Καλύτερο δημόσιο σημαίνει μικρότερη φοροδιαφυγή

Κυβερνητικά στελέχη συνήθως λένε ότι η αύξηση των φορολογικών εσόδων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής τους επιτρέπει να επιστρέψουν τα χρήματα στην κοινωνία, δηλ. στους πιο ευάλωτους. 

Ανάμεσά στους τελευταίους βρίσκονται ομάδες του πληθυσμού που εισπράττουν διάφορα επιδόματα, επειδή δηλώνουν χαμηλά εισοδήματα. 

Πρακτικά, η κυβέρνηση θέλει να εισπράξει κάπου 2 με 2,5 δισ. ευρώ από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής με μέτρα όπως η σύνδεση των ταμειακών με τα POS, η χρήση του MyData κ.λπ. 

Το θυμηθήκαμε διαβάζοντας χθες ότι τα έσοδα από φόρους του κρατικού προϋπολογισμού ξεπέρασαν τον στόχο της εισηγητικής έκθεσης του προϋπολογισμού 2024 κατά 1,34 δισ. ευρώ σε δημοσιονομικούς όρους την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου. 

Ταυτόχρονα, ήλθαν στη δημοσιότητα στοιχεία για τις δηλώσεις εισοδήματος του 2023 ορισμένων ομάδων του πληθυσμού. Δεν ξέρω αν έχετε πάει το αυτοκίνητό σας σε συνεργείο τα τελευταία χρόνια. Αν το πήγατε, το πιθανότερο είναι ότι θα πληρώσατε σε χαρτονόμισμα, χωρίς να λάβετε απόδειξη.

Σε κάποιους συμπολίτες μας, αυτό συμβαίνει επί δεκαετίες. Το θυμηθήκαμε γιατί πληροφορηθήκαμε τι εισοδήματα δήλωσαν οι ιδιοκτήτες συνεργείων στην εφορία το 2023. Μόλις το 53% δήλωσαν κέρδη. Το μέσο μηνιαίο εισόδημά τους ήταν λίγο πάνω από 650 ευρώ τον μήνα.

Σημειωτέον, αν και τα συνεργεία δούλευαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας έλαβαν οικονομική ενίσχυση.

Επίσης, αν έχετε κατοικίδιο, π.χ. σκύλο ή γάτα, θα το έχετε πάει σε κάποιο κτηνίατρο για εμβόλιο ή κάποια ασθένεια. Μερικοί δίνουν την ευκαιρία να τους πληρώσεις με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα, όμως σε γενικές γραμμές προτιμούν τα μετρητά. Ιδίως σε κατ' οίκον επισκέψεις. Αν μάλιστα κρίνουμε από τη δική μας εμπειρία, βγάζουν αρκετά λεφτά και σίγουρα πολλαπλάσια του μέσου μηνιαίου εισοδήματος των 880 ευρώ περίπου που δήλωσαν το 2023 στην εφορία. Μόλις το 57% των κτηνιάτρων δήλωσαν κέρδη.        

Τα συνεργεία αυτοκινήτων και οι κτηνίατροι είναι δύο από τις κατηγορίες των ελεύθερων επαγγελματιών στις οποίες παρατηρείται εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ακόμη μεγαλύτερη παρατηρείται στους ιδιοκτήτες κομμωτηρίων, που δήλωσαν μηνιαίο καθαρό εισόδημα 358 ευρώ πέρυσι. 

Μια από τις δικαιολογίες των φοροφυγάδων είναι πως δεν υπάρχει ανταποδοτικότητα των φόρων στην Ελλάδα, δηλαδή πληρώνεις ως πολίτης φόρους χωρίς να λαμβάνεις το αντίστοιχο επίπεδο των κρατικών υπηρεσιών.

Αυτό είναι σωστό αλλά μπορούν να το επικαλεσθούν μόνο όσοι πληρώνουν φόρους. Αν δεν πληρώνεις φόρους λόγω φοροδιαφυγής, δεν μπορείς να έχεις απαιτήσεις.  

Για να προσφέρει το κράτος καλύτερες υπηρεσίες, π.χ. δημόσια υγεία, χρειάζονται καλύτερη οργάνωση, μάνατζμεντ  και ενίοτε μεγαλύτερη χρηματοδότηση. Αυτό είναι πιο δύσκολο σε μια υπερχρεωμένη χώρα όπως η Ελλάδα, που είχε το 3ο μεγαλύτερο «κενό» ΦΠΑ στην ΕΕ με 3,2 δισ. ευρώ ή 17,8% της συνολικής κατανάλωσης το 2021.  Το αποκαλούμενο «κενό» ΦΠΑ αναφέρεται στη διαφορά μεταξύ των εκτιμώμενων εσόδων και των πραγματικών από τον ΦΠΑ και υπολογίζεται από τη Εurostat.  

Τα έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής μπορούν να προσφέρουν την έξτρα χρηματοδότηση για καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες, τη φορολογική ελάφρυνση των γνωστών υποζυγίων και τη μείωση του δημόσιου χρέους. 

Επιπλέον, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, διευρύνοντας τη φορολογική βάση, καθιστά περισσότερους πολίτες «πιο ευαίσθητους» στον τρόπο διαχείρισης των χρημάτων τους από την εκάστοτε κυβέρνηση.

Αυτό σημαίνει ότι οι πολιτικοί θα αισθάνονται πιο έντονη την πίεση της λογοδοσίας για τις κρατικές δαπάνες που εγκρίνουν. Επομένως, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής δεν φέρνει απλά περισσότερα έσοδα στον προϋπολογισμό και βοηθά στην απόκτηση φορολογικής συνείδησης. 

Συμβάλλει επίσης στην ενίσχυση της ανταποδοτικότητας των φόρων, που είναι ο ηθικός πυλώνας της φορολογίας, και σ’ ένα καλύτερο Δημόσιο. Γι’ αυτό φαινόμενα όπως αυτά με τα υποδηλωθέντα εισοδήματα των συνεργείων αυτοκινήτων, κτηνιάτρων κ.λπ. θα πρέπει να προβάλλονται και να δακτυλοδεικτούνται.