Αέριο Αττικής: «Οχι» σε μονομερή αλλαγή σύμβασης

Οποιαδήποτε μονομερής πρόωρη μεταβολή στη σύμβαση αποκλειστικότητας που έχει υπογράψει η ΕΠΑ Αττικής (Φυσικό Αέριο Αττικής) με το Δημόσιο θα επιφέρει επιπτώσεις στη δραστηριότητά της και ενδεχομένως στην αξία της, γεγονός το οποίο πιθανόν να εγείρει αξιώσεις αποζημιώσεων.

Αυτό τονίζει στη συνέντευξη στο Euro2day.gr ο κ. Χρήστος Μπαλάσκας, γενικός διευθυντής της εταιρείας (θυγατρικής της Shell), ξεκαθαρίζοντας έτσι τη θέση της απέναντι στις ελληνικές αρχές, αλλά και στην τρόικα, η οποία και έθεσε θέμα αλλαγής του μοντέλου της αγοράς λιανικής στην Ελλάδα.

Το στέλεχος της επιχείρησης θεωρεί ότι οι όποιες αλλαγές του υφιστάμενου πλαισίου απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, αλλά και δομικές μεταβολές στο συνολικό μοντέλο λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα, και όχι απλώς επιλεκτικές μεταβολές μόνο στο καθεστώς διανομής.

Ως προς τις τιμές που πουλά το καύσιμο, για μεν τη βιομηχανία επισημαίνει ότι έχει ήδη προχωρήσει σε μειώσεις της τάξης του 12%, ενώ για την οικιακή κατανάλωση οι τιμές της ΕΠΑ Αττικής βρίσκονται κοντά στους μέσους όρους της Ε.Ε. Τέλος για τις επιπτώσεις από την κρίση, αναγνωρίζει ότι είναι υπαρκτές, με δεδομένο ότι το 40% των πολυκατοικιών δεν λειτουργεί τα κεντρικά συστήματα. Προτείνει δε την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου, ώστε να διευκολύνεται η αυτόνομη σύνδεση των διαμερισμάτων με το φυσικό αέριο.

Ερ.: Πρόσφατα και με πρωτοβουλία των δανειστών της χώρας, ετέθη θέμα αλλαγής του μοντέλου της αγοράς λιανικής στο φυσικό αέριο. Η εταιρεία σας καλύπτεται από την 30ετή σύμβαση παραχώρησης που έχει συνάψει με το ελληνικό δημόσιο. Πόσο εκτιμάτε ότι υπάρχουν περιθώρια τροποποιήσεων στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι Εταιρείες Παροχής Αερίου;

Απ.: Αναμφίβολα, οι συνθήκες των αγορών εξελίσσονται δυναμικά. Είναι όμως απαραίτητο να τονιστεί ότι προκειμένου η εκάστοτε προσπάθεια εξέλιξης των αγορών να είναι προς τη σωστή κατεύθυνση θα πρέπει να βασίζεται σε μακρόπνοο προγραμματισμό. Η υλοποίηση όποιας αλλαγής στο υφιστάμενο πλαίσιο επιβάλλει προσεκτικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, καθώς και δομικές μεταβολές στο συνολικό μοντέλο λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα και όχι απλώς επιλεκτικές μεταβολές μόνο στο καθεστώς διανομής.

Η σχεδίαση του νέου μοντέλου λειτουργίας της ελληνικής αγοράς αερίου και της διαδικασίας μετάβασης σε αυτό απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και πείρα από αντίστοιχα έργα σε άλλες χώρες. Ως εκ τούτου, κρίνεται επιβεβλημένη η συμμετοχή εκπροσώπων ανεξάρτητων φορέων ή οργανισμών που αποδεδειγμένα κατέχουν την τεχνογνωσία αυτή και θα συνεισφέρουν καταλυτικά τόσο στον σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση του έργου.

Στην ίδια κατεύθυνση, και προκειμένου η απελευθέρωση της λιανικής αγοράς φυσικού αερίου να φέρει τα προσδοκώμενα οφέλη, η όποια ρύθμιση θα πρέπει να προκύψει κατόπιν ορθολογιστικού και ολοκληρωμένου σχεδιασμού, με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων μερών και με την προϋπόθεση της δημιουργίας μιας ουσιαστικά και όχι τυπικά ανοιχτής αγοράς, τόσο στην προμήθεια, όσο και στη διανομή του φυσικού αερίου.

Επιπλέον, η στρατηγική και οι δράσεις της ΕΠΑ Αττικής έχουν σχεδιαστεί και επαναξιολογούνται διαρκώς με γνώμονα τη σύμβαση αποκλειστικότητας για την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση του δικτύου και της διανομής αερίου στην Αττική που έχουμε με την Πολιτεία και η οποία λήγει το 2031. Είναι λοιπόν λογικό ότι οποιαδήποτε μονομερής πρόωρη μεταβολή στη σύμβαση θα επιφέρει επιπτώσεις στη δραστηριότητα της εταιρείας και ενδεχομένως στην αξία της, γεγονός το οποίο πιθανόν να εγείρει αξιώσεις αποζημιώσεων.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε ότι το υφιστάμενο μοντέλο σχεδιάστηκε από την ελληνική πολιτεία και εφαρμόστηκε κατά παρέκκλιση των σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών, με την έγκριση φυσικά της Κοινότητας, καθώς κρίθηκε από κοινού ως η ενδεδειγμένη λύση για την αναδυόμενη αγορά της Ελλάδας ώστε η τελευταία να φτάσει στο αναγκαίο στάδιο ωριμότητας σε βάθος 30ετίας. Η συνθήκη αυτή θεωρείτο αναγκαία αφενός για να επιταχυνθεί η εξέλιξη μέχρι το σημείο αυτό και αφετέρου ώστε η αγορά να έχει φτάσει σε εκείνο το στάδιο ωριμότητας και μεγέθους ώστε η επερχόμενη απελευθέρωσή της να γίνει σε συνθήκες που θα αποφέρουν τα οφέλη που υπάρχουν σε άλλες ώριμες αγορές της Ευρώπης.

Επί του παρόντος, στην Ελλάδα, όχι μόνο δεν έχουμε διανύσει ούτε το ήμισυ του διαστήματος που αρχικά είχε προδιαγραφεί, αλλά ακόμη και αν εξετάσουμε τα αποτελέσματα μιας αντίστοιχης προσπάθειας σε μια ασύγκριτα πιο ώριμη αγορά, όπως αυτή του ηλεκτρισμού, θα διαπιστώσουμε ότι δεν αρκεί μόνο η καλή και αγαθή πρόθεση για να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα της απελευθέρωσης.

Θα έχετε γίνει και εσείς αποδέκτης κριτικής ή κριτικών παρεμβάσεων εκ μέρους της βιομηχανίας, για το υψηλό συνολικό κόστος στην προμήθεια φυσικού αερίου. Τι απαντάτε;

Το ενεργειακό κόστος είναι σαφέστατα μείζον θέμα για τη βιομηχανία και την Πολιτεία, που αναζητούν λύση ώστε να δοθούν ελαφρύνσεις και να διευκολυνθεί η πορεία προς την ανάπτυξη. Από την πλευρά μας, στην ΕΠΑ Αττικής, μέσα από τη στενή και πολυετή συνεργασία με την πλειονότητα των βιομηχανιών στην ευρύτερη περιοχή, αναζητάμε εναλλακτικές λύσεις που θα οδηγήσουν σε ακόμα πιο ανταγωνιστικά τιμολόγια για τους πελάτες μας.

Έχοντας διαγνώσει έγκαιρα την ανάγκη της αγοράς για ανταγωνιστικά τιμολόγια λόγω της οικονομικής ύφεσης, από τον Μάιο του 2012 υιοθετήσαμε κοστοστρεφή τιμολόγια και στον βιομηχανικό τομέα με την τιμή του φυσικού αερίου να καθορίζεται από το κόστος προμήθειας αυτού. Αυτό σημαίνει ότι οποιεσδήποτε πάγιες μειώσεις ή έκτακτες εκπτώσεις στο κόστος του φυσικού αερίου από τον προμηθευτή μας μετακυλίονται, στο σύνολό τους, στους πελάτες μας. Η πρωτοβουλία αυτή οδήγησε στη σημαντική μείωση των βιομηχανικών τιμολογίων τα οποία το 2013 παρουσίασαν μείωση 12% σε σχέση με το 2012. Αυτό οφείλεται αφενός στη νέα τιμολογιακή πολιτική και αφετέρου στην ευρύτερη συρρίκνωση των περιθωρίων μας.

Είμαστε η πρώτη εταιρεία προμήθειας φυσικού αερίου στην Ελλάδα που εφάρμοσε τη συγκεκριμένη τιμολογιακή πολιτική στους μη επιλέγοντες βιομηχανικούς πελάτες, ακριβώς γιατί πιστεύουμε και επενδύουμε στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας ιδιαίτερα τη συγκεκριμένη περίοδο που η τελευταία δοκιμάζεται.

Mπορείτε να μας μιλήσετε για τις τιμές φυσικού αερίου της ΕΠΑ Αττικής σε σύγκριση με τις αντίστοιχες τιμές άλλων ευρωπαϊκών κρατών και να μας κάνετε μια ανάλυση του κόστους με το οποίο επιβαρύνεται ο καταναλωτής φυσικού αερίου, οικιακός και επαγγελματικός;

Παρακολουθούμε συστηματικά τη σχέση των τιμών ενέργειας στη χώρα μας σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία για το α' εξάμηνο του 2013 (εκθέσεις Eurostat, VaasaETT), προκύπτει ότι η χώρα μας βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο για τα τιμολόγια οικιακής χρήσης. Σημειώνεται ότι χώρες όπως η Ολλανδία, η Ιταλία και η Πορτογαλία βρίσκονται στις υψηλότερες βαθμίδες της κατάταξης διατηρώντας τα υψηλότερα τιμολόγια στην Κοινότητα.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι κάθε πρωτεύουσα αποτελεί ξεχωριστή αγορά με τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα που δεν καθιστούν εύκολη μία άμεση σύγκριση. Ενδεικτικά, αναφέρομαι στο στάδιο ωρίμανσης της αγοράς και των υποδομών, στο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, στη γεωγραφική θέση της εκάστοτε χώρας και στον ρόλο της στα ενεργειακά δρώμενα, στις συμβάσεις προμήθειας που έχει συνάψει, στον τρόπο μεταφοράς του καυσίμου, στις ποσότητες κατανάλωσης, στη φορολογία και σε διάφορους άλλους παράγοντες.

Παράλληλα, αξίζει να τονίσουμε ότι τόσο η μέθοδος των υπολογισμών σύγκρισης όσο και η διαμόρφωση των επιμέρους αγορών δεν μας επιτρέπουν να εξαγάγουμε αντικειμενικά συμπεράσματα για την πραγματική εικόνα των τιμών στην ευρωζώνη. Ο λόγος είναι ο μηχανισμός στάθμισης των μηνιαίων τιμών ακόμη και σε περιόδους κατά τις οποίες στη χώρα μας, λόγω κλιματικών συνθηκών, δεν υπάρχουν αξιόλογες καταναλώσεις.

Βεβαίως υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω βελτίωση σε τοπικό επίπεδο κι εμείς από την πλευρά μας κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να υπάρχει ακόμα μεγαλύτερο όφελος για τον καταναλωτή. Όπως άλλωστε είναι γνωστό, βρίσκεται σε εξέλιξη μία προσπάθεια της ΔΕΠΑ για μείωση της τελικής τιμής προμήθειας του φυσικού αερίου, η οποία θα μετακυλιστεί στα τιμολόγια της ΕΠΑ Αττικής μειώνοντας περαιτέρω τις τιμές για τους καταναλωτές μας.

Αναφορικά με τις χρεώσεις της ΕΠΑ Αττικής, τα οικιακά και τα επαγγελματικά τιμολόγια φυσικού αερίου αναλύονται στη χρέωση ισχύος (πάγιο) που αποτελεί το 0,015% της ετήσιας συνολικής δαπάνης, στη χρέωση ενέργειας η οποία υπολογίζεται βάσει της κατανάλωσης φυσικού αερίου και στους επιβαλλόμενους φόρους του κράτους (ΕΦΚ και ΦΠΑ), που ισοδυναμούν στο 20% του συνολικού κόστους.

Πόσο επηρεάστηκε από την κρίση η ανάπτυξη του πελατολογίου σας, ποια η εικόνα του 2013 και ποιες οι πρωτοβουλίες της ΕΠΑ Αττικής για αύξηση της διείσδυσης;

Η οικονομική ύφεση επηρεάζει κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα και οι επιπτώσεις της στην αγορά της ενέργειας είναι εμφανείς μέσα από τον περιορισμό των δαπανών των καταναλωτών, ακόμα και σε βασικές ανάγκες όπως η θέρμανση. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις αρκετά πιο ήπιες καιρικές συνθήκες που επικράτησαν την προηγούμενη χρονιά είχε ως αποτέλεσμα μικρή υποχώρηση σε επίπεδο πωλήσεων - ανάπτυξης πελατολογίου.

Σήμερα στην αγορά της Αττικής έχουμε τις πλέον ανταγωνιστικές συνθήκες για την προώθηση του φυσικού αερίου, καθώς αφενός η εξοικονόμηση ανέρχεται στο 44% και αφετέρου οι καταναλωτές μπορούν να εκμεταλλευτούν σημαντικές προσφορές, ανταγωνιστικότερα τέλη σύνδεσης και σχήματα χρηματοδότησης από την ΕΠΑ Αττικής τόσο για κεντρικές θερμάνσεις, όσο και για αυτόνομες συνδέσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων.

Ωστόσο, η οικονομική συγκυρία έχει δημιουργήσει έντονα αισθήματα ανασφάλειας και αβεβαιότητας στους καταναλωτές, τα οποία εκφράζονται με τη διστακτικότητά τους να επενδύσουν ακόμη και σε εξασφαλισμένες για τις αποδόσεις τους επιλογές. Σε αυτήν την κατεύθυνση, το μήνυμα που ευελπιστούμε να περάσουμε στους καταναλωτές το 2014 είναι ότι με τις επικρατούσες συνθήκες η επιλογή του φυσικού αερίου από τον καταναλωτή δεν είναι απλώς σίγουρη επένδυση αλλά και κίνηση αποταμίευσης.

Ακόμη λοιπόν και σήμερα που το 40% των πολυκατοικιών δεν λειτουργεί την κεντρική εγκατάσταση θέρμανσης, οι καταναλωτές έχουν την επιλογή πλήρους αυτονόμησης με χρήση φυσικού αερίου, με ανταγωνιστικότερα τέλη σύνδεσης, με χρηματοδότηση της εγκατάστασης και φυσικά με ασύγκριτη οικονομία στη θέρμανση, στο ζεστό νερό χρήσης, και στο μαγείρεμα με όλες τις ανέσεις και ευκολίες που προσφέρει το φυσικό αέριο.

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να επισημάνω και την ανάγκη για την άμεση τροποποίηση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, που σήμερα απαιτεί τη συναίνεση της πλειοψηφίας των συνιδιοκτητών μιας πολυκατοικίας με κεντρική εγκατάσταση θέρμανσης πετρελαίου, προκειμένου να συνδεθεί κάποιος αυτόνομα με το δίκτυο του φυσικού αερίου και να απολαύσει τα παραπάνω οφέλη. Το σχετικό αίτημα έχει ήδη υποβληθεί στην Πολιτεία προκειμένου αφενός οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση στην καλύτερη μακράν επιλογή του φυσικού και αφετέρου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το φαινόμενο της αιθαλομίχλης.

Στην ΕΠΑ Αττικής, ήδη αναλαμβάνουμε και άλλες πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση επιδιώκοντας συνέργειες με την Περιφέρεια Αττικής και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τη δημιουργία ενός κοινοτικού προγράμματος επιδότησης-χρηματοδότησης του κόστους εγκατάστασης θέρμανσης φυσικού αερίου, αντίστοιχου με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ Κατ'οίκον» (ΕΣΠΑ).

Το προτεινόμενο αυτό πρόγραμμα θα απευθύνεται αποκλειστικά στους ενδιαφερόμενους για εγκατάσταση συστήματος θέρμανσης φυσικού αερίου με στόχο την εξάλειψη του φαινομένου της αιθαλομίχλης και τη στροφή των κατοίκων του Λεκανοπεδίου στην πλέον φιλική και οικονομική μορφή ενέργειας, σε αντίθεση με σημερινές πρακτικές, η χρήση των οποίων δεν ρυθμίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία.