Οι παλιές συνήθειες μιας υπερδύναμης δύσκολα πεθαίνουν

Μιλώντας με φίλους και γνωστούς στην Ελλάδα, ένα πράγμα μάς έχει κάνει εντύπωση. Εκείνοι που τοποθετούνται στον χώρο της κεντροδεξιάς, κεντροαριστεράς, ακροκεντρώοι κ.λπ. εμφανίζονται να επιθυμούν την εκλογή της Δημοκρατικής υποψήφιας κ. Κάμαλα Χάρις στην προεδρία των ΗΠΑ. 

Από την άλλη πλευρά, όσοι τοποθετούνται στον χώρο της σκληρής δεξιάς ή της ακροδεξιάς και της σκληρής αριστεράς ή ακροαριστεράς εμφανίζονται να προτιμούν τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Ντόναλντ Τραμπ. 

Σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλοι σε κάθε γκρουπ οι οποίοι προτιμούν διαφορετικό υποψήφιο. Όμως, αυτή είναι η δική μας εμπειρία και μας έχει κάνει εντύπωση.

Γι’ αυτό δεν εκπλαγήκαμε, ακούγοντας τον επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων στην Ελλάδα να λέει ότι Ελληνοαμερικανοί, οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ως κομμουνιστές (!), του είπαν πως ψήφισαν Τραμπ.

Αυτό που φαίνεται πως ενώνει κυρίως το δεύτερο, ετερόκλητο γκρουπ είναι η υπόσχεση Τραμπ πως θα σταματήσει τους πολέμους και ο δίαυλος επικοινωνίας με τον Πούτιν. Ήδη είχε δώσει δείγματα γραφής κατά την πρώτη θητεία του.  

Ένα από τα θέματα που έθεταν κυρίως οι Ευρωπαίοι προς το τέλος της 1ης προεδρίας Τραμπ, δηλ. Νοέμβριος-Δεκέμβριος του 2020, ήταν η απουσία αμερικανικής ηγεσίας στην Ευρώπη και η επιστροφή των ΗΠΑ προς τον απομονωτισμό κατά τα παλαιότερα πρότυπα. 

Δεν είχαν δίκιο. 

Είναι αλήθεια πως μετά τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο στον οποίο μπήκαν για να εμποδίσουν τη νίκη της Γερμανίας και κατόπιν απέσυραν τις στρατιωτικές δυνάμεις τους, οι ΗΠΑ δεν ήθελαν να εμπλακούν σ’ έναν ακόμη πόλεμο στην Ευρώπη. Γι’ αυτούς, ο Μεγάλος Πόλεμος ήταν το τέλος όλων των μεγάλων πολέμων. Προσπάθησαν λοιπόν να αποφύγουν οποιαδήποτε άλλη εμπλοκή κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου.     

Όμως, η αποφυγή της εμπλοκής στην Ευρώπη δεν σήμαινε ότι υιοθέτησαν τον απομονωτισμό. Αντίθετα, οι ΗΠΑ ενεπλάκησαν έντονα στην Ασία. Οι ΗΠΑ βοήθησαν την Κίνα να αντισταθεί στην εισβολή των Ιαπώνων στη Μαντζουρία, ήλθαν σε συμφωνία με τις Φιλιππίνες και διατήρησαν ναυτική παρουσία στη Χαβάη. 

Οι ΗΠΑ δεν ήθελαν μια επανάληψη του 1ου Παγκόσμιου Πολέμου στην Ευρώπη. Ίσως  μάλιστα να μην είχαν εμπλακεί ενεργά, αν ο Χίτλερ δεν τους κήρυττε τον πόλεμο μετά το Περλ Χάρμπορ. Από τη στιγμή που ενεπλάκησαν, οι ΗΠΑ ανέλαβαν την ηγεσία των συμμάχων στην Ευρώπη, πολεμώντας ταυτόχρονα τόσο στον Ειρηνικό όσο και στον Ατλαντικό και στη Μεσόγειο.

Μετά το τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, οι ΗΠΑ θεώρησαν ότι θα έπρεπε να υπήρχε αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη για να μην κυριαρχήσει η Σοβιετική Ένωση. Όμως, συνέχισαν να είναι δραστήριες στον Ειρηνικό καθώς συμμετείχαν στον πόλεμο της Κορέας και αργότερα του Βιετνάμ.

Στόχος των ΗΠΑ ήταν να μην κυριαρχήσει κάποια άλλη μεγάλη δύναμη στην Ευρώπη και την Ασία. Η παρουσία τους εκεί αποσκοπούσε στη διατήρηση μιας ζώνης ασφαλείας στον Ατλαντικό και στον Ειρηνικό.  

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και η άνοδος της Κίνας ανέτρεψε πολλά γεωπολιτικά δεδομένα, με αποτέλεσμα η Ουάσιγκτον να διαμορφώσει μια νέα στρατηγική. Η τελευταία συνίσταται στον περιορισμό του κινεζικού ναυτικού με τη χρήση ενός μεγάλου δικτύου συμμαχιών με άλλες ασιατικές χώρες και αμερικανική παρουσία στην περιοχή. 

H εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 ενεργοποίησε τον αμερικανικό παράγοντα με την αποστολή μεγάλης στρατιωτικής  βοήθειας αλλά όχι άμεσης εμπλοκής.  

Οι ΗΠΑ δεν έχουν απομονωθεί και δεν είναι πρόθεσή τους να το κάνουν. Γι’ αυτό παρεμβαίνουν ενίοτε στη Μ. Ανατολή ή πιο μόνιμα στην Ουκρανία. Απλά, οι καιροί έχουν αλλάξει.

Οι ΗΠΑ θα είναι πάντοτε παρούσες όπου διακυβεύονται σημαντικά συμφέροντά τους. Είναι μια παλιά συνήθεια που δεν πεθαίνει εύκολα, όποιος κι αν είναι πρόεδρος. 

Πράγματι, ο πόλεμος στην Ουκρανία κι αλλού μπορεί να σταματήσει αν εκλεγεί ο Τραμπ. Όμως, αυτό θα γίνει μόνο αφού οι ΗΠΑ διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.