H Ελλάδα δύσκολα αλλάζει

Πριν από λίγο καιρό, πήγαμε το αυτοκίνητο σ’ ένα συνεργείο στα Μελίσσια της Αττικής. Καθώς περιμέναμε, το μάτι μας έπεσε πάνω σε μια πινακίδα που πληροφορούσε ότι το συνεργείο ήταν αποδέκτης κοινοτικών κονδυλίων από πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2014-2020. Αναρωτηθήκαμε γιατί πήρε τα λεφτά, αλλά κοιτάζοντας τις δράσεις του προγράμματος δεν μπορούσαμε να βρούμε κάτι σχετικό.

Να αγόρασε το συνεργείο  νέο μηχάνημα ή μηχανήματα ανύψωσης αυτοκινήτων; αναρωτηθήκαμε.  Ό,τι κι αν ήταν, έμοιαζε με σπατάλη κοινοτικών πόρων που θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε πιο παραγωγικές επιχειρήσεις. 

Αμέσως μας ήλθαν στο νου τα δεκάδες δισ. ευρώ που έχει λάβει η Ελλάδα από το ΕΣΠΑ κι άλλα κοινοτικά προγράμματα από το 1981 και μετά. Όλα αυτά θα έπρεπε να είχαν μεταμορφώσει τη χώρα. Το συνεργείο ήταν ένα μικρό παράδειγμα γιατί αυτό δεν συνέβη.

Μετά σκεφθήκαμε τον θόρυβο που ξεσήκωσε η απαίτηση του κράτους για επιστροφή επιδοτήσεων του ρεύματος από 2,5-3 χιλ. επιχειρήσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι επιδοτήσεις δόθηκαν το 2022 αλλά η ΚΥΑ για την επιστροφή υπεγράφη την επομένη των ευρωεκλογών του 2024. 

Κι ύστερα το αλαλούμ με τις επιστροφές από πολλές εταιρείες που πλήρωναν μειωμένο ΕΤΜΕΑΡ συνολικού ύψους 130 εκατ. ευρώ περίπου για την περίοδο 2019-2020 ενώ δεν θα έπρεπε. Είναι κάτι που συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια (2021-2023), με τον λογαριασμό των επιστροφών να ανεβαίνει. Την ίδια στιγμή, επιλέξιμες βιομηχανίες δεν έχουν εισπράξει ευρώ και περιμένουν υπομονετικά. 

Την ίδια περίπου στιγμή έρχεται στη δημοσιότητα η υπόθεση με την εξάρθρωση κυκλώματος εκβιαστών δημοσίων υπαλλήλων και άλλων σε υπουργείο, Περιφέρεια Αττικής και Δήμο Αθηναίων.        

Αν κάποιος θέλει να αναζητήσει τα κύρια αίτια για όλα αυτά και το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζεται να είναι η δεύτερη φτωχότερη χώρα σε αγοραστική αξία στην ΕΕ μετά τη Βουλγαρία, θα πρέπει να πάει πίσω στον 19ο αιώνα.

Η στήλη έχει επανειλημμένα αναφερθεί στον κομβικό ρόλο που, κατά την άποψή της, έχει παίξει η δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στην εξέλιξη του νεοελληνικού κράτους. Ενός Έλληνα της διασποράς που δεν ανέλαβε την εξουσία για να πλουτίσει όπως οι άλλοι αλλά να προσφέρει.  

Από εκεί και πέρα, βασικός λόγος υστέρησης είναι αφενός  το κράτος που αντικατέστησε την αστική κοινωνία και αφετέρου το πελατειακό σύστημα που είναι η κεντρική οργανωτική αρχή της ελληνικής κοινωνίας. Στην Ελλάδα, το κράτος δεν είναι/ήταν ο προστάτης των δικαιωμάτων της αστικής τάξης, δηλ. της ατομικής ιδιοκτησίας. Το κράτος ήταν και είναι βασική πηγή εισοδήματος όσων κατέχουν/κατείχαν την εξουσία, όπως οι προεστοί μετά την Επανάσταση, όσων εργάζονται γι’ αυτό και σ’ όσες επαγγελματικές ομάδες παρέχει προνόμια. 

Αν και έχουν περάσει πάνω από 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, κάποια πράγματα δεν αλλάζουν ή τουλάχιστον αλλάζουν αργά. Γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει να περάσουν κάποια ή κάποιες γενεές για να αλλάξει η χώρα.