Το δόγμα του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική και η Ελλάδα

Αν ο Μάικ Πομπέο είναι ο αξιωματούχος στον οποίο πόνταρε η κυβέρνηση για να έχει άμεση επαφή με τον πρόεδρο Τραμπ, προφανώς έπεσε έξω.

Ο ίδιος ο Τραμπ διέψευσε μέσω του Social Truth (δικού του κοινωνικού δικτύου) ότι θα δώσει κάποιο υπουργικό πόστο στον Μάικ Πομπέο, ο οποίος ήταν ΥΠΕΞ των ΗΠΑ στην προηγούμενη κυβέρνησή του. Ο Πομπέο είχε γεύμα με τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη στην πατρική κατοικία του τελευταίου στα Χανιά πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2020, χωρίς δημοσίως να γίνει γνωστό το περιεχόμενο των συνομιλιών τους. 

Οι δυο πλευρές φέρονται να είχαν διαφωνήσει τότε σ' ένα σημαντικό θέμα εξωτερικής πολιτικής (σύμφωνα με δυο άτομα που φέρονται να έχουν γνώση), αλλά αυτό δεν εμπόδισε τη μετέπειτα επικοινωνία τους.  

Πρόσφατα, η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα φωτογραφία του πρωθυπουργού με τον κ. Πομπέο σε εστιατόριο των Αθηνών, που συνόδευαν ιστορίες περί επαφών ενόψει της υπουργοποίησής του. Φυσικά, όσοι είχαν εικόνα για την άσχημη σχέση Τραμπ-Πομπέο γνώριζαν ότι αυτό ήταν αδύνατο, γεγονός που επιβεβαιώθηκε.

Από την άλλη πλευρά, οι ίδιοι γνώριζαν ότι μεγάλες πιθανότητες για νέος ΥΠΕΞ ή επικεφαλής της NSA είναι ο Ερικ Γκρένελ. Ομοφυλόφιλος, σκληρός δεξιός και πιστός στον Τραμπ. Ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Γερμανία, ο οποίος έρχεται μια τουλάχιστον φορά στην Ελλάδα ετησίως, θεωρείται αποτελεσματικός και πονηρός (cunning), σύμφωνα με πρώην αναλυτή της CIA. 

O κ. Γκρένελ γνωρίζει πολύ καλά τα θέματα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής μας και συμμετείχε σε ελληνοαμερικανικές εκδηλώσεις υπέρ της υποψηφιότητας Τραμπ για την προεδρία, π.χ. Σικάγο, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης προεκλογικής  περιόδου.

Αναμφισβήτητα, το όποιο πρόσωπο επιλέξει ο πρόεδρος Τραμπ για ΥΠΕΞ θα έχει άποψη και λογικά το αυτί του προέδρου. Όμως, θα κληθεί να υπηρετήσει την εξωτερική πολιτική του προέδρου. Από την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ γνωρίζουμε ότι το δόγμα του περιλαμβάνει τη χρήση των οικονομικών ως μοχλού πίεσης για γεωστρατηγικούς σκοπούς, τη μείωση των στρατιωτικών κινδύνων και την αδιαφορία για την παγκόσμια κοινή γνώμη και τις απόψεις των ξένων κυβερνήσεων.

Κάθε πρόεδρος μπορεί να θέλει να κάνει κάποια πράγματα αλλά τα πραγματικά γεγονότα ίσως τον οδηγήσουν σε αλλαγή στάσης. Σίγουρα, ο πρόεδρος Τραμπ κατά την 1η θητεία του δεν είχε σκοπό να επισκεφθεί τον δικτάτορα της Β. Κορέας Κιμ  Γιονγκ Ουν, αλλά το έπραξε. 

Αναμφισβήτητα, κάθε πρόεδρος έχει το δικό του δόγμα. Το δόγμα Τρούμαν καθορίσθηκε το 1948, όταν ο τότε πρόεδρος Χάρι Τρούμαν ανακοίνωσε ότι δεσμευόταν να υποστηρίξει τα ελεύθερα έθνη εναντίον του κομμουνισμού με αφορμή τη σοβιετική απειλή εναντίον της Ελλάδας και της Τουρκίας. Η ανάγκη επέβαλε το δόγμα καθώς η Τουρκία έλεγχε τα στενά του Βοσπόρου, εμποδίζοντας, αν χρειαζόταν, την έξοδο των Σοβιετικών στη Μεσόγειο και οι ΗΠΑ δεν είχαν τον στρατό για πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Επομένως, στόχος τους ήταν ο περιορισμός της. 

Το δόγμα Νίξον ορίσθηκε το 1969. Ο τότε πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον ανακοίνωσε τη στήριξη και προστασία των συμμάχων, αλλά οι τελευταίοι θα έπρεπε μα βασισθούν κυρίως στις δικές τους χρηματοοικονομικές και άλλες πηγές.

Ο πρόεδρος Τραμπ γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν απεριόριστο στρατιωτικό προσωπικό και χρηματοδότηση για να έχουν παρουσία παντού. Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να πολεμούν παντού την ίδια στιγμή σε πολλά μέτωπα. Επομένως, η αποφυγή του πολέμου είναι σημαντική προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Η διπλωματία και η χρήση οικονομικής πίεσης για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων με τις αντίπαλες χώρες αποτελούν προτεραιότητα για τις ΗΠΑ και τον Τραμπ.

Το ίδιο δόγμα ισχύει για την περιοχή της Ανατ. Μεσογείου επίσης. Η Τουρκία δεν θεωρείται αξιόπιστος σύμμαχος από τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι μεγάλος παίκτης για να αγνοηθεί από τους συμμάχους της.

Η Ελλάδα είναι πιο μικρή χώρα και οικονομία αλλά σταθερή σύμμαχος των ΗΠΑ διαχρονικά. Ο πρόεδρος Τραμπ τα γνωρίζει αυτά αλλά θα πρέπει να επιλέξει τι θέλει να κάνει με τη βοήθεια των συνεργατών του. Γι’ αυτό η επιλογή του νέου ΥΠΕΞ θα έχει σημασία, αν είναι δυναμικός/δυναμική.