Η Fed, το φάντασμα του Τρισέ και ο Ντράγκι

Τον περασμένο Μάρτιο, οι αγορές έδιναν λιγότερες πιθανότητες να μειώσει η Fed, η αμερικανική ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα, το βασικό της επιτόκιο καθώς ο πληθωρισμός επέμενε. Η κυρίαρχη άποψη ήθελε τη Fed να διατηρεί το επιτόκιο σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (higher for longer).

To καλοκαίρι, με τον πληθωρισμό σε καθοδική πορεία, οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις ήθελαν την αρμόδια επιτροπή της Fed (FOMC) να μειώνει το επιτόκιο κατά 0,25 της μονάδας.

Η Fed αντιστάθηκε στις φωνές που καλούσαν για έκτακτη μείωση του βασικού επιτοκίου της μετά τη χρηματιστηριακή βουτιά στις αρχές Αυγούστου, φθάνοντας στη σημερινή μέρα, που θα μάθουμε ποια είναι η ετυμηγορία της FOMC.

Πλέον, η αγορά δίνει πιθανότητες 70% περίπου σε μείωση του βασικού επιτοκίου κατά μισή μονάδα. Με άλλα λόγια, οι προσδοκίες της αγοράς έχουν αλλάξει δραματικά σε σχέση με λίγους μήνες πριν.

Η ιστορία δείχνει ότι η Fed αποφεύγει να κάνει κινήσεις οι οποίες αιφνιδιάζουν τις αγορές εδώ και πολλά χρόνια. Όμως, αυτή η τακτική οδήγησε πολλούς στο συμπέρασμα ότι η Fed είχε γίνει όμηρος των αγορών, τις οποίες δεν ήθελε να αναστατώσει. Ο όρος «Fed put» την αποδίδει.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άλλοι οι οποίοι θεωρούν ότι η Fed θα πρέπει να στείλει μήνυμα προς όλους πως δεν αποφασίζει με μοναδικό κριτήριο τις αγορές. Σύμφωνα μ' αυτούς, οι χρηματοοικονομικές συνθήκες στις ΗΠΑ είναι ήδη πολύ χαλαρές και δεν δικαιολογούν μείωση επιτοκίου μεγαλύτερη από 0,25 της μονάδας. 

Οι πιο επιθετικοί ισχυρίζονται ότι δεν χρειάζεται καν μείωση του επιτοκίου, με την ανεργία στο 4%, το χρηματιστήριο κοντά σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και το ενδεχόμενο ο  πληθωρισμός να ξαναπάρει την ανιούσα μετά τις προεδρικές εκλογές.

Οι τελευταίοι επισείουν τον κίνδυνο του φαινομένου (Reverse Trichet) από το όνομα του Γάλλου κεντρικού τραπεζίτη Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) από το 2004 έως το 2011. Η θητεία του αμαυρώθηκε από δυο λάθη που αρκετοί πιστεύουν ότι κόστισαν στην οικονομία της ευρωζώνης και στην αξιοπιστία της ΕΚΤ. Αυτό αποκαλείται «Reverse Trichet».

Η ΕΚΤ επί Τρισέ αύξησε τα επιτόκια παρέμβασης του ευρώ τον Ιούλιο του 2008, καθώς οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας τροφοδοτούσαν τον πληθωρισμό. Ο Τρισέ φοβήθηκε ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός θα περνούσε στους μισθούς, δημιουργώντας ένα σπιράλ αυξήσεων. 

Ο ίδιος δεν διείδε το πρόβλημα στη γαλλική αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων χρηματαγοράς, το οποίο εκδηλώθηκε μόλις ένα μήνα αργότερα και εν συνεχεία την κατάρρευση της Lehman Brothers, η οποία οδήγησε στην παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση.

Δεν ήταν η μοναδική λανθασμένη εκτίμηση της ΕΚΤ επί Τρισέ. Το 2011, με την ελληνική κρίση χρέους σε εξέλιξη, ο Τρισέ δεν δίστασε να αυξήσει τα βασικά επιτόκια του ευρώ δυο φορές, τον Απρίλιο και τον Ιούλιο, για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό. Προέταξε τη μάχη εναντίον του πληθωρισμού έναντι της χρηματοοικονομικής σταθερότητας.    

Δεν γνωρίζουμε ασφαλώς την ετυμηγορία της Fed. Αν όμως ευθυγραμμισθεί με τις προσδοκίες της αγοράς, η Fed θα μειώσει το επιτόκιο κατά μισή μονάδα.

Μια τέτοια απόφαση θα συμβαδίζει με το πνεύμα Ντράγκι, ο οποίος στην πρόσφατη έκθεση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, αναφέρθηκε στη σημασία της ενοποίησης και εμβάθυνσης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών για τη χρηματοδότηση πρότζεκτ και εταιρειών.   

Στις ΗΠΑ, η χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας γίνεται κατά 70% και πλέον από τις κεφαλαιαγορές και κατά 30% ή λιγότερο από τις τράπεζες. Αντίθετα, στην ευρωζώνη, το 80% της χρηματοδότησης της οικονομίας προέρχεται από τον τραπεζικό κλάδο.

Είναι λοιπόν λογικό να δίνεται μεγαλύτερο βάρος στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών.  

ΣΗΜ: Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Τρισέ αντιτάχθηκε επίσης στoν επαναπρογραμματισμό (rescheduling) του ελληνικού χρέους, ακόμη και σε εθελοντική βάση, με επιστολή του προς τον τότε πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου τον Απρίλιο του 2011. Στην επιστολή απειλούσε  ότι δεν θα γίνονταν αποδεκτά τα ελληνικά χρεόγραφα για αναχρηματοδότηση από την ΕΚΤ, σε μια τέτοια περίπτωση.