτημα που συνδέεται με την υπευθυνότητα και την πειστικότητα της ηγετικής ομάδας, του Διοικητικού Συμβουλίου, των προσώπων που αναδεικνύονται και των μελών.

Ένα θέμα για το οποίο εκφράζουν ενστάσεις αρκετοί παράγοντες του ευρύτερου χώρου του τουρισμού αφορά στις διαδικασίες με τις οποίες αναδεικνύεται η ηγετική ομάδα του ΣΕΤΕ.

Το πρώτο κριτήριο είναι να πρόκειται για πρόσωπα που είναι σε θέση να εκφράζουν συνολικά τον χώρο του τουρισμού, πέρα από το στενό συντεχνιακό τους συμφέρον. Ο ΣΕΤΕ είναι ανοιχτός σε οποιονδήποτε με προσωπικότητα, κέφι, όρεξη και επάρκεια, να βρίσκεται στο Προεδρείο και το Διοικητικό του Συμβούλιο. Από τον ίδιο εξαρτάται.

Τα θέματα που έθεσε με την επιστολή της η ΣΕΤΚΕ απ’ όσο γνωρίζω θα συζητηθούν στο αμέσως επόμενο Δ.Σ. του ΣΕΤΕ τον Μάρτιο. Θα αντιπροτείνετε κάτι συγκεκριμένο, ή απλώς θα γίνει συζήτηση;

Ό,τι θέτει οποιοδήποτε μέλος μας το ακούμε με καλή διάθεση για διάλογο και συναδελφικότητα.

Για να ικανοποιηθούν, όμως, έστω εν μέρει αυτά που θέτει η ΣΕΤΚΕ, θα πρέπει να τροποποιηθεί το καταστατικό του ΣΕΤΕ…

Κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να καταλήξει ο διάλογος. Μπορεί να ζητήσουμε ο ένας συγγνώμη από τον άλλο…

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, είναι προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση του Τομέα Τουρισμού του ΣΥΡΙΖΑ με τη ΣΕΤΚΕ. Πώς το σχολιάζετε;

Γιατί όχι; Συνέχεια γίνεται διάλογος όλων των φορέων με την κυβέρνηση, τα κόμματα και μεταξύ μας. Σε τελική ανάλυση, όλα είναι θεμιτά και πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε δημιουργικά, με αγάπη και κατανόηση. Παραπέμπω απλώς και είναι χρήσιμο, αν και μάλλον έχουμε διανύσει αρκετό δρόμο από τότε, σε άρθρο μου που δημοσιεύθηκε το 2014 στην «Αυγή» με τίτλο: «Ο τουρισμός ενώνει».