Το φάντασμα του Βόλκερ, ο Τραμπ και η Λαγκάρντ

Το 1ο τρίμηνο του 2023, η ΕΚΤ είχε αναλάβει τον ρόλο του «τελευταίου γερακιού» ανάμεσα στις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, με την πρόεδρό της Κριστίν Λαγκάρντ να μιλάει διαρκώς για την ανάγκη περαιτέρω σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής. Οι αυξήσεις επιτοκίων του ευρώ που ακολούθησαν, απέδειξαν ότι εννοούσε αυτά που έλεγε.

Κάπου ένα χρόνο αργότερα, ο ετήσιος πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται σε καθοδική τροχιά και αναμένεται να υποχωρήσει για 3ο συνεχόμενο μήνα στο 2,4% τον Μάρτιο από 2,6% τον Φεβρουάριο. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για μια πρώτη μείωση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 0,25 της μονάδας μέσα στο καλοκαίρι. Παρ' όλα αυτά η ΕΚΤ δεν μπορεί να αγνοήσει τη στάση της Fed, καθώς επηρεάζεται η ισοτιμία ευρώ - δολαρίου.    

Αντίθετα, ο αμερικανικός πληθωρισμός συνεχίζει να αντιστέκεται, καταγράφοντας άνοδο στο 3,5% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο από 3,2% τον Φεβρουάριο, με επιμονή του δομικού πληθωρισμού στο 3,8%. Με τη Fed όπως άλλωστε και την ΕΚΤ να βασίζονται στα μακροοικονομικά στοιχεία για να καθορίσουν την επιτοκιακή πολιτική τους, η επιμονή του πληθωρισμού στις ΗΠΑ πάει πιο πίσω χρονικά τη μείωση του βασικού επιτοκίου της Fed.

Πλέον, οι αγορές δίνουν μεγαλύτερες πιθανότητες η πρώτη μείωση του επιτοκίου παρέμβασης να γίνει τον Σεπτέμβριο από Ιούνιο προηγουμένως.  Άλλωστε, το τελευταίο πράγμα που ο Jay Powell, πρόεδρος της Fed, θα ήθελε να κάνει, θα ήταν να μειώσει τα επιτόκια του δολαρίου πολύ νωρίς, μετά από όλα όσα έκανε για να μειώσει τον πληθωρισμό από τα υψηλά δεκαετιών.

Ο Powell, ο οποίος έχει χρησιμοποιήσει φράσεις στις ομιλίες του οι οποίες αποδίδονται στον θρυλικό κεντρικό τραπεζίτη Paul Volcker, γνωρίζει ότι μια πρόωρη μείωση επιτοκίων θα προκαλούσε ανάφλεξη του πληθωρισμού. Κατά συνέπεια, θα έπληττε την αξιοπιστία της Fed.

Ο Powell θα πρέπει να γνωρίζει για την πρόωρη μείωση επιτοκίων που προχώρησε ο Volcker στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ο τελευταίος την πήρε πολύ γρήγορα πίσω καθώς διαπίστωσε ότι ο πληθωρισμός άρχισε σύντομα να ανηφορίζει εκ νέου. 

Φυσικά, η κατάσταση για τη Fed και τον Powell είναι ακόμη πιο περίπλοκη. Το 2024 είναι χρονιά προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ και η Fed δεν θα ήθελε να εμπλακεί στην προεκλογική εκστρατεία για να μη γίνει αντικείμενο της διαμάχης. Ορισμένοι έφθασαν στο σημείο να ερμηνεύσουν την τοποθέτηση που έκανε τον περασμένο Δεκέμβριο, τροφοδοτώντας τις προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων, ως προσπάθεια χαλάρωσης των χρηματοοικονομικών συνθηκών.

Σύμφωνα με τους ίδιους, η ανωτέρω κίνηση απέβλεπε στην υπονόμευση της προσπάθειας επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επέβαλε τον Ρεπουμπλικανό Powell στην προεδρία της Fed. Ο τελευταίος φαίνεται να θεωρεί αρνητική την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία.   

Όμως, όλα θα κριθούν από την πορεία του πληθωρισμού. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον η άποψη του Steven Blitz της TS Lombard. Ο τελευταίος ανέφερε πριν από μερικές μέρες ότι ο τρέχων μέσος πληθωρισμός 3μήνου βρισκόταν σε ανοδική τροχιά. «… αν ο δομικός πληθωρισμός (core PCE inflation) είναι 4% κατά μέσο όρο (ήταν 3,5% κατά μέσο όρο το τελευταίο τρίμηνο) από σήμερα μέχρι τον Ιούνιο, ο ετήσιος πληθωρισμός θα είναι στο 3%, αφήνοντας περιθώρια για μία ή δύο μειώσεις επιτοκίων, αλλά θα ανέβει στο 4% μέχρι το τέλος το 2024 και αυτό παραπέμπει σε επιτόκιο (fed funds rate) 6%».

Εκτός κι αν η αμερικανική οικονομία κλατάρει, μια μείωση επιτοκίων από τη Fed το καλοκαίρι θα έδινε ώθηση στην ανάπτυξη και στον πληθωρισμό, συμπλήρωσε ο Blitz.  

Αν έχει δίκιο, τότε ίσως δεν έχουμε δει τίποτε ακόμη. Μπορεί μάλιστα να έχει δίκιο ο Larry Summers που σύστησε χθες στη Fed να μη μειώσει τα επιτόκια. Παλαιότερα, ο ίδιος είχε δηλώσει πως υπάρχει πιθανότητα η επόμενη κίνηση της Fed να είναι η αύξηση του παρεμβατικού επιτοκίου του δολαρίου.