Το τέλος χαρτοσήμου δεν κάνει καλό στην οικονομία

Στη Βρετανία, μας έλεγε χθες φίλος, επιβλήθηκε πριν από χρόνια ένα τέλος επί της μεγάλης περιουσίας. Το γεγονός προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από όσους θίγονταν. Βγήκε λοιπόν η κυβέρνηση και ανακοίνωσε ότι ο φόρος θα αξιολογηθεί σε 3 χρόνια και αν δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, θα καταργηθεί, όπως κι έγινε.

Στην Ελλάδα, τέτοια πράγματα δεν συμβαίνουν, δηλαδή να αξιολογούνται οι φόροι σε σχέση με τα έσοδα που φέρνουν στα κρατικά ταμεία, το κόστος είσπραξής τους π.χ. ψηφιακές πλατφόρμες και τα έξτρα κόστη και γραφειοκρατία που ενίοτε προκαλούν στις επιχειρήσεις, νοικοκυριά κ.λπ.

Αφορμή  για την κουβέντα αποτέλεσε η τοποθέτηση του ΥΠΟΙΚ ότι ο παλαιότερος εν ισχύ φορολογικός νόμος της χώρας, το τέλος χαρτοσήμου, καταργείται για 600 συναλλαγές, αλλά διατηρείται για άλλες και αλλάζει όνομα σε ψηφιακό τέλος συναλλαγής.

Μεταξύ των συναλλαγών που καταργούνται, είναι και του χαρτοσήμου επί παραβόλου για άδειες γάμου κ.λπ. Ευλόγως, εδώ τίθεται το ερώτημα με ποια λογική επιβαρύνεται ο γάμος δυο νεόνυμφων με παράβολο, όταν το σημαντικότερο ίσως θέμα της Ελλάδας είναι η γήρανση του πληθυσμού λόγω και της κάθετης μείωσης των γεννήσεων.  

Ας επιστρέψουμε όμως στο τέλος χαρτοσήμου, το οποίο εισήχθη επί βασιλείας Όθωνα από τον Βαυαρό νομοθέτη το 1836, με σκοπό την ενίσχυση των εσόδων του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η επιβολή του διευρύνθηκε το 1880 στα θέατρα και στα καφενεία, μεταξύ άλλων, ενώ το 1931 εισάγεται ο νέος νόμος περί τελών χαρτοσήμου.

Δεν γνωρίζουμε πόσα χρήματα εισπράττει το κράτος από το τέλος χαρτοσήμου και ποιες είναι οι πηγές, το κόστος της γραφειοκρατίας που προκαλεί καθώς π.χ. πολλοί ξοδεύουν χρόνο και χρήμα για να  βρουν τρόπο να το προσπεράσουν και άλλα.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση του τέλους χαρτοσήμου 2,4% που επιβάλλεται στα ομολογιακά δάνεια εκτός χρηματιστηρίου. Οι τράπεζες, όπως μας λένε οι επαΐοντες, έχουν φτιάξει ένα νομικό κατασκεύασμα ή προϊόν (αν θέλετε), το αποκαλούμενο bond loan, για να το αποφύγουν.

Παλαιότερα, απέφευγες το χαρτόσημο αν π.χ. η σύμβαση καταρτιζόταν στην Ελλάδα αλλά ένα από τα δύο αντισυμβαλλόμενα μέρη ήταν κάτοικος αλλοδαπής. Αυτό το παράθυρο θα κλείσει με το νέο νομοσχέδιο.

Το τέλος χαρτοσήμου 3,6% επί του δανειακού κεφαλαίου ήταν απαγορευτικό όταν τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών ήταν μηδενικά πριν από δύο χρόνια. Το τέλος χαρτοσήμου ήταν υψηλότερο από τους τόκους του δανείου, τονίζουν εμπλεκόμενοι.

Παρά την αύξηση των επιτοκίων παρέμβασης από την ΕΚΤ κ.λπ., το τέλος χαρτοσήμου συνιστά σημαντική επιβάρυνση ακόμη και σήμερα, με επιτόκιο δανεισμού 6%.

Οι επικριτές ισχυρίζονται ότι θα έπρεπε να αξιολογηθεί αν η κατάργηση ή μεγάλη μείωση του τέλους χαρτοσήμου, π.χ. στο 0,25%, θα ήταν καλύτερο για την οικονομία και ίσως έφερνε περισσότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία.

«Λένε ότι στόχος τους είναι η ένωση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών. Αν είναι έτσι, τότε γιατί επιβάλλουν τέλος χαρτοσήμου σε δανειακές συμβάσεις μεταξύ ιδιωτών; Για να έχουν πρόσβαση σε τέτοια δάνεια μόνο οι τράπεζες;» ρώτησε ενδιαφερόμενος.   

Κι ενώ η Ελλάδα και ελάχιστες ακόμη χώρες της ευρωζώνης επιβάλλουν τέλος χαρτοσήμου στην προσέλκυση κεφαλαίων από ιδιώτες, άλλες, όπως η Κύπρος, κάνουν το ακριβώς αντίθετο. Στην Κύπρο, όπως μας λένε, αν π.χ. μπουν λεφτά σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου εταιρείας, υπάρχει φορολογική απαλλαγή (equity deductibility). Η τελευταία υπολογίζεται σε ετήσια βάση σύμφωνα με την απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου συν 3% για όσα χρόνια χρειασθεί μέχρι να καλυφθεί το καταβληθέν ποσό. Υπενθυμίζεται ότι ο φορολογικός συντελεστής επί των επιχειρηματικών κερδών είναι 12,5%.

Ίσως, λοιπόν, οι αρμόδιοι θα έπρεπε να επανεκτιμήσουν κάποιες πτυχές του αρχαιότερου φόρου της Ελλάδας. Δεν είμαστε ούτε στο 1836, ούτε στο 1880, ούτε στο 1931.