Καμπύλη επιτοκίων: Αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά;

Συνήθως οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων ομολόγων είναι χαμηλότερες σε σχέση με εκείνες των μακροπρόθεσμων ομολόγων. Με άλλα λόγια, η καμπύλη των επιτοκίων (yield curve) έχει ανοδική κλίση.

Όσες φορές συνέβη το αντίθετο, δηλαδή οι βραχυπρόθεσμες αποδόσεις ήταν υψηλότερες από τις μακροπρόθεσμες και η καμπύλη των επιτοκίων ήταν αντεστραμμένη, η ύφεση ακολούθησε μετά από ένα διάστημα 6 με 24 μήνες. 

Αυτό παρατηρείται επί δεκαετίες στις ΗΠΑ, με εξαίρεση μια φορά τη δεκαετία του 1960 αλλά και στην ευρωζώνη τη δεκαετία του 1960. Κοινώς, η αντεστραμμένη καμπύλη είναι ενδεικτική των ανησυχιών που υπάρχουν για τις προοπτικές της οικονομίας σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.   

Ρίξαμε πάλι μια ματιά στα επιτόκια χθες και επιβεβαιώσαμε ότι η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου στο 4,4% περίπου εξακολουθεί να είναι χαμηλότερη από την απόδοση του 2ετούς στο 4,8% και του 1ετούς στο 5,15% περίπου. Με άλλα λόγια, η αμερικανική καμπύλη επιτοκίων είναι αντεστραμμένη  για περίπου δύο χρόνια, χωρίς όμως η αμερικανική οικονομία να έχει μπει σε ύφεση.  

Τις προηγούμενες φορές που η καμπύλη των επιτοκίων ήταν αντεστραμμένη, το ημερολόγιο έδειχνε Αύγουστος του 2019, για να ακολουθήσει η ύφεση την επόμενη χρονιά της πανδημίας. Ένα παρόμοιο επεισόδιο είχαμε τον Μάρτιο του 2022 με την παροδική υποχώρηση του ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο της ίδιας χρονιάς.

Κάνοντας το αντίστοιχο σε χώρες της ευρωζώνης, διαπιστώνουμε ότι η Ελλάδα δεν ανήκει στην κατηγορία, με το 2ετές ομόλογο να αποδίδει 3,03% και το 10ετές 3,52%. Το ίδιο ισχύει για την Ιταλία. Όμως, το αντίθετο συμβαίνει στη Γερμανία και τη Γαλλία, που είναι οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης.       

Εκεί, η καμπύλη των επιτοκίων είναι περισσότερο ή λιγότερο αντεστραμμένη και προφανώς προβληματίζει. Η απόδοση του 10ετούς γαλλικού ομολόγου ήταν 3,07% χθες έναντι 3,12% του 2ετούς και 3,48% των 52 εβδομάδων.

Στη Γερμανία, η απόδοση του 10ετούς  ομολόγου ήταν 2,58% ενώ του 2ετούς ήταν 3,03% και των 52 εβδομάδων 3,38%. Κι όλα αυτά με τις αγορές να αναμένουν την πρώτη μείωση επιτοκίων του ευρώ κατά 0,25 της μονάδας από την ΕΚΤ την Πέμπτη.

Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι μερικοί ισχυρίζονται ότι για να είναι αξιόπιστος δείκτης μελλοντικής ύφεσης, πρέπει  να είναι αντεστραμμένη τόσο η καμπύλη των ονομαστικών αποδόσεων όσο και των πραγματικών αποδόσεων (ονομαστικές αποδόσεις μείον ο πληθωρισμός).

Από την ανάλυση προκύπτει ότι η καμπύλη των πραγματικών αποδόσεων δεν είναι και επομένως, κατ’ αυτούς, αυτό εξηγεί γιατί δεν έχουμε δει ακόμη ύφεση. 

Προφανώς, λάθη κάνουν όλοι. Από τη Fed και την ΕΚΤ με τον «προσωρινό πληθωρισμό» που αποδείχθηκε πιο μόνιμος μέχρι τους αναλυτές. 

Όμως, η ιστορία δείχνει ότι η πιο επικίνδυνη φράση που μπορεί κάποιος να πει στα οικονομικά είναι η ακόλουθη: «Αυτή τη φορά θα είναι διαφορετικά». Κι αυτό γιατί συνήθως πέφτει έξω.