Γιατί τα ομόλογα εκπέμπουν SOS

Ο Τζέιμς Κάρβιλ, το μυαλό πίσω από την πετυχημένη προεκλογική εκστρατεία  του πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον, είναι πλέον 80 ετών αλλά έχει μείνει στην ιστορία για την ατάκα του «it’s the economy stupid». 

Όμως, ο ίδιος έχει πει κι άλλα ενδιαφέροντα πράγματα. «Συνήθιζα να σκέφτομαι ότι αν υπήρχε μετενσάρκωση, θα ήθελα να επιστρέψω ως πρόεδρος ή ως Πάπας ή ως εξαιρετικός παίκτης του μπέιζμπολ. Τώρα όμως θα ήθελα να επιστρέψω ως η αγορά ομολόγων. Μπορείς να εκφοβίσεις τους πάντες» είχε πει τη δεκαετία του 1990.

Δεν γνωρίζουμε τη χρονιά που είπε το ανωτέρω αλλά δεν θα μας εξέπληττε αν ήταν το 1994, δηλ. η χρονιά που είναι ταυτόσημη με το μεγάλο ξεπούλημα στις αγορές ομολόγων, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και επεκτεινόμενη στις υπόλοιπες μεγάλες αγορές.

Έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) για το κραχ του 1994 στα ομόλογα δυσκολευόταν να βρει κάποιους πειστικούς λόγους, π.χ. αλλαγή στις προσδοκίες για πληθωρισμό και ρυθμό ανάπτυξης. Γι’ αυτό το απέδωσε κυρίως στην εσωτερική δυναμική της αγοράς.

Ερχόμενοι στο 2025, κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι μια σημαντική άνοδος στις αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων, κυρίως των ΗΠΑ και της Βρετανίας, οφείλεται σε αλλαγή προς το χειρότερο των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.

Όμως, η διαφορά της απόδοσης του αμερικανικού ομολόγου από την απόδοση του ομολόγου με ρήτρα πληθωρισμού ίδιας λήξης δείχνει ότι ο πληθωρισμός είναι υπό έλεγχο για την επόμενη 5ετία. 

Υπενθυμίζουμε ότι η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού κρατικού ομολόγου βρίσκεται στο 4,7%, με αρκετούς αναλυτές να προβλέπουν ότι θα σκαρφαλώσει στο 5% τους επόμενους μήνες. Το 5% θα μπορούσε να αποδειχθεί σημείο-καμπής για τις μετοχές, σύμφωνα με παρατηρητές.

Αν ο πληθωρισμός δεν εξηγεί πειστικά γιατί οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων αμερικανικών ομολόγων έχουν πάρει την ανιούσα, θα πρέπει να υπάρχει μια άλλη εξήγηση.

Μας είχε διαφύγει η αξιοπερίεργη απόφαση της Αμερικανίδας ΥΠΟΙΚ κ. Τζ. Γέλεν επί προέδρου Μπάιντεν (πρώην επικεφαλής της Fed) να δανείζονται οι ΗΠΑ κυρίως βραχυπρόθεσμα και όχι μακροπρόθεσμα, δηλ. 10 έτη και πάνω, τα τελευταία χρόνια. Η μειωμένη προσφορά τέτοιων ομολόγων θα πρέπει να συμπίεσε τις αποδόσεις τους και τώρα που φαίνεται πως τέτοιες εκδόσεις θα αυξηθούν, οι αποδόσεις ανεβαίνουν.

Όμως, ούτε κι αυτό συνιστά από μόνο του τη μοναδική σωστή απάντηση στο ερώτημα γιατί οι αποδόσεις αυξήθηκαν τόσο. Πιο πειστική μοιάζει η άποψη ότι η αγορά προεξοφλεί μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα στις ΗΠΑ και επομένως μεγαλύτερη προσφορά ομολόγων.

Η επέκταση των φορολογικών μειώσεων του 2017 σε συνδυασμό με κάποια νέα μέτρα, όπως η μη φορολόγηση των φιλοδωρημάτων, εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σημαντική τρύπα στον αμερικανικό προϋπολογισμό. 

Το πρόβλημα είναι σαφώς μικρότερο στην ευρωζώνη παρά την άνοδο των αποδόσεων. Εδώ, περισσότερο συνεχίζει να εντυπωσιάζει ότι η αγορά θεωρεί την Ελλάδα περισσότερο φερέγγυα σε σύγκριση με τη Γαλλία. Η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου ήταν στο 3,37% χθες βράδυ, έναντι 3,42% του αντίστοιχου γαλλικού.

Για να επανέλθουμε, το σκαρφάλωμα των μακροπρόθεσμων αποδόσεων, κυρίως στις ΗΠΑ, είναι σε σημαντικό βαθμό απόρροια των προσδοκιών για μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα και δημόσιο χρέος. 

Τα δύο τελευταία χρόνια, οι μετοχές έκαναν ράλι χωρίς να παρεμποδιστούν από την άνοδο των αποδόσεων στα ομόλογα. Με το 10ετές αμερικανικό ομόλογο να βλέπει προς το 5%, το ίδιο δεν ισχύει.