Κυβερνητικός πονοκέφαλος μετά από απόφαση του ΣτΕ για συντάξεις

Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Πάνος Τσακλόγλου είχε δηλώσει ότι το διανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας δεν κινδυνεύει στο μέτρο που τηρούνται δύο κανόνες.

Πρώτον, η αύξηση των συντάξεων υπακούει στη φόρμουλα «πληθωρισμός συν πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης δια 2». Δεύτερον, η ηλικία συνταξιοδότησης συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής.

Δεν έχουμε κανένα λόγο να αμφισβητήσουμε τα λεγόμενα του υφυπουργού. Είναι όμως λογικό να «κουμπώνεται» κάποιος όταν πληροφορείται ότι έχουν δοθεί και δίνονται μεγαλύτερες συντάξεις σε σχέση με τα προβλεπόμενα από τον νόμο, στη βάση υπουργικών εγκυκλίων του παρελθόντος. Πολύ περισσότερο όταν πήρε χρόνια στη δημόσια διοίκηση να τις πάρει είδηση.

Γιατί τα λέμε όλα αυτά; Σύντομα, η κυβέρνηση θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με την παροχή εκ της ειδικής προσαύξησης που λαμβάνουν μερικές δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι πρώην μισθωτοί μηχανικοί. 

Κι αυτό μετά την απόφαση Α2037/2023 του Α' Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο εκδίκασε αγωγή συνταξιούχων πρώην ελεύθερων επαγγελματιών μηχανικών εναντίον του e-ΕΦΚΑ και του Ελληνικού Δημοσίου. Οι τελευταίοι ζητούσαν πρακτικά να λάβουν τη σύνταξη με την ειδική προσαύξηση (στο ανταποδοτικό μέρος σύνταξης κύριας ασφάλισης λόγω γήρατος) που λαμβάνουν συνάδελφοί τους συνταξιούχοι πρώην μισθωτοί μηχανικοί. 

Το ΣτΕ τοποθετήθηκε, κατόπιν αίτησης των εναγόντων, επί γενικότερου ενδιαφέροντος ζητήματα με σαφή τρόπο. Νομικός παρατήρησε ότι το  ΣτΕ δεν έκανε κάποια κρίση ουσίας αλλά σταμάτησε στο παραδεκτό αφού επρόκειτο για ανυπόστατη πράξη.  

Σημειωτέον ότι η προσαύξηση του ανταποδοτικού σκέλους της σύνταξης των πρώην μισθωτών μηχανικών φθάνει και ίσως ξεπερνά το 30%. Το σωρευτικό ποσό που έχει δοθεί εκτιμάται ότι αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ όπως μαθαίνουμε. 

Τι θα κάνει η κυβέρνηση; Θα περιμένει κι άλλο; Θα περικόψει την προσαύξηση που δόθηκε με την εγκύκλιο που φέρει την υπογραφή του τότε υφυπουργού Εργασίας κ. Πετρόπουλου του ΣΥΡΙΖΑ για να εναρμονισθεί με τον ασφαλιστικό νόμο του 2016; Θα διεκδικήσει το ποσό των 500 εκατ. ευρώ από τους συνταξιούχους μισθωτούς μηχανικούς ως αχρεωστήτως καταβληθέντα ή δεν θα το κάνει, θεωρώντας ότι είναι λάθος της κεντρικής διοίκησης;

Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση δεν έχει μεγάλα περιθώρια ελιγμών. Ήδη, άλλες επαγγελματικές  ομάδες, όπως οι γιατροί, φέρονται να έχουν εντοπίσει το θέμα και είναι πιθανόν να διεκδικήσουν ίση μεταχείριση, αν κάνει τα στραβά μάτια.

Προφανώς, δεν πρόκειται για εύκολες αποφάσεις. Από την άλλη πλευρά, κάτι θα πρέπει να γίνει ώστε να μην μπορούν υπουργοί να νομοθετούν μέσω εγκυκλίων, επιβαρύνοντας τα δημόσια οικονομικά.   

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Παραθέτουμε τις παραγράφους 15 και 16 της απόφασης του ΣτΕ. 

«15. Επειδή, όπως προαναφέρθηκε, οι συνταξιοδοτικές αποφάσεις με τις οποίες υπολογίστηκε η καταβλητέα σε κάθε ενάγοντα σύνταξη, συμπεριλαμβανόμενης της ειδικής προσαύξησης, εκδόθηκαν δυνάμει της Φ.800000/οικ.9187/183/14.2.2018 απόφασης του Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η οποία προβλέποντας τον υπολογισμό της παροχής αυτής με διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι η ισχύουσα νομοθετική διάταξη έχει κανονιστικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου έπρεπε να έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η πράξη αυτή δεν έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά έχει αναρτηθεί μόνο στο διαδίκτυο [στον ιστότοπο "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" με αριθμό διαδικτυακής ανάρτησης (ΑΔΑ) ΨΒ30465Θ1Ω-Χ09]. Συνεπώς, οι ανωτέρω συνταξιοδοτικές αποφάσεις στηρίχθηκαν σε ανυπόστατη πράξη και ο προαναφερόμενος σχετικός προβαλλόμενος λόγος της κρινόμενης αγωγής ως προς αυτό το γενικότερου ενδιαφέροντος ζήτημα πρέπει να γίνει δεκτός.

16. Επειδή, μετά την επίλυση του ανωτέρω γενικότερου ενδιαφέροντος ζητήματος, παρέλκει ως αλυσιτελής η απάντηση στα λοιπά ζητήματα για τα οποία εισήχθη η υπόθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010 (πρβλ. ΣτΕ 377/2021 Ολ., 770/2021), όπως ισχύει, τα οποία αφορούν τη συμφωνία της διάταξης της παρ.4 του άρθρου 94 του ν. 4387/2016, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 234 παρ. 10 του ν. 4389/2019, με διατάξεις του Συντάγματος και της Ε.Σ.Δ.Α., δεδομένου ότι ο υπολογισμός της συνταξιοδοτικής παροχής των εναγόντων ως προς την απονεμηθείσα παροχή εκ της ειδικής προσαύξησης διενεργήθηκε λαμβάνοντας υπόψιν την ανυπόστατη Φ.800000/οικ.9187/183/14.2.2018 απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας και όχι την προαναφερόμενη νομοθετική διάταξη».