Η απειλή από τις εταιρείες-ζόμπι

Τον περασμένο Οκτώβριο, ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης Scope ανέφερε σε ανάλυσή του ότι ο αριθμός των ευρωπαϊκών εταιρειών που βαράνε κανόνι θα συνεχίσουν να αυξάνονται τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2024.

Ο λόγος ήταν τα υψηλότερα επιτόκια και οι πιο δύσκολες χρηματοοικονομικές συνθήκες που επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις. Ιδιαίτερα μικρές εταιρείες σε κλάδους που είναι πιο ευαίσθητοι στον οικονομικό κύκλο όπως το εμπόριο και οι κατασκευές. Φυσικά, κάποιες χρεοκοπίες οφείλονταν στο τέλος της κυβερνητικής στήριξης λόγω της πανδημίας.

Οι εκτιμήσεις της Scope βασίζονταν στην πρόβλεψη ότι είναι απίθανο ο πληθωρισμός να υποχωρήσει προς τον στόχο του 2% της ΕΚΤ και των άλλων κεντρικών τραπεζών, ώστε να ανακουφισθούν μέσω της πιο χαλαρής νομισματικής πολιτικής και των επιτοκίων πριν από το 2025.

Τα στοιχεία επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις καθώς ο αριθμός των χρεοκοπιών ήταν πέρυσι ο μεγαλύτερος από το 2015. Ανάμεσα στις πιο γνωστές ευρωπαϊκές εταιρείες που χρεοκόπησαν, ξεχώρισαν η αλυσίδα λιανικής Wilko στη Βρετανία, η αλυσίδα φούρνων-εστιατορίων Le Pain Quotidien, το online βιβλιοπωλείο Book Depository, η αλυσίδα σουπερμάρκετ κατεψυγμένων προϊόντων Iceland και άλλες. 

Φυσικά, η Ευρώπη δεν είναι η μοναδική που έχει το προνόμιο των αυξημένων χρεοκοπιών. Μια έρευνα της Fathom Consulting τον περασμένο Δεκέμβριο έδειξε ότι πάνω από το 1/5 των αμερικανικών εταιρειών είναι ζόμπι.  Όλες αυτές δεν παρήγαγαν αρκετά κέρδη προ τόκων και φόρων, ώστε να καλύπτουν τις δαπάνες τόκων για τουλάχιστον 3 συνεχόμενα χρόνια. Δεν είναι δηλαδή μόνο η FTX και η Silicon Valley Bank που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Όμως, η  Ευρώπη ίσως έχει μεγαλύτερο πρόβλημα, αφενός γιατί η οικονομία της είναι σε χειρότερη κατάσταση σε σχέση με εκείνη των ΗΠΑ και αφετέρου λόγω των χαρακτηριστικών του χρέους των επίφοβων επιχειρήσεών της. Σύμφωνα με έρευνα του Jim Reid της Deutsche Bank, η μέση διάρκεια των ομολόγων υψηλού ρίσκου στην Ευρώπη είναι η μικρότερη -κάτω των 5 ετών- από το 2002 μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει αυξημένες ανάγκες αναχρηματοδότησης από αυτές τις εταιρείες τα επόμενα χρόνια.

Παρ’ όλα αυτά οι ευρωπαϊκές εταιρείες υψηλού ρίσκου έχουν δει την επιτοκιακή διαφορά (spread) που τις χωρίζει από τα κρατικά ομόλογα αντίστοιχης λήξης να συρρικνώνεται τον τελευταίο χρόνο. Το spread είναι μάλιστα αρκετά πιο χαμηλό σε σχέση με το μέσο μακροπρόθεσμο επίπεδό του, δηλ. το 5,9%, σύμφωνα με την Trading economics.    

Φαίνεται παράδοξο αλλά είναι η πραγματικότητα. Ίσως η αγορά κάνει λάθος και τα spreads ανοίξουν το επόμενο διάστημα. Ίσως, όμως, αποδειχθεί ότι η αγορά είχε δίκιο, αν οι ευρωπαϊκές οικονομίες ανακάμψουν έντονα.    

Προς το παρόν, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Scope είχε δίκιο στην εκτίμησή της για περαιτέρω αύξηση των χρεοκοπιών. Εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζει καλό καθώς χιλιάδες άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους. 

Από την άλλη πλευρά, ίσως αποδειχθεί ότι έχουν δίκιο όσοι ισχυρίζονται πως είναι θετική εξέλιξη παρά το βραχυπρόθεσμο κοινωνικό κόστος. Κι αυτό γιατί ξεκαθαρίζει το τοπίο καθώς φεύγουν από την αγορά εταιρείες που πρακτικά δεν παρήγαγαν αλλά απορροφούσαν κεφάλαια τα οποία θα μπορούσαν να είχαν μπει σε άλλη χρήση.  

Θα πρέπει να περιμένουν για να κατακαθίσει η σκόνη, όπως λένε.