Πανούσης (Eurobank): Εξυπηρετούμενα τα δάνεια της «κρίσης»

Με μικρά, προσεκτικά βήματα, η τραπεζική αγορά κάνει μία ακόμη δύσκολη προσπάθεια να επιλύσει αποτελεσματικά και με ρηξικέλευθες λύσεις τα προβλήματα που προέκυψαν από την κρίση, ρυθμίζοντας παράλληλα και επανατοποθετώντας σε νέα δεδομένα τη σχέση δανειολήπτη - καταθέτη. Η πολυπόθητη αξιολόγηση -θεμέλιος λίθος για την αναγκαία αποκατάσταση της εμπιστοσύνης- είναι για τους τραπεζίτες η βάση προκειμένου να λειτουργήσει με ρυθμούς ανάπτυξης η αγορά.

Μέσα σε ένα όχι ευνοϊκό περιβάλλον, τα πρώτα δείγματα βελτίωσης κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Μπορεί οι επισφάλειες να έχουν χτυπήσει... κόκκινο, υπερβαίνοντας σε συγκεκριμένες κατηγορίες δανείων ακόμη και το 50%, αλλά υπάρχει ελπίδα από τα νέα δάνεια. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει μιλώντας στο euro2day.gr o επικεφαλής Γενικής Διεύθυνσης Τραπεζικής Ιδιωτών & Διευθύνων Σύμβουλος Eurobank Household Lending, κ. Τάσος Πανούσης, η εικόνα των δανειοληπτών από το 2010 και μετά είναι τελείως διαφορετική από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.

Αναφορικά με τους ιδιώτες δανειολήπτες (όσοι έχουν λάβει στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο), παρατηρείται μια πολύ εξισορροπημένη συμπεριφορά, προφανώς και λόγω των πολύ πιο αυστηρών συγκριτικά, πιστοδοτικών κριτηρίων.

Επισφάλειες σε παλαιά και νέα δάνεια

Συγκεκριμένα, από το 2011 και μετά, χορηγήθηκαν έως σήμερα καταναλωτικά δάνεια ύψους περίπου 2-2,5 δισ. ευρώ και στεγαστικά δάνεια αντίστοιχου ύψους 1,3-1,5 δισ. ευρώ. Αυτά τα δάνεια εξυπηρετούνται πλέον κανονικά, σε βαθμό που ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL) διαμορφώνεται σε μονοψήφιο ποσοστό.

Εκτός από τις νέες παραγωγές καταναλωτικών δανείων, που έχουν ελάχιστα ποσοστά καθυστερήσεων, σε πολύ καλό επίπεδο βρίσκεται και η πορεία αποπληρωμής των πιστωτικών καρτών, που παρουσιάζουν πολύ χαμηλές επισφάλειες σε σχέση με την περίοδο πριν το 2010.

Βέβαια, πέραν των αυστηρών κριτηρίων χρηματοδότησης, έχουν αλλάξει και τα ανώτατα όρια πίστωσης. Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, ο μέσος όρος ενός νέου στεγαστικού δανείου είναι πλέον 70.000 ευρώ, όταν προ κρίσης το ύψος ενός μέσου στεγαστικού υπερέβαινε τις 100.000 ευρώ. Αντίστοιχα, σήμερα ένα μέσο καταναλωτικό δάνειο είναι αξίας 5.000 ευρώ ενώ η μέση πιστωτική κάρτα έχει όριο από 2.500 ευρώ έως 3.000 ευρώ -ποσά σαφώς χαμηλότερα της περιόδου προ 2010.

Να σημειωθεί εδώ ότι ένα ποσοστό της τάξεως του 50% των κατόχων καρτών είναι αυτό που εξοφλεί όλο το ποσό της οφειλής.

Λόγω των «πληγών» του παρελθόντος, όμως, η σημερινή εικόνα αντανακλά μέσο όρο επισφαλειών στην αγορά πάνω από 50% στα καταναλωτικά δάνεια και περίπου 35% στα στεγαστικά.

Πιστωτική επέκταση Ελλάδα - Ευρωζώνη

Όπως επισημαίνει ο κ. Τάσος Πανούσης, ένα άλλο θέμα που κάποια στιγμή θα πρέπει να αποκατασταθεί είναι ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης. Στην Ελλάδα, ο ρυθμός αυτός είναι σε αντίθετη τροχιά από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες αναπτύσσονται, ενώ εμείς πάμε... προς τα πίσω. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, τα υπόλοιπα καταναλωτικών δανείων τα οποία διαγράφουν συνεχή πτωτική πορεία τα τελευταία 4 χρόνια, με ρυθμό μείωσης 8,5% το 2012, 6% το 2013, 7,7% το 2014 και 2,7% το 2015.

Αντίθετα, η πλειοψηφία των χωρών στην Ευρώπη γύρισαν το 2014 και το 2015 σε θετικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης, έναντι πτωτικής προηγούμενης πορείας. Ο μέσος όρος πιστωτικής επέκτασης το 2015 στην ευρωζώνη ήταν στην καταναλωτική πίστη 5,6%.

Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν και τα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων που στην Ελλάδα υποχωρούν από το 2012 έως και το 2015 με ρυθμό 5% το 2012 και 2,6% πέρυσι, έναντι μέσου όρου ευρωζώνης, που ήταν θετικός 1,2% το 2012 και έκλεισε με άνοδο 2,2% πέρυσι.

Το τελευταίο διάστημα, στη στεγαστική πίστη υπάρχει μια σχετικά μικρή ζήτηση για μικρομεσαία ακίνητα και μεσαία διαμερίσματα έως 100 τετραγωνικά αξίας 100-120.000 ευρώ. Το 75% μάξιμουμ της αξίας του σπιτιού χρηματοδοτείται από την Τράπεζα. Όμως για να επανέλθει η ζήτηση σε κανονικούς ρυθμούς και να προχωρήσει η αγορά σε ρυθμούς ανάπτυξης πρέπει να αρθεί η αβεβαιότητα.

Στις 100 συναλλαγές σήμερα, οι 80 γίνονται με μετρητά και οι 20 με δάνειο. Είναι σαφές ότι θα πρέπει να ισορροπήσει η αγορά.

Καταθέσεις

Ενδιαφέρον αρχίζει και εκδηλώνεται σιγά σιγά και στις προθεσμιακές καταθέσεις. Βέβαια, τα επιτόκια δεν θυμίζουν σε καμία περίπτωση αυτά των παλαιών προθεσμιακών. Όμως, τηρουμένων των αναλογιών, αν και κυμαίνονται σε επίπεδα κάτω του 1%, τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων προσφέρουν κάτι bips παραπάνω από τους απλούς καταθετικούς λογαριασμούς (της τάξεως του 0,70%-0,80%).

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής Γενικής Διεύθυνσης Τραπεζικής Ιδιωτών της Eurobank, μετά τη συρρίκνωση των επιτοκιακών περιθωρίων ως αποτέλεσμα της διαμόρφωσης του euribor σε αρνητικά επίπεδα, οι τράπεζες προσπάθησαν για τη διατήρηση, αν όχι και την επαύξηση της πελατείας τους, να μετατοπίσουν τη συζήτηση από το ύψος του επιτοκίου στην αύξηση της συνολικής τους σχέσης και στην παροχή κινήτρων μέσω των προγραμμάτων επιβράβευσης. 'Έτσι κάθε τράπεζα υιοθέτησε τα δικά της σχήματα πιστότητας (loyalty) ως ανταμοιβή στην προτίμηση του brand της από τους πελάτες της.

«Πότε θα επιστρέψουν κεφάλαια στις ελληνικές τράπεζες;», ένα ερώτημα στο οποίο ο κ. Τ. Πανούσης απαντά συνδέοντάς το με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης προς την οικονομία της χώρας, την άρση των capital controls αλλά και με τη σωστή παροχή κινήτρων.

Πιστωτικές κάρτες και loyalty

Ειδικότερα, στις κάρτες, η χρήση των προγραμμάτων πιστότητας (με τη συγκέντρωση και παροχή ευρώ επιβράβευσης) αποτελεί πόλο έλξης για παλαιούς και νέους πελάτες. Εχει πλέον περάσει στη συνείδηση των πελατών, η οικονομία στα νοικοκυριά. Ο πελάτης γνωρίζει πια ότι αν χρησιμοποιεί τις πιστωτικές και χρεωστικές του κάρτες στο πλαίσιο του προγράμματος πιστότητας, κερδίζει από όλες τις συναλλαγές. Οι καταναλωτές μαθαίνουν πλέον να χρησιμοποιούν καλά και σωστά την κάρτα τους και προς όφελός τους. Έτσι, αν πληρώνουν με τις κάρτες τη βενζίνη του αυτοκινήτου τους, τα εστιατόρια, ή τα ξενοδοχεία στα οποία διαμένουν, εκμεταλλεύονται ειδικές εκπτώσεις και συλλέγουν πόντους, τους οποίους μετά εξαργυρώνουν.

Για παράδειγμα η Eurobank στον τομέα των καρτών της έχει δημιουργήσει το μεγαλύτερο πρόγραμμα επιβράβευσης «Επιστροφή», με πάνω από 7.000 συμβεβλημένες επιχειρήσεις και τα μεγαλύτερα ονόματα του λιανεμπορίου. Παράλληλα έχει δημιουργήσει προγράμματα πιστότητας αφενός με μεγάλα εμπορικά κέντρα όπως το "The Mall Athens", το "Golden Hall", το "Mediterranean Cosmos" και τα πολυκαταστήματα "Attica" και αφετέρου, στρατηγικές συνεργασίες με εταιρείες τηλεφωνίας όπως ο Όμιλος "ΟΤΕ- Cosmote" & τα super markets "Μασούτης".

Γενικά σε ό,τι αφορά στην αγορά, οι χρεωστικές κάρτες έχουν ξεπεράσει τις πιστωτικές κάρτες, όχι μόνο σε επίπεδο τζίρου αλλά και σε επίπεδο συναλλαγών. Παράλληλα, έχει αρχίσει να «πέφτει» σταδιακά η μέση συναλλαγή. Όσο περισσότερο χρήση γίνεται χρεωστικών καρτών γίνεται, τόσο περισσότερο μειώνεται το ύψος της συναλλαγής.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στην Ελλάδα γίνονται κατά μέσο όρο 10-15 συναλλαγές ετησίως, με χρεωστική και πιστωτική κάρτα. Συνεπώς, η Ελλάδα αποτελεί ουραγό της Ευρώπης, καθώς εκεί γίνονται αντιστοίχως πάνω από 100 συναλλαγές ετησίως ανά κάρτα.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ο αριθμός των τερματικών που αποδέχονται κάρτες και ο οποίος έχει αυξηθεί δραματικά, από 160.000 πέρυσι τον Ιούνιο σε 250.000 τερματικά σήμερα και υπολογίζεται να ξεπεράσει τις 300.000 μέχρι το τέλος του έτους. Είναι σημαντικό να έχουν μηχανάκι POS οι έμποροι. Ήδη, η τεχνολογία έχει κάνει διαθέσιμη τη δυνατότητα να αποδέχονται κάρτες (wi-fi POS, mobile POS, e-pos) και η ελληνική αγορά είναι πολύ ανταγωνιστική σε προμήθειες.

Οι τράπεζες -όπως καταλήγει ο κ. Τ. Πανούσης- περιμένουν από την Πολιτεία να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την αύξηση της χρήσης καρτών, αλλά και για τη διεύρυνση της αποδοχή τους (υποχρεωτικότητα) από τους εμπόρους. Με αυτόν τον τρόπο άλλωστε θα μπορέσει να μειωθεί αποτελεσματικά η φοροδιαφυγή.

Στο μεταξύ, προβλέπεται αύξηση του τζίρου στην εκκαθάριση συναλλαγών από 11,5 δισ. ευρώ ετησίως στην Ελλάδα (σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία) στα 16 δισ. ευρώ και πλέον, καθώς αναμένεται να χρησιμοποιήσουν τις κάρτες τους 26 εκατομμύρια τουρίστες.

Δάνεια αυτοκινήτου: Υπάρχουν ακόμα!

Και όμως, ναι. Και υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα και εκδηλώνεται ένα σχετικό ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα να κινείται η αγορά. Η χρηματοδότηση γίνεται μέσω συνεργατών των Τραπεζών με αντιπροσωπείες αυτοκινήτου.