Μέτρα: Η έκπληξη που δεν έγινε!

Καθώς η κυβέρνηση ανακοινώνει σήμερα το 3ο πακέτο λιτότητας, πολλοί εντός κι εκτός κυβέρνησης αναρωτιούνται γιατί έπρεπε να φτάσουμε ως εδώ. Η αριθμητική και η χαμένη ευκαιρία.

Δημοσιεύθηκε: 3 Μαρτίου 2010 - 07:45

Dr Money

Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα.

Το ανωτέρω ρητό θα πρέπει να έρχεται στον νου αρκετών στην κυβέρνηση σήμερα που ανακοινώνεται το 3ο πακέτο μέτρων λιτότητας για τη μείωση του ελλείμματος στο 8,7% του ΑΕΠ.

Δύο είναι οι προφανείς λόγοι:

Από τη μια πλευρά το πακέτο θα προκαλέσει έντονη δυσαρέσκεια στα λαϊκά στρώματα και θα συνεισφέρει στην εμβάθυνση της οικονομικής ύφεσης.

Άλλο πράγμα είναι να συρρικνώνεται η οικονομική δραστηριότητα κατά 1% - 2% κι άλλο από 3% έως 4% όπως πολλοί εκτιμούν πλέον ότι θα συμβεί.

Από την άλλη πλευρά, διάχυτη είναι η εντύπωση σε στελέχη της αγοράς, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων, ότι θα μπορούσαμε να μην είχαμε φτάσει σ’ αυτό το σχεδόν οριακό σημείο.

Για να συνέβαινε όμως κάτι τέτοιο θα έπρεπε να υπάρχει μια σημαντική προϋπόθεση.

Η χάραξη της οικονομικής πολιτικής και πιο συγκεκριμένα η κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2010 θα έπρεπε να είχε λάβει υπ' όψιν της πώς αντιδρούν οι αγορές και πώς συμπεριφέρονται σε τέτοιες περιπτώσεις με βάση την εμπειρία του παρελθόντος.

Οποιοσδήποτε έχει βασικές γνώσεις από αγορές θα μπορούσε να προβλέψει με μεγάλο βαθμό επιτυχίας πώς θα εξελισσόταν η κατάσταση αν η Ελλάδα ενεργούσε έτσι όπως ενήργησε από τον Δεκέμβριο μέχρι σήμερα.

Η τελευταία μεγάλη ευκαιρία για να μην απλωθεί η γάγγραινα των υψηλών spreads και των δυσκολιών χρηματοδότησης της οικονομίας και να βγούμε από το ραντάρ των ξένων funds φαίνεται ότι χάθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο.

Ο προϋπολογισμός του 2010 ανέφερε ότι το έλλειμμα θα υποχωρούσε στο 9,1% του ΑΕΠ από 12,7% το 2009, αλλά κανείς αντικειμενικός παρατηρητής και φυσικά η αγορά δεν θεωρούσε τη μείωση ικανοποιητική, παρότι ήταν αναλογικά η μεγαλύτερη στην ευρωζώνη.

Η κυβέρνηση προσπάθησε να στείλει θετικό μήνυμα στις αγορές στα μέσα Δεκεμβρίου, όταν ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε επιπλέον μείωση του ελλείμματος του 2010 και στις περικοπές των επιδομάτων των δημοσίων υπαλλήλων.

Ο υπουργός Οικονομικών εισέπραξε τη θετική αύρα την επομένη στο Λονδίνο όταν εξειδίκευσε κάποια μέτρα, αναφερόμενος σε μείωση των επιδομάτων στο Δημόσιο κατά 10%.

Όμως, οι αγορές είναι πολύ πιο έξυπνες απ’ όσο νομίζουν οι κυβερνώντες καθότι διαπίστωσαν λίαν συντόμως κάτι πολύ απλό.

Η μία από τις 4 ποσοστιαίες μονάδες μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος ως ποσοστό του ΑΕΠ οφειλόταν σε μη επαναλαμβανόμενα μέτρα και επομένως ήταν στον αέρα.

Οποιοσδήποτε γνώριζε αυτήν τη λεπτομέρεια και κατανοούσε πώς ενεργούν οι αγορές και επιπλέον έβαζε σε δεύτερη μοίρα τους πολιτικούς υπολογισμούς θα είχε προχωρήσει σε μείωση του ελλείμματος κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες, στο 7,7% του ΑΕΠ.

Έτσι θα πετύχαινε μ’ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια.

Αφενός θα εξέπληττε ευχάριστα τις αγορές, όπου ως γνωστόν οι εντυπώσεις παίζουν σημαντικό ρόλο.

Αφετέρου θα μπορούσε να αντιπαραθέσει ένα σοβαρό επιχείρημα στους κοινοτικούς γραφειοκράτες που θα παρατηρούσαν ότι η μείωση του ελλείμματος κατά μία μονάδα του ΑΕΠ δεν ήταν διατηρήσιμη.

Τη μείωση του ελλείμματος με επαναλαμβανόμενα μέτρα κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.

Αν μάλιστα τα χρήματα από την έκτακτη φορολόγηση των επιχειρήσεων και της ακίνητης περιουσίας κατευθύνονταν στη μείωση του δημοσίου χρέους και όχι στο αμφιβόλου αποτελεσματικότητας επίδομα αλληλεγγύης, η χώρα πιθανόν «θα είχε πάρει και τα σώβρακα» όσων πόνταραν εναντίον της στην αγορά των ομολόγων και των CDSs.

Η χρηματοδότηση της χώρας θα γινόταν ομαλά στις αγορές, η οικονομική δραστηριότητα δεν θα είχε υποστεί το ίδιο πλήγμα και οι τράπεζες δεν θα ασφυκτιούσαν. Όλα και ιδίως τα λαϊκά στρώματα θα ήταν σε καλύτερη μοίρα.

Αντί όλων αυτών τι έγινε;

Ποντάραμε στο ότι η γνωστοποίηση του 3ετούς προγράμματος σύγκλισης στα μέσα Ιανουαρίου και η επικύρωσή του από την Ε.Ε. αργότερα θα καθησύχαζαν τις αγορές, αλλά αποδείχτηκε λάθος.

Όταν η κυβέρνηση το αντιλήφθηκε, προσπάθησε να διορθώσει την κατάσταση με το 2ο πακέτο περιοριστικών μέτρων που ανακοίνωσε ο κ. Παπανδρέου στις αρχές Φεβρουαρίου.

Όμως, το πακέτο, που ανερχόταν στο 0,5% του ΑΕΠ και είχε τις ευλογίες της Κομισιόν, όπως ήταν φυσικό δεν έπεισε τις αγορές.

Η συνέχεια είναι ακόμη πιο γνωστή, με αποκορύφωμα το νέο πακέτο επώδυνων μέτρων που ανακοινώνονται σήμερα.

Δεν ξέρουμε αν η συνολική αξία του πακέτου θα αντιστοιχεί σε 1,5 μονάδα ή σε 2 μονάδες του ΑΕΠ.

Εκείνο που γνωρίζουμε είναι κάτι άλλο.

Την αριθμητική των μέτρων.

Κοινώς, μισή μονάδα του ΑΕΠ στις αρχές Φεβρουαρίου συν 1,5 - 2 μονάδες σήμερα κάνουν 2 - 2,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ έναντι μιας μονάδας που απαιτούσε η πολιτική της έκπληξης των αγορών τον περασμένο Δεκέμβριο.

Η διαφορά της 1 - 1,5 μονάδας μεταφράζεται σε επιβάρυνση της οικονομίας κατά 2,4 - 3,6 δισ. ευρώ, με το ΑΕΠ στα 240 δισ. ευρώ.

Συν φυσικά τις επιπτώσεις από τα υψηλά spreads, τα προβλήματα δανεισμού, το κακό κλίμα στην αγορά κ.λπ. που επικρατούσαν το προηγούμενο διάστημα.

Κάποιος ίσως αμφισβητήσει το κατά πόσον η πολιτική της έκπληξης με τη μείωση του ελλείμματος κατά 5 μονάδες του ΑΕΠ τον περασμένο Δεκέμβριο θα ήταν πιο αποτελεσματική.

Δεν θα μάθουμε ποτέ αν έχει δίκιο ή άδικο.

Εκείνο το οποίο γνωρίζουμε όμως είναι πού βρισκόμαστε σήμερα.

Θα στοιχηματίζαμε λοιπόν ότι δεν θα μπορούσαμε να ήμασταν σε χειρότερη κατάσταση αν υιοθετούσαμε μια δημοσιονομική πολιτική που θα εξέπληττε ευχάριστα τις αγορές τον περασμένο Δεκέμβριο.

Dr. Money

[email protected]

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.