Πού είναι οι αυτόκλητοι τιμωροί (vigilantes) των αγορών;

Η φράση «Δεν έχει τελειώσει μέχρι να τελειώσει» (It ain’t over ’til it’s over) αποδίδεται σ’ ένα θρυλικό παίκτη, προπονητή και μάνατζερ του αμερικανικού μπέιζμπολ, τον Γιόγκι Μπέρα (Yogi Berra). 

Νομίζουμε ότι ταιριάζει απόλυτα στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Κι αυτό γιατί η διαφορά μεταξύ του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις είναι εντός του στατιστικού σφάλματος στις περισσότερες από τις κρίσιμες πολιτείες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα.

Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν εκλέγεται όποιος κερδίσει τις περισσότερες ψήφους αλλά όποιος πάρει τους περισσότερους εκλέκτορες, τουλάχιστον 270, από όλες τις πολιτείες. Όμως, κάποιες είναι εξαιρετικά αμφίρροπες. 

Παρ’ όλα αυτά οι αγορές στοιχημάτων όπως η Polymarket και η PredictIt δίνουν ως επόμενο πρόεδρο τον Ντ. Τραμπ. Γι’ αυτό, όπως προαναφέραμε, αν θέλει κάποιος να πάει κόντρα στο ρεύμα και να ποντάρει στην εκλογή της Κ. Χάρις μπορεί να έχει απόδοση πάνω από 100% στα λεφτά του σε λιγότερο από δύο εβδομάδες.

Αναμφίβολα είναι δυο διαφορετικοί πολιτικοί με διαφορετικές πολιτικές ατζέντες. Όμως, έχουν κάτι κοινό. Οι οικονομικές πολιτικές τους οδηγούν σε διευρυμένα δημοσιονομικά ελλείμματα και επομένως αυξημένο δανεισμό και μεγαλύτερο δημόσιο χρέος. Η διακομματική Επιτροπή για έναν Υπεύθυνο Προϋπολογισμό εκτιμά ότι ο μεν Τραμπ θα αυξήσει το χρέος μέχρι 15 τρισ. δολάρια ή δε Χάρις μέχρι 8 τρισ. δολάρια μέχρι το 2035.  

Την τελευταία χρονιά που τα έσοδα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού υπερέβαιναν τις δαπάνες, το ημερολόγιο έδειχνε 2001. Δηλαδή 23 χρόνια πριν. Δεν αποτελεί ασυνέχεια λοιπόν η διαιώνιση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων παρά τις προειδοποιήσεις από τον πρόεδρο της Fed, Τζέρομ Πάουελ, για «ενήλικες συζητήσεις» σχετικά με την αντιμετώπιση του χρέους. 

Ούτε προκαλεί έκπληξη που συμβαίνουν όλα αυτά με δεδομένο το εξαιρετικά πολωμένο πολιτικό κλίμα. Αν κάτι προκαλεί έκπληξη/απορία είναι ότι δεν έχουν εμφανισθεί ακόμη οι αυτόκλητοι τιμωροί (vigilantes) στην αγορά ομολόγων. Οι τελευταίοι ανεβάζουν αρκετά το κόστος δανεισμού για να τιμωρήσουν τις απείθαρχες δημοσιονομικά κυβερνήσεις, επιβάλλοντας κατά κάποιο τρόπο πειθαρχία.

Ο όρος συνδέεται με τον James Carville, σύμβουλο του τότε προέδρου Μπιλ Κλίντον, ο οποίος είχε αναφέρει το 1994 ότι θα ήθελε να μετενσαρκωθεί σε αγορά ομολόγων, ώστε  «να μπορείς να εκφοβίζεις τον οποιονδήποτε». 

Είναι αλήθεια ότι το κόστος δανεισμού των ΗΠΑ στη 10ετία έχει αυξηθεί τελευταία και βρίσκεται πάνω από το 4%.  Παρ’ όλα αυτά, στο 4,196% είναι ακόμη σε χαμηλότερο επίπεδο από το 2001, όταν οι ΗΠΑ κατέγραφαν πλεόνασμα στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό τους.

Είναι επίσης αλήθεια ότι η περαιτέρω άνοδος του κόστους δανεισμού δεν θα βοηθήσει τη Γουόλ Στριτ και θα οδηγήσει σε επανατιμολόγηση των μετοχών. Είναι λογικό ότι οι συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης θα έχουν επιπτώσεις στις υπόλοιπες αγορές διεθνώς.

Οι υψηλότερες αμερικανικές αποδόσεις  στα ομόλογα και η πιο διστακτική επιτοκιακή πολιτική της Fed από τη μια πλευρά και η πολιτική μείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ δημιουργούν μια νέα κατάσταση. Οι επιτοκιακές διαφορές ευνοούν την ισχυροποίηση του δολαρίου έναντι του ευρώ.

Με δεδομένο ότι ο ονομαστικός πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται κάτω από το 2% και η οικονομία της Γερμανίας αλλά κι άλλες στην ευρωζώνη χαρακτηρίζονται από στασιμότητα, η ισχυροποίηση του δολαρίου με αποδυνάμωση του ευρώ δεν πρέπει να δυσαρεστήσει την ΕΚΤ.

Υπό αυτή την έννοια, τυχόν επανεμφάνιση των vigilantes στην αγορά ομολόγων  των ΗΠΑ θα προβληματίσει ίσως αλλά δεν θα τρομάξει την ΕΚΤ και την ευρωζώνη γενικότερα.