Tα μέτρα κατά των σπεκουλαδόρων!

Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει επενδύσει πολλά στα διεθνή μέτρα εναντίον των κερδοσκόπων για να μειώσει τα ελληνικά spreads. Όμως, δεν είναι τόσο εύκολο όσο ακούγεται. Τι ακριβώς συμβαίνει.

Δημοσιεύθηκε: 9 Μαρτίου 2010 - 07:48

Dr Money

Η κυβέρνηση έκανε πρόσφατα ένα ακόμη επικοινωνιακό λάθος:

Αντί να πει στον λαό ότι έπρεπε να πάρουμε τα μέτρα λιτότητας γιατί είχαμε φτάσει στο χείλος του γκρεμού και δεν γινόταν διαφορετικά, πήγε ένα βήμα παραπέρα.

Δημιούργησε την εντύπωση σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας ότι το πρόσφατο πακέτο μέτρων λιτότητας θα συνοδευόταν από κάποιου είδους οικονομικά ανταλλάγματα από την Ε.Ε., που θα οδηγούσαν σε αποκλιμάκωση των spreads, ώστε να μπορεί η χώρα να δανείζεται φθηνότερα.

Με βάση την εικόνα που έχουμε σχηματίσει μέχρι σήμερα, τέτοιο οικονομικό αντάλλαγμα ή ανταλλάγματα από την πλευρά της Ε.Ε. δεν υπάρχουν και ούτε ασφαλώς μας τα είχαν υποσχεθεί, κρίνοντας από τους υπαινιγμούς της κυβέρνησης για προσφυγή στο ΔΝΤ.

Ακόμη όμως κι αν υπήρχαν κάποιες δεσμεύσεις, θα ήταν προτιμότερο να επιλέξει η κυβέρνηση να εκπλήξει ευχάριστα τις αγορές και τον κόσμο αντί να τις προαναγγείλει και να τις κάψει.

Ασφαλώς, υπάρχει πολιτική στήριξη από την Ε.Ε. στην Ελλάδα, που συνεισφέρει στη βελτίωση του κλίματος στις διεθνείς αγορές για τη χώρα.

Η πολιτική στήριξη αντικατοπτρίζεται στις δημόσιες δηλώσεις στήριξης της Ελλάδας από διαφόρους υψηλόβαθμους κοινοτικούς αξιωματούχους και προέδρους κρατών όπως ο Γάλλος Πρόεδρος κ. Σαρκοζί.

Υπάρχει επίσης η ρητή διαβεβαίωση ότι η Ε.Ε. έχει λάβει μέτρα για να μας στηρίξει αν δεν μπορούμε να δανειστούμε.

Τα περί δημιουργίας Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου ακούγονται ευχάριστα, αλλά θα πάρει αρκετό χρόνο για να είναι αυτό έτοιμο.

Επιπλέον, δεν είναι κολακευτικό για τη χώρα ότι οι εταίροι μας δεν περίμεναν να πάει ο κ. Παπανδρέου στις ΗΠΑ πριν το βγάλουν στη φόρα, αλλά το έκαναν σχεδόν μετά τη συνάντησή του με τον κ. Σαρκοζί, όπως έλεγαν μερικοί χαιρέκακα στο Λονδίνο, για να υπογραμμίσουν ότι η Ε.Ε. και οι Γερμανογάλλοι δεν δίνουν σημασία στην Ελλάδα.

Όμως, η Ε.Ε. δεν είναι διατεθειμένη να μας δώσει ούτε κάποιο μεγάλο δάνειο με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από τα υφιστάμενα στην αγορά που μάλλον επιθυμούσαμε.

Ούτε υπάρχει κανένα σχέδιο για συντονισμένες αγορές ελληνικών ομολόγων στην πρωτογενή ή/και στη δευτερογενή αγορά ομολόγων από ευρωπαϊκές κρατικές τράπεζες με τις ευλογίες των κυβερνήσεών τους για συμπιεστούν τα ελληνικά spreads.

Όμως, η πολιτική στήριξη και οι αγορές ομολόγων από την Ε.Ε. σε περίπτωση ανάγκης είναι χαμηλότερες των προσδοκιών για τα ανταλλάγματα που καλλιέργησε η κυβέρνηση όταν ανακοίνωσε τα μέτρα.

Αν όμως προστεθούν κάποια μέτρα για τον περιορισμό των κερδοσκοπικών κινήσεων που υποτίθεται πως ευθύνονται για τα υψηλά ελληνικά spreads σε διεθνές επίπεδο, οι εντυπώσεις στο εσωτερικό μέτωπο από την ανυπαρξία οικονομικών ανταλλαγμάτων θα μπορούν ίσως να διασκεδαστούν.

Αναμφισβήτητα, σπεκουλαδόροι υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν σε όλες τις αγορές.

Τόσο όταν ανεβαίνουν όσο κι όταν κατεβαίνουν, υπερβάλλοντας συχνά προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έντονες κερδοσκοπικές κινήσεις παρατηρήθηκαν στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν στα ελληνικά ομόλογα, στα ελληνικά CDSs, στις τραπεζικές μετοχές και στο ευρώ.

Όμως, οι ίδιοι τραπεζίτες που μιλούσαν πριν από μερικές εβδομάδες για έντονα κερδοσκοπικά φαινόμενα ισχυρίζονται ότι πλέον δεν παρατηρείται η ίδια δραστηριότητα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως δύο είναι οι βασικοί μηχανισμοί "επίθεσης" στα ελληνικά ομόλογα:

Τα συμβόλαια CDSs (credit default swaps) σε ελληνικό χρέος και οι ανοιχτές πωλήσεις ελληνικών ομολόγων (outright short selling).

Θεωρητικά, οι αγοραστές των ελληνικών CDSs επιθυμούν να προφυλαχθούν από ενδεχόμενη στάση πληρωμών της χώρας και γι’ αυτό πληρώνουν κάποιο ετήσιο ασφάλιστρο (spread).

Στο μέτρο που ο αγοραστής έχει στην κατοχή του ελληνικά ομόλογα και αγοράζει προστασία για ενδεχόμενη χρεοκοπία της χώρας μέσω των CDSs αντισταθμίζει τον κίνδυνο και επομένως κανείς δεν μπορεί να τον κακίσει.

Όμως, αρκετοί αγοραστές ελληνικών CDSs δεν επιδιώκουν την αντιστάθμιση του κινδύνου, καθότι δεν διαθέτουν υποκείμενα ομόλογα αλλά το σπέκουλο.

Σκοπός τους είναι να ανεβάσουν το ασφάλιστρο για να στείλουν αρνητικό σήμα στις αγορές, ώστε οι επενδυτές σε ελληνικά ομόλογα να τα πουλήσουν, ρίχνοντας τις τιμές και ανεβάζοντας τις αποδόσεις τους, καθιστώντας πιο ακριβό τον δανεισμό της χώρας.

Ο ακριβός δανεισμός προκαλεί νευρικότητα στους τωρινούς και μελλοντικούς πιστωτές, δυσκολεύοντας την αναχρηματοδότηση του χρέους και του ελλείμματος.

Τι θα μπορούσε να γίνει σε διεθνές επίπεδο ώστε να μη χρησιμοποιούνται για σπέκουλο τα πιστωτικά παράγωγα CDSs;

Μια λύση θα ήταν η πλήρης κατάργηση των CDSs είτε για κρατικά, είτε για εταιρικά ομόλογα, είτε και για τα δύο.

Μια τέτοια λύση βασίζεται στην υπόθεση ότι τα πιστωτικά παράγωγα δεν προσφέρουν σημαντικό οικονομικό όφελος και είναι δημιουργήματα της Wall Street για να βγάζει λεφτά.

Ακόμη κι αν τα CDSs αγοράζονται για αντιστάθμιση κινδύνου, θα μπορούσε να τον αντισταθμίσει κάποιος πουλώντας τα υποκείμενα ομόλογα.

Μια δεύτερη λύση θα ήταν να μπουν τα CDSs σε οργανωμένη αγορά και να είναι διαπραγματεύσιμα όπως οι μετοχές, τα ομόλογα κτλ.

Σε αυτήν την περίπτωση η εκκαθάριση των συναλλαγών στα CDSs θα γίνεται μέσω ενός κεντρικού αποθετηρίου και οι παίκτες, π.χ. hedge funds, θα πρέπει να δηλώνουν τις συναλλαγές τους.

Θεωρητικά, κάτι τέτοιο δημιουργεί αντικίνητρο στους αγοραστές που θα ήθελαν να αγοράσουν τα CDSs για κερδοσκοπία, γιατί δεν θα ήθελαν να φαίνονται και οι εποπτικές αρχές θα μπορούσαν να τους ελέγξουν.

Μια τρίτη λύση θα ήταν να αυξηθεί το κόστος για όσους αγοράζουν CDSs χωρίς να διαθέτουν τα υποκείμενα ομόλογα, δηλαδή για τζόγο.

Όμως, κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο για τα hedge funds που δεν εποπτεύονται, αλλά εφικτό για τις τράπεζες, καθότι εποπτεύονται σύμφωνα με τα στελέχη της αγοράς.

Εκτός από τα CDSs, υπάρχουν επίσης οι ανοιχτές πωλήσεις κρατικών ομολόγων που συνίστανται στον δανεισμό και εν συνεχεία σε πώληση των τίτλων.

Στόχος των ανοιχτών πωλήσεων είναι η αγορά των ομολόγων σε χαμηλότερα επίπεδα τιμών ώστε να τσεπώσει ο σορτάκιας τη διαφορά.

Αν πιστέψουμε τους τραπεζίτες, δεν μπορεί να γίνει τίποτα γι’ αυτήν την τακτική εκτός από την αύξηση του κόστους δανεισμού των ομολόγων (repo rate).

H αύξηση του κόστους δανεισμού μπορεί να επέλθει αν αναγκαστούν οι τράπεζες να πάρουν αυξημένες κεφαλαιακές απαιτήσεις όταν δανείζουν ομόλογα σε hedge funds.

Σε αυτήν την περίπτωση, οι τράπεζες θα αναγκαστούν να χρεώνουν υψηλότερο επιτόκιο, καθιστώντας πιο ριψοκίνδυνο το σορτάρισμα των ομολόγων.

Ίσως υπάρχουν κι άλλες επιλογές για να μετριαστεί το σπέκουλο με τα CDSs και το σορτάρισμα των ομολόγων που εμείς δεν γνωρίζουμε.

Σε κάθε περίπτωση, το συμπέρασμα είναι απλό:

Απαιτείται παγκόσμιος συντονισμός για την επιβολή κοινών κανόνων εποπτείας στα CDSs και σε άλλα παράγωγα προϊόντα.

Όμως, η διεθνής εμπειρία, επίσης, δείχνει ότι κάτι τέτοιο ευκολότερα λέγεται και δυσκολότερα γίνεται πράξη.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.