Κεφάλας: Η εξωστρέφεια «έσωσε» τις μεταλλευτικές επιχειρήσεις

Η μεταλλευτική βιομηχανία της χώρας, είναι από τους ελάχιστους, αν όχι ο μοναδικός κλάδος της οικονομίας, που εν μέσω κρίσης, διατήρησε την απασχόληση, συνέχισε τις επενδύσεις, χάρη στην εξωστρέφειά του και στην καθετοποίηση της παραγωγής.

Την πενταετία 2009-14, ο κύκλος εργασιών των μεταλλευτικών επιχειρήσεων ξεπέρασε τα 15 δισ. ευρώ και οι εξαγωγές τα 10 δισ. ευρώ

Ο κ. Αθανάσιος Κεφάλας, που εξελέγη πρόσφατα στη θέση του προέδρου του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, μιλάει στο Euro2day.gr για τους λόγους που κατατάσσουν τη μεταλλευτική δραστηριότητα στους πλέον ενεργούς τομείς της ελληνικής οικονομίας, την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, και τις επενδυτικές κινήσεις μεγάλων ξένων εταιρειών στην Ελλάδα.

Πώς ερμηνεύετε ότι ο μεταλλευτικός κλάδος είναι από τους ελάχιστους ή ο μοναδικός που διατήρησε τη δυναμική του εν μέσω της παρατεταμένης κρίσης.

Οι εξορυκτικές βιομηχανίες κατάφεραν να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της παρατεταμένης κρίσης χάρη σε τρεις παράγοντες: εξωστρεφής προσανατολισμός, έγκαιρη αναδιάρθρωση επιχειρησιακών δομών και μετακίνηση από την απλή πώληση μεταλλευμάτων και ορυκτών στην παροχή ολοκληρωμένων λύσεων στις αγορές που εξυπηρετούν.

Τα ελληνικά εξορυκτικά προϊόντα, ξεκινώντας από κοιτάσματα με πολύ καλά χαρακτηριστικά, κατευθύνονται σε ποσοστό πάνω από 65% προς τις αγορές του εξωτερικού – άλλωστε το μέγεθος της ελληνικής αγοράς δεν είναι τέτοιο που θα επέτρεπε την ανάπτυξη του κλάδου στα επίπεδα που έχει σήμερα. Ήδη από την περίοδο 1980-90, αρκετές εξορυκτικές επιχειρήσεις προχώρησαν σε σταθερά βήματα προς τα έξω, η τότε S&B (τώρα IMERYS) και οι ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ δημιούργησαν παραγωγικές βάσεις επεξεργασίας ορυκτών και εκτεταμένα δίκτυα πωλήσεων στο εξωτερικό, ο ΤΙΤΑΝ εγκαθίδρυσε παρουσία στις Η.Π.Α. κλπ.

Για τη διατήρηση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους, οι ελληνικές εξορυκτικές βιομηχανίες προχώρησαν έγκαιρα σε αλλαγές στο επιχειρησιακό τους μοντέλο και σε επενδύσεις με στόχο την αύξηση της ευελιξίας στην οργάνωση της δουλειάς, την διασφάλιση της ποιότητας των παραγομένων προϊόντων, την εκπαίδευση και παρακίνηση του προσωπικού, την βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την αύξηση της παραγωγικότητας κ.α.

Κυριότερα όμως, κατάφεραν να μετεξελιχθούν από προμηθευτές ορυκτών πρώτων υλών σε στρατηγικούς συνεργάτες παροχής ολοκληρωμένων λύσεων στους πελάτες των, βελτιώνοντας έτσι σημαντικά την προστιθέμενη αξία των προϊόντων τους και την ανταγωνιστικότητά τους σε διεθνές επίπεδο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τον κλάδο μαρμάρου, παλιότερα οι κατασκευαστές αγόραζαν τυποποιημένα προϊόντα επεξεργασίας με συγκεκριμένες προδιαγραφές ενώ τώρα συνεργάζονται στενότερα με τις εταιρείες εξόρυξης και κατεργασίας μαρμάρου οι οποίες προτείνουν ολοκληρωμένες λύσεις για την τοποθέτηση μαρμάρου στις κατασκευές.

Πόσες είναι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη μεταλλεία ο αριθμός των άμεσα και έμμεσα απασχολούμενων, το ύψος τζίρου εξαγωγών και επενδύσεων.

Σήμερα, ο ΣΜΕ αριθμεί περίπου 30 μέλη που εκπροσωπούν το 80% της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας και το 100% της ελληνικής μεταλλουργίας που καθετοποιεί ελληνική πρώτη υλη (Λάρκο, Αλουμίνιο της Ελλάδος). Στα μέλη μας περιλαμβάνονται οι ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εκμετάλλευση και πρωτογενή επεξεργασία μεταλλευμάτων (βωξίτης, λευκόλιθος, μικτά θειούχα, σιδηρονικελιούχα μεταλλεύματα κλπ), βιομηχανικών ορυκτών (μπεντονίτης, περλίτης, υδρομαγνησίτης κλπ), λιγνίτη, λατομικών προϊόντων και μαρμάρων.

Ο κλάδος της ελληνικής εξορυκτικής – μεταλλουργικής βιομηχανίας απασχολεί άμεσα ή έμμεσα 120.000 άτομα περίπου, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στη στήριξη της εγχώριας και ευρωπαϊκής βιομηχανίας καθώς και της εθνικής οικονομίας, με σημαντικές εξαγωγές και με ουσιαστική συμβολή στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας μας.

Τα τελευταία 6 χρόνια της κρίσης (2009-2014), η εξορυκτική βιομηχανία ήταν ίσως ο μόνος κλάδος στην Ελλάδα που διατήρησε τις θέσεις εργασίας και τις παραγωγικές του δομές σταθερές.

Η εξορυκτική βιομηχανία, αθροιστικά τα έτη από 2009 έως 2014, είχε ένα συνολικό κύκλο εργασιών, περί τα 15 δισ. ευρώ και εξαγωγές που υπερβαίνουν τα 10 δισ. ευρώ. Στο ίδιο διάστημα έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων που υπερβαίνουν τα 100.000.000 ευρώ.

Επίσης, στην ίδια περίοδο, έχει πραγματοποιήσει συνολικές επενδύσεις σε νέα έργα, νέο εξοπλισμό, εκσυγχρονισμό μεθόδων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων ή αξιοποίησης παραπροϊόντων που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ ενώ για προστασία περιβάλλοντος και αποκαταστάσεις περιβάλλοντος-τοπίου δαπανήθηκαν 100.000.000 ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε ελληνικές μεταλλευτικές επιχειρήσεις να «αλλάζουν χέρια» και να μεταβιβάζονται σε διεθνείς ομίλους. Πώς ερμηνεύετε και αξιολογείτε το φαινόμενο.

Οι ορυκτοί πόροι είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας. Τα υψηλής ποιότητας ελληνικά κοιτάσματα μεταλλευμάτων, βιομηχανικών ορυκτών, μαρμάρων κλπ αποτελούν «μαγνήτη» για ξένες επενδύσεις στη χώρα μας. Παράλληλα, οι επενδύσεις ξένων ομίλων στην ελληνική εξορυκτική βιομηχανία είναι «ψήφος εμπιστοσύνης» στις ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις και στις προοπτικές της οικονομίας της χώρας μας.

Επιπροσθέτως, η στρατηγική συνεργασία των ελληνικών μεταλλευτικών επιχειρήσεων με διεθνείς παίκτες όπως οι IMERYS, ELDORADO, KERNEOS κλπ έχει ενισχύσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους, είτε μέσω του σημαντικά χαμηλότερου κόστους χρηματοδότησης είτε αξιοποιώντας και μοχλεύοντας τις διεθνείς δομές τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επιχείρησης στην Ελλάδα που πριν τη σύνδεσή της με μεγάλο όμιλο του εξωτερικού το κόστος χρηματοδότησης ήταν πάνω από 9% ενώ μετά τη σύνδεση το αντίστοιχο κόστος είναι της τάξης του 2%.

Ωστόσο είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεδομένης της φύσης του αντικειμένου – τα κοιτάσματα δεν μετακινούνται και όλη η αλυσίδα εξόρυξης και πρωτογενούς επεξεργασίας παραμένουν στην Ελλάδα – το μεγαλύτερο μέρος από την παραγόμενη αξία της δραστηριότητας παραμένει στην χώρα μας με τη μορφή της αμοιβής των εργαζομένων, της αγοράς υπηρεσιών από την εγχώρια αγορά, της καταβολής φόρων και τελών καθώς επίσης και των συνεισφορών στα πλαίσια της υλοποίησης προγραμμάτων κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα περιβαλλοντικά θέματα, είναι ένα από τα σημεία κλειδιά που καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων. Με αφορμή και την υπόθεση των «Σκουριών», κρίνετε ότι είναι πράγματι σοβαροί οι λόγοι για τους οποίους οι αρμόδιες αρχές αντιδρούν με ανακλήσεις αδειών κλπ;

Πράγματι, το περιβάλλον και η αποτελεσματική προστασία του είναι ένα σημαντικός παράγοντας στο σχεδιασμό αλλά και στην κοινωνική αποδοχή της εξορυκτικής δραστηριότητας. Ωστόσο είναι μόνο ένας από τους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης- περιβάλλον, οικονομία, κοινωνία- και είναι σημαντικό να γίνεται αποτελεσματική στάθμιση και των τριών αυτών παραμέτρων στην λήψη των σχετικών αποφάσεων και την αδειοδότηση των εξορυκτικών δραστηριοτήτων από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης.

Όσον αφορά τις Σκουριές, ο ΣΜΕ έχει ήδη εκφράσει την ιδιαίτερη ανησυχία του για την αντιπαράθεση ανάμεσα σε εκείνους που υπερασπίζονται μία νόμιμη και αδειοδοτημένη δραστηριότητα και αυτών που επιδιώκουν να μην ολοκληρωθεί. Εκτιμάμε ότι υπάρχει συνέχεια του κράτους και οι σύννομες αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων καθώς και οι ισχύοντες νόμοι είναι σεβαστοί και ισχυροί. Μία δραστηριότητα που είναι αδειοδοτημένη και βρίσκεται ξαφνικά στον αέρα δεν αποτελεί και ιδιαίτερα ευνοϊκό παράδειγμα για προσέλκυση επενδύσεων και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, δύο πράγματα που τόσο ανάγκη έχει η χώρα μας στη τρέχουσα συγκυρία.

Οι στόχοι σας ως νέος πρόεδρος του ΣΜΕ;

Βασικό μέλημά μου είναι η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας μας από την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Στις άμεσες προτεραιότητες του θεσμικού οργάνου των Ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων είναι η στενή συνεργασία με την πολιτεία ώστε να προχωρήσουν γρήγορα:

- Η πλήρης εφαρμογή της Εθνικής Πολιτικής Αξιοποίησης των Ορυκτών Πρώτων Υλών , µε έκδοση των απαραίτητων νομοθετημάτων που θα περιλαμβάνουν και χρονοδιαγράμματα εφαρμογής των ενεργειών υλοποίησης

- Η ενσωμάτωση µε οριζόντιο τρόπο, των κατευθύνσεων της Εθνικής Πολιτικής για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες σε όλες τις επιμέρους πολιτικές και σχεδιασμούς, ώστε να εξασφαλίζονται η βέλτιστη αξιοποίηση των κοιτασμάτων και το δημόσιο όφελος

- Η ανάληψη πρωτοβουλίας από κοινού με την πολιτεία, για ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών, σχετικά µε τη σημασία της αξιοποίησης των ορυκτών πόρων της χώρας στην περιφερειακή ανάπτυξη και την Εθνική Οικονομία, πάντα με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.