Μήπως είναι στραβός ο γιαλός;

Οι περισσότερες αμφισβητήσεις του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής επικεντρώνονται στην υστέρηση των εσόδων. Μήπως όμως έχει γίνει κάποιο λάθος;

Δημοσιεύθηκε: 21 Σεπτεμβρίου 2010 - 08:01

Dr Money

Σύμφωνα με το μνημόνιο, το έλλειμμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει στο 8,1% του ΑΕΠ φέτος από 13,6% το 2009 και θα υποχωρήσει στο 7,6% του ΑΕΠ το 2011.

Όλα αυτά υπό την προϋπόθεση ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 4% φέτος και κατά 2,6% του χρόνου σε πραγματικούς όρους.

Όμως, όλα δείχνουν ότι ο υψηλότερος του αναμενομένου φετινός πληθωρισμός θα ενισχύσει το ονομαστικό ΑΕΠ.

Αυτό σημαίνει ότι ο ρυθμός μεταβολής του τελευταίου θα είναι ελαφρώς αρνητικός, στη χειρότερη των περιπτώσεων, από πολύ αρνητικός -συρρίκνωση μεγαλύτερη του 2,5%- σύμφωνα με το μνημόνιο.

Επομένως, από καθαρά αριθμητική πλευρά, οι πιθανότητες να πιαστεί ο στόχος για έλλειμμα ίσο με 8,1% του ΑΕΠ αυξάνονται.

Ίσως αυτό εξηγεί εν μέρει γιατί στην παρουσίαση της ελληνικής οικονομίας από τον υπουργό Οικονομικών, κ. Παπακωνσταντίνου, υπάρχει ένα διάγραμμα που φέρει το έλλειμμα να υπερακοντίζει τον φετινό στόχο, υποχωρώντας στο 7,8% του ΑΕΠ.

Φυσικά, τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν άρδην αν προκύψει νέα ανοδική αναθεώρηση του περυσινού ελλείμματος του προϋπολογισμού πάνω από το 13,6% του ΑΕΠ.

Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να αποκλειστεί και θα μπορούσε κάλλιστα να φέρει το έλλειμμα ακόμη και πάνω από το 14% του ΑΕΠ το 2009, σύμφωνα με την άποψη κάποιων ειδημόνων παλαιότερα.

Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε πιθανόν σε απόκλιση, έστω και μικρή, από τον επίσημο στόχο μείωσης του ελλείμματος φέτος.

Δεν θα είναι σίγουρα επιθυμητή εξέλιξη σε μια περίοδο όπου η τρόικα και η κυβέρνηση προσπαθούν να πείσουν τις αγορές και τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης για την πρόοδο στο μέτωπο της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Για να μην ξεχνιόμαστε, όμως, όλα αυτά είναι ωραίες ασκήσεις επί χάρτου που οι μακροοικονομολόγοι, και όχι μόνο, λατρεύουν.

Η κατάσταση στην πραγματική οικονομία είναι δυσάρεστη και όλα δείχνουν ότι θα χειροτερεύσει τους επόμενους μήνες καθώς πολλές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα κρατιούνται με τα δόντια στη ζωή και αρκετοί κλάδοι πιέζονται πολύ.

Θα ήταν λοιπόν έκπληξη αν τα φορολογικά έσοδα που ρέουν δεν εμφάνιζαν φθίνουσα πορεία τους επόμενους μήνες λόγω της οικονομικής καχεξίας.

Σύμφωνα με τους αναθεωρημένους στόχους του Αυγούστου, τα συνολικά έσοδα της κεντρικής κυβέρνησης -η οποία είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της γενικής κυβέρνησης- θα ανέλθουν σε 53,76 δισ. ευρώ στα τέλη της χρονιάς από 32,35 δισ. τον Αύγουστο.

Ο αρχικός σχεδιασμός ήθελε τα έσοδα να ανέρχονται σε 55,12 δισ. ευρώ φέτος.

Αν λοιπόν δεν κλείσει η απόκλιση που λογικά θα δημιουργηθεί λόγω της υστέρησης των τρεχόντων εσόδων με άλλον τρόπο, π.χ. εφάπαξ έσοδα η/και περαιτέρω μείωση των δαπανών, η επίτευξη του στόχου για το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης θα δυσκολέψει.

Όλοι λοιπόν μιλάνε για υστέρηση των εσόδων ύψους 1,5 δισ. ευρώ και για μικρότερες δαπάνες του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης κατά 700 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την αναθεώρηση του Αυγούστου.

Εδώ ακριβώς τίθεται ένα ερώτημα:

Τι εντύπωση θα δημιουργούνταν στην αγορά αν ο πήχης για τα ετήσια έσοδα της γενικής κυβέρνησης ήταν χαμηλότερος κατά 1 δισ. ευρώ ή περισσότερο και οι δαπάνες είχαν περικοπεί κατά 1 δισ. ευρώ περίπου, ώστε το έλλειμμα να υποχωρεί στο 8,1% του ΑΕΠ;

Πολύ πιο διαφορετική και μάλλον θετική.

Τι θέλουμε να πούμε;

Η κυβέρνηση και η τρόικα έχουν πέσει θύματα του δικού τους αρχικού σχεδιασμού στον επιμερισμό της μείωσης των δαπανών και της προβλεπόμενης αύξησης των εσόδων, που είχε καταληκτικό στόχο τη μείωση του ελλείμματος στο 8,1% του ΑΕΠ φέτος.

Κοινώς, βάλανε σε λανθασμένο ύψος τον πήχη με βάση τον οποίο συγκρίνονται τα έσοδα και οι δαπάνες.

Πιθανόν αυτό οφείλεται σε πολιτικούς λόγους, π.χ. ίσως μια σοσιαλιστική κυβέρνηση να μην ήθελε να εμφανιστεί ότι μειώνει τις δαπάνες αναλογικά περισσότερο απ' ό,τι ενισχύει τα φορολογικά έσοδα.

Ίσως οφείλεται σε λανθασμένες εκτιμήσεις για τα έσοδα που θα έφερνε η αύξηση των φόρων σε ΦΠΑ κτλ.

Αναμφισβήτητα, η ελληνική οικονομία δεν έχει βιώσει τόσο βαθιά ύφεση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα μεταπολεμικά.

Επομένως, είναι πιο δύσκολο να υπολογίσει κάποιος τις ελαστικότητες των φόρων υπο τέτοιες συνθήκες και είναι πιο εύκολο να πέσει έξω στις εκτιμήσεις του.

Αν μάλιστα θελήσει να σιγουρέψει τη μείωση του ελλείμματος και λάβει, όπως έκανε η κυβέρνηση, περιοριστικά μέτρα που ξεπερνούν τις 8 μονάδες ως ποσοστό του ΑΕΠ έναντι 5,5 ποσοστιαίων μονάδων που είναι ο στόχος (13,6% - 8,1%), η επίπτωση στην πραγματική οικονομία και στα έσοδα ίσως εκπλήξει δυσάρεστα.

Όμως, όλα αυτά δεν λαμβάνονται υπόψη από εκείνους που συγκρίνουν το τωρινό επίπεδο δαπανών και εσόδων με τους στόχους του προϋπολογισμού.

Μπορεί λοιπόν οι πιθανότητες επίτευξης του φετινού στόχου για τη μείωση του ελλείμματος στο 8,1% του ΑΕΠ να είναι αρκετές, όμως όλα χάνονται και η εμπιστοσύνη κλονίζεται γιατί τα έσοδα υστερούν σε σχέση με τον μη ρεαλιστικό ετήσιο στόχο με τον οποίο συγκρίνονται.

Μήπως λοιπόν δεν φταίνε τα έσοδα αλλά ο πήχης, που μπήκε ευθύς εξαρχής υπέρμετρα ψηλά λόγω πολιτικών η/και λανθασμένων τεχνοκρατικών εκτιμήσεων;

Μπορεί λοιπόν να μην αρμενίζουμε στραβά, αλλά να είναι στραβός ο γιαλός στα δημοσιονομικά.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.