Φερεγγυότητα: Η απάντηση που δεν δόθηκε!

Η Ελλάδα πληρώνει ακριβά την αντίληψη ότι το υψηλό κόστος δανεισμού θα εκτροχιάσει τα ελλείμματα, καθιστώντας την αφερέγγυα. Οι Έλληνες πολιτικοί την υιοθετούν γιατί δεν έχουν απάντηση, αν και υπάρχει.

Δημοσιεύθηκε: 19 Απριλίου 2010 - 07:49

Dr Money

Φερεγγυότητα: Η απάντηση που δεν δόθηκε!

Τελικά, το "κατορθώσαμε" κι αυτό.

Να μετατρέψουμε τις ανησυχίες των επενδυτών για την ικανότητα της χώρας να αναχρηματοδοτήσει τα ομόλογα που έληγαν τον Απρίλιο και τον Μάιο σε φόβο για ενδεχόμενη στάση πληρωμών της χώρας έπειτα από δύο - τρία χρόνια.

Πριν από μερικές μέρες είχαμε αναφερθεί σε αυτό το θέμα χτυπώντας καμπανάκι, που προφανώς δεν ακούστηκε.

Επρόκειτο για την "εντύπωση της καταστροφής", όπως την αποκαλέσαμε, κοινώς για την εδραίωση της εντύπωσης ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει μεσοπρόθεσμα πρόβλημα φερεγγυότητας και όχι απλώς κάποιο βραχυπρόθεσμο ρευστότητας.

Δυστυχώς, η εντύπωση έχει πλέον εδραιωθεί, όπως μαρτυρά η αντεστραμμένη καμπύλη των spreads στα ελληνικά ομόλογα και η σχεδόν επίπεδη καμπύλη των επιτοκίων στο 7% και βάλε για διαστήματα άνω των 3 χρόνων.

Αυτό φυσικά δεν έγινε μέσα σε μία νύχτα.

Ξεκίνησε από την απροθυμία της κυβέρνησης να σπεύσει νωρίτερα να μαζέψει τα λεφτά που υπολόγιζε ότι θα χρειαζόταν για να βγάλει το κρίσιμο δίμηνο Απριλίου - Μαΐου, γιατί δεν ήθελε να επιβαρύνει τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς με επιπλέον τόκους.

Αν αντλούσε τα κεφάλαια, θα έπρεπε να πληρώσει τα επιτόκια που απαιτούσε τότε (Φεβρουάριος - 15 Μαρτίου) η αγορά, δηλαδή κάπου μεταξύ 5% και 6,30% για ομόλογα που έληγαν σε 3 χρόνια και άνω.

Προφανώς, πολλά είχαν επενδυθεί στο πακέτο οικονομικής βοήθειας από την Ε.Ε. για να υποχωρήσουν τα spreads και τα επιτόκια, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου περί "ληστρικών επιτοκίων", αλλά δυστυχώς δεν δούλεψε.

Αντίθετα, το επιχείρημα περί υψηλών επιτοκίων δανεισμού, τα οποία απειλούσαν με εκτροχιασμό τα κρατικά ελλείμματα των επόμενων χρόνων, υιοθετήθηκε σταδιακά από ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ξένων επενδυτών με την ευγενική χορηγία όσων είχαν ήδη λάβει θέσεις ποντάροντας σε τεχνική πτώχευση της Ελλάδας.

Οι υπολογισμοί είναι απλοί.

Η Ελλάδα δανείστηκε 50 δισ. ευρώ μέσω ομολόγων το 2009 με μεσοσταθμικό spread 226 μονάδων βάσης πάνω από τα bunds το 2009, με μέση λήξη τα 7,4 χρόνια.

Αν κάποιος θεωρεί φυσιολογικό η Ελλάδα να δανείζεται με 150 μονάδες βάσης πάνω από τα bunds, η μέση ετήσια επιβάρυνση του προϋπολογισμού σε τόκους το 2010 και τα επόμενα χρόνια είναι κάπου 380 εκατ. ευρώ.

Όμως, αυτή θα πρέπει να έχει ήδη ενσωματωθεί στους προϋπολογισμούς του 3ετούς προγράμματος σταθερότητας 2010 - 2012.

Όμως, ο φετινός δανεισμός είναι ακόμη πιο ακριβός.

Αν λοιπόν η χώρα δανειζόταν 45 δισ. ευρώ πληρώντας ένα μεσοσταθμικό spread ίσο με 360 μονάδες πάνω από το 10ετές γερμανικό ομόλογο τo 2010, η επιπλέον ετήσια επιβάρυνση σε τόκους θα ήταν κάπου 940 εκατ. ευρώ από το 2011 και μετά.

Η πραγματική επιβάρυνση του προϋπολογισμού θα πρέπει λογικά να είναι μικρότερη, γιατί δεν μπορεί το πρόγραμμα σταθερότητας να βασίστηκε στην παραδοχή πως η Ελλάδα θα δανειζόταν φέτος με μεσοσταθμικό spread 150 μονάδων βάσης πάνω από το bund.

Έστω όμως ότι η ετήσια επιπλέον επιβάρυνση του προϋπολογισμού του 2011 από τον φετινό δανεισμό ήταν 940 εκατ. ευρώ.

Αν ληφθεί υπόψη ότι το πρόγραμμα σταθερότητας προβλέπει μείωση του ελλείμματος κατά 7 δισ. ευρώ το 2011 έναντι 9,5 δισ. το 2010, η επιπλέον επιβάρυνση αντιστοιχεί στο 13,4% της δημοσιονομικής προσαρμογής για το 2011.

Σημειωτέον ότι το 2011 είναι ίσως η πλέον κρίσιμη χρονιά, γιατί το πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης προβλέπει πως οι πρωτογενείς δαπάνες, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι τόκοι, θα είναι περίπου ίσες με τα έσοδα.

Το πρωτογενές πλεόνασμα θεωρείται καθοριστικό για τη μείωση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Επίσης, το 2011 είναι η χρονιά όπου το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ πιάνει κορυφή στο 120,6% και αρχίζει να αποκλιμακώνεται.

Χωρίς φυσικά να λαμβάνεται υπόψη τυχόν ανοδική αναθεώρηση του ελληνικού ΑΕΠ από τη Eurostat, που θα το μειώσει ακόμη πιο γρήγορα.

Φυσικά, η Ελλάδα δεν δανείζεται πλέον ούτε με 360 μονάδες βάσης πάνω από το bund, ενώ είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι αγορές θα δάνειζαν με spread άνω των 400 μονάδων βάσης εδώ που αφέθηκε να φτάσει η κατάσταση.

Υπέρ της άποψης που θέλει η χώρα να μην μπορεί να δανείζεται με τέτοια επιτόκια τάχθηκε επίσης πρόσφατα η βουλευτής της Ν.Δ. και πρώην υπουργός κ. Μπακογιάννη, τασσόμενη εμμέσως πλην σαφώς υπέρ της προσφυγής στο πακέτο Ε.Ε. - ΔΝΤ.

Εδώ που έφτασε η κατάσταση ίσως να μη γίνεται διαφορετικά. Όχι όμως τόσο λόγω του ύψους των επιτοκίων, όσο της απροθυμίας των αγορών να αγοράσουν τα ομόλογά μας, γιατί η "εντύπωση της καταστροφής" δεν απαντήθηκε πειστικά.

Κοινώς, η Ελλάδα δεν απάντησε εγκαίρως σε ένα απλό ερώτημα των αγορών:

Πώς μπορεί να μην πτωχεύσει μεσοπρόθεσμα αν συνεχίζει να πληρώνει υψηλά επιτόκια και επομένως υψηλότερους τόκους, με την οικονομία σε ύφεση και την κυβέρνηση να έχει φτάσει στα όριά της με τα μέτρα λιτότητας που εξήγγειλε;

Η απάντηση θα έπρεπε να είναι διττή:

Πρώτον, εμμένοντας στην εφαρμογή και στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος σταθερότητας για τη μείωση των ελλειμμάτων ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες που θα επικρατούν στο μέλλον.

Δεύτερον, δεσμευόμενη να καλύψει την επιπλέον επιβάρυνση των προϋπολογισμών του 2011 και του 2012 και ίσως του 2013 από τόκους με επιπλέον έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.

Με αυτόν τον τρόπο ούτε ο προϋπολογισμός θα επιβαρυνόταν ούτε η οικονομία.

Αντίθετα, το επενδυτικό κλίμα θα βελτιωνόταν, δίνοντας μεγαλύτερη ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα και εδραιώνοντας την αντίληψη σε ένα μέρος της αγοράς ότι στην Ελλάδα υπήρχε σχέδιο για έξοδο από την κρίση.

Σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπήρχαν αρκετοί, ιδίως αν συνυπήρχε το πακέτο των Ε.Ε. - ΔΝΤ, που θα ήταν διατεθειμένοι να πάρουν το ρίσκο και να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, συμπιέζοντας τα ελληνικά spreads.

Αυτά μέχρι πριν από λίγο καιρό, γιατί τώρα πια φοβόμαστε ότι είναι πλέον αργά, αφού το τάιμινγκ μιας σωστής απάντησης είναι μερικές φορές τόσο σημαντικό όσο και το περιεχόμενό της.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.