Νικολαΐδης: Εφικτοί οι στόχοι των τραπεζών για το 2017

Οι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των τραπεζών για το επόμενο έτος είναι μέσα στις δυνατότητές τους, επισημαίνει ο κ. Ν. Νικολαΐδης, Vice President και Senior Credit Officer της Moody's, υπεύθυνος για τον εγχώριο τραπεζικό κλάδο.

Ωστόσο, η στοχοθεσία για τη μείωση των NPEs κατά 40% ως το τέλος του 2019 θα αντιμετωπίσει προκλήσεις. Ο κ. Νικολαΐδης εξηγεί πώς θα κινηθούν οι τράπεζες μέχρι το 2019 και σε ποιες περιπτώσεις θα χρησιμοποιήσουν ως απειλή τις πωλήσεις/ρευστοποιήσεις δανείων.

Παράλληλα, αναλύει γιατί είναι δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια αν υπάρχει ή όχι πιθανότητα οι τράπεζες να χρειαστούν επιπρόσθετα κεφάλαια, τον ρόλο της υψηλής συμμετοχής των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων και ποια τράπεζα από τις τέσσερεις συστημικές είναι σε καλύτερη θέση.

Ο Senior Credit Officer της Moody's επισημαίνει γιατί η πλευρά του κόστους θα συνεχίσει να είναι η βασική κινητήρια δύναμη πίσω από τη βελτίωση στην κερδοφορία των τραπεζών και πως αυτές οι προσδοκίες είναι εξαρτημένες από την πολιτική σταθερότητα και την, χωρίς καθυστερήσεις, εφαρμογή του προγράμματος στήριξης.

Τέλος, εκτιμά ότι η πιθανή βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής κυβέρνησης θα βελτιώσει το πιστωτικό προφίλ των τραπεζών.

Είναι εφικτοί οι στόχοι των τραπεζών για τη μείωση της μη εξυπηρετούμενης έκθεσης (Non-performing exposures - ΝΡΕs) για το 2017; Πιστεύετε ότι μια μεγαλύτερη συμμετοχή των πωλήσεων και των ρευστοποιήσεων στο μίγμα θα ήταν μια καλύτερη επιλογή;

Πιστεύουμε ότι οι στόχοι για τα NPEs που έχουν τεθεί από τις τράπεζες για το 2017 είναι μέσα στις δυνατότητές τους, δεδομένου ότι τα σχέδια δράσης τους επικεντρώνονται στις αναδιαρθρώσεις των δανείων βιώσιμων επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Αυτό, φυσικά, θα επιφέρει κάποιες διαγραφές δανείων, προκειμένου να αποκατασταθούν τα ανοίγματά τους και να καταστεί το χρέος τους διαχειρίσιμο, γεγονός που θα επηρεάσει κάπως αρνητικά τα αποτελέσματα των τραπεζών το 2017.

Ωστόσο, οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν υψηλές προκλήσεις για να πετύχουν τον συνολικό στόχο της μείωσης της μη εξυπηρετούμενης έκθεσης κατά 40% μέχρι το τέλος του 2019, δεδομένου ότι η πλήρης χρήση των διαθέσιμων εργαλείων προς τις τράπεζες για την αντιμετώπιση ΝΡΕ δεν έχει ακόμη δοκιμαστεί στην πράξη, ενώ η οικονομία μόλις το επόμενο έτος θα αρχίσει να δείχνει κάποια σημάδια θετικής ανάπτυξης.

Από την πλευρά του μίγματος δράσεων που θα χρησιμοποιήσουν οι τράπεζες, πιστεύουμε ότι θα ακολουθήσει τη διαδρομή των πωλήσεων ή και ρευστοποιήσεων στις περιπτώσεις των στρατηγικών κακοπληρωτών (defaulters), ως ένας μέτρο άσκησης πίεσης για την αποπληρωμή των δανείων τους. Δεν αναμένουμε οι τράπεζες να χρησιμοποιούν τις επιλογές των πωλήσεων/ρευστοποιήσεων εκτενώς, ειδικά για τις αποδεδειγμένες περιπτώσεις αδυναμίας αποπληρωμής, γιατί η αγορά θα μπορούσε να πλημμυρίσει με ακίνητα προς πώληση, πιέζοντας τις τιμές προς τα κάτω και επηρεάζοντας περαιτέρω τελικά τα κέρδη των τραπεζών. Πιθανότατα, οι τράπεζες θα ακολουθήσουν μια ισορροπημένη προσέγγιση και θα είναι προσεκτικές λόγω αυτών των πιθανών συνεπειών.

Αν οι τράπεζες δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τα ΝΡΕs τους αποτελεσματικά, θα υπάρξουν συμπληρωματικές κεφαλαιακές ανάγκες. Ποια είναι η πιθανότητα αυτού του σεναρίου και ποια τράπεζα είναι σε καλύτερη θέση να χειριστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο;

Σε αυτό το χρονικό σημείο, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια η πιθανότητα οι ελληνικές τράπεζες να χρειαστούν επιπρόσθετα κεφάλαια, αν και όπως τονίζουμε στην έκθεσή μας, η ποιότητα των κεφαλαίων των τραπεζών είναι σχετικά αδύναμη, λόγω της υψηλής συμμετοχής των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (Deferred tax assets - DTAs) στο μίγμα των εποπτικών κεφαλαίων τους. Ανάμεσα στις τέσσερις συστημικές τράπεζες, η Alpha Bank έχει την καλύτερη ποιότητα κεφαλαίων λόγω του χαμηλότερου ποσοστό συμμετοχής του DTA, γεγονός το οποίο παρέχει ένα υψηλότερο επίπεδο απορρόφησης ζημιών στα ενσώματα κεφάλαια.

Όσον αφορά στην κερδοφορία και την αποτελεσματικότητα, οι προοπτικές των ελληνικών τραπεζών βελτιώνονται. Ποιοι παράγοντες διαδραματίζουν τον σημαντικότερο ρόλο σε αυτή την τάση; Πιστεύετε ότι η πλευρά του κόστους ή η πλευρά των εσόδων θα είναι πιο σημαντική; Υπάρχει κατά τη γνώμη σας μια βέλτιστη αναλογία στον δείκτη κόστους προς έσοδα (Cost to Income ratio - C/I ratio) για τον ελληνικό τραπεζικό τομέα;

Κατά τη διάρκεια των επόμενων 12-18 μηνών, η πλευρά του κόστους, συμπεριλαμβανομένων και των προβλέψεων για επισφαλή δάνεια, θα είναι η βασική κινητήρια δύναμη πίσω από τις βελτιώσεις που αναμένουμε στην κερδοφορία των τραπεζών. Ο εξορθολογισμός του κόστους και η διαδικασία της απομόχλευσης μέσω της πώλησης περιουσιακών στοιχείων υπήρξαν σημαντικά ορόσημα στα σχέδια αναδιάρθρωσης των τραπεζών και τα οποία πιθανότατα θα οδηγήσουν τις τράπεζες προς ένα δείκτη κόστους προς έσοδα της τάξεως του 45%-50%. Επιπρόσθετα έσοδα από τόκους και προμήθειες θα αρχίσουν να αποδίδουν και να συμβάλλουν στην κερδοφορία των τραπεζών μετά το 2017, όταν οι τράπεζες επιστρέψουν σε θετική πιστωτική επέκταση, συνεπικουρούμενες από την ανάπτυξη και τη δυναμική της οικονομίας. Όλες αυτές οι προσδοκίες, ωστόσο, είναι εξαιρετικά εξαρτημένες από την πολιτική σταθερότητα, χωρίς σημαντικές καθυστερήσεις στην εφαρμογή του προγράμματος στήριξης της χώρας. Κάθε σημαντική οπισθοδρόμηση θα μπορούσε να είναι επιζήμια στις προσπάθειες των τραπεζών να επιστρέψουν σε θετική κερδοφορία.

Στην τελευταία μελέτη σας τονίζετε ότι η έκθεση των τραπεζών σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου θα συνεχίσει να είναι μια πηγή αδυναμίας για τον κλάδο. Τι θα μπορούσε να αλλάξει αυτή την άποψη;

Το πιστωτικό προφίλ των τραπεζών συνδέεται συνήθως με εκείνο της κυβέρνησής τους, κυρίως λόγω της σημαντικής έκθεσης που έχουν σε έντοκα γραμμάτια ή κρατικά ομόλογα ή ακόμα και σε δάνεια σε κυβερνητικούς οργανισμούς. Αυτές οι επενδύσεις θα μπορούσαν να είναι μέρος της διαχείρισης της ρευστότητάς τους ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις θα είναι υποχρεωτική ως μέρος των απαιτήσεων για τη ρευστότητά τους. Ως εκ τούτου, μια πιθανή βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής κυβέρνησης θα αντιμετωπίσει σταδιακά αυτή την αδυναμία στους ισολογισμούς τους και θα βελτιώσει το πιστωτικό προφίλ των τραπεζών.

Τέλος, η έκθεσή σας εξετάζει ένα «δυσμενές σενάριο» που θα άφηνε το σύστημα με αρνητικά κεφάλαια της τάξεως του 6,8% στο τέλος ενός χρονικού ορίζοντα δύο ετών. Τι επίδοση είχε η κάθε τράπεζα και ποια είναι η πιθανότητα αυτό το σενάριο να συμβεί;

Όπως ορθώς αναφέρετε, αυτό είναι ένα σενάριο με πολύ αυστηρές παραδοχές, το οποίο είναι εκτός του βασικού μας σεναρίου και είναι απίθανο κατά τη γνώμη μας, βάσει του πώς έχουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Επίσης, θα ήθελα να τονίσω ότι σε αυτή την άσκηση προσομοίωσης δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η συμμετοχή του DTA στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών, καθώς η ανάλυση που πραγματοποιείται γίνεται επί των ενσώματων ιδίων κεφαλαίων (tangible common equity) και όχι επί των βασικών εποπτικών τους κεφαλαίων (Common Equity Tier 1 - CET1). Προφανώς, η τράπεζα με το μεγαλύτερο μέγεθος ενσώματων ιδίων κεφαλαίων, στην περίπτωσή μας η Alpha Bank, θα είχε την καλύτερη επίδοση σε ένα τόσο δυσμενές σενάριο.