Οι 3 μεγάλες ανοικτές πληγές της ελληνικής οικονομίας

Το πρωτογενές πλεόνασμα, δηλ. τα κρατικά έσοδα μείον οι δαπάνες χωρίς τους τόκους, του κρατικού προϋπολογισμού, ανήλθε σε 3,7 δισ. ευρώ πέρυσι, σε τροποποιητική ταμειακή βάση. Όμως, το πρωτογενές πλεόνασμα της χώρας είναι εκείνο της Γενικής Κυβέρνησης και αυτό θα διαμορφωθεί σε πολύ υψηλότερα επίπεδα. Για την ακρίβεια, θα ξεπεράσει με άνεση τα 4 δισ. ευρώ το 2023, όπως έχουμε αναφέρει πρόσφατα, επικαλούμενοι ανθρώπους που έχουν εικόνα.

Θα είναι μια θετική εξέλιξη, αν  τα ποσά επιβεβαιωθούν από την ΕΛΣΤΑΤ, όταν ανακοινώσει τα στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης αργότερα. Όμως, το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα, κοντά στο 160% του ΑΕΠ πέρυσι και γύρω στο 150% φέτος.       

«Μετά από μια μεγάλη οικονομική κρίση όπως αυτή που περάσαμε, η γενιά που είναι στα πράγματα είναι προσεκτική με τα δημοσιονομικά. Η επόμενη γενιά θυμάται αλλά είναι λιγότερο προσεκτική και η τρίτη γενιά τα έχει ξεχάσει όλα και τους δίνει να καταλάβουν, φέρνοντας την επόμενη χρεοκοπία», μας έλεγε χαμογελώντας κυβερνητικός αξιωματούχος.

Το καλό είναι ότι θα είμαστε υπό κάποια κοινοτική εποπτεία μέχρι να αποπληρώσουμε το 75% του δημόσιου χρέους που οφείλουμε στους εταίρους, πρόσθεσε. «Κάπου κοντά στο 2050 θα είναι και ταιριάζει με το μοτίβο των γενεών», συμπλήρωσε.   

Ουσιαστικά, ο άνθρωπος πιθανολογούσε ότι η χώρα μπορεί να χρεοκοπήσει ξανά, αλλά αυτό αργεί. 

Πράγματι, το δημόσιο χρέος είναι μια από τις μεγάλες πληγές της χώρας καθώς αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξή της. Όμως, δεν είναι η μεγαλύτερη ανοικτή πληγή, κατά την ταπεινή μας άποψη. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι μεγαλύτερη πληγή καθώς οι γεννήσεις είναι αρκετά χαμηλότερες από τους θανάτους ετησίως εδώ και χρόνια. Οι γεννήσεις εμφανίζουν σταθεροποίηση κοντά στις 88,5 χιλιάδες με τάση μείωσης και οι θάνατοι κοντά στις 121 χιλιάδες αλλά αναμένεται να αυξηθούν καθώς θα διογκωθεί ο αριθμός των ατόμων πάνω από τα 65 τις επόμενες δεκαετίες.      

Η έλλειψη εργατικών χεριών που παρατηρείται σε πολλές δουλειές είναι συνάρτηση και του δημογραφικού προβλήματος πέρα όλων των άλλων. Η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα εμφανίσει το οξύτερο πρόβλημα στην ΕΕ μέχρι το 2050, αν δεν ληφθούν μέτρα. Ο μακροπρόθεσμος ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας εξαρτάται από το εργατικό δυναμικό και οι δημογραφικές προβολές δείχνουν αξιοσημείωτη μείωσή του μέχρι το 2060.

Τα φορολογικά κίνητρα που έχουν δοθεί σε νέα ζευγάρια με παιδιά προφανώς δεν αρκούν για να αντιστρέψουν την τάση. Το θέμα της μετανάστευσης που θεωρείται από πολλούς μέρος της λύσης αποτελεί επίσης ζήτημα έντονων διαφωνιών. Επιπλέον, δύσκολα θα γίνουν αποδεκτές μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας λόγω αυτοματοποίησης στο Δημόσιο κι αλλού. Επομένως, το δημογραφικό είναι μια ανοικτή πληγή που δεν είναι μεν αποκλειστικό προνόμιο της χώρας μας αλλά, δυστυχώς, μπορεί να την πληγώσει περισσότερο από τις άλλες στο μέλλον.

Κι ερχόμαστε τώρα σε μια άλλη από τις τρεις μεγάλες πληγές. Τη Δικαιοσύνη. Χθες, κατά σύμπτωση, γεννήθηκε το 1689, ο Γάλλος πολιτικός φιλόσοφος Σαρλ ντε Μοντεσκιέ, ο οποίος ανέπτυξε τη θεωρία του διαχωρισμού της εκτελεστικής, της δικαστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Ο διαχωρισμός των εξουσιών ενσωματώθηκε στα Συντάγματα πολλών χωρών όπως της Ελλάδας. Όμως, άλλο η θεωρία και άλλο η πράξη.     

Στην Ελλάδα, η εκάστοτε κυβέρνηση επιλέγει την ηγεσία της Δικαιοσύνης και η τελευταία διορίζει άλλους δικαστικούς. Επιπλέον, δικαστικοί και βουλευτές έχουν τα ίδια φορολογικά προνόμια ενώ ο μισθός του προέδρου του Αρείου Πάγου αποτελεί σημείο αναφοράς για τους υψηλόβαθμους κρατικούς αξιωματούχους. Ακόμη, οι νομοθέτες, δηλ. οι βουλευτές, έχουν εκτελεστική εξουσία ως μέλη της κυβέρνησης. Είναι προφανές ότι υπάρχει θέμα.

Επιπλέον, η απονομή Δικαιοσύνης είναι πολύ αργή στην Ελλάδα, παρότι η χώρα διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δικαστών σε σχέση με τον πληθυσμό στην ευρωζώνη. Αυτό αποτελεί τροχοπέδη για πολλούς ξένους επενδυτές που πληροφορούνται πώς δουλεύει το σύστημα στην Ελλάδα. Ο περιορισμός των αναβολών στις δίκες θα μπορούσε να μειώσει τον χρόνο αλλά προκαλεί τις αντιδράσεις εκείνων που θίγονται.

Δημογραφικό, Δικαιοσύνη και δημόσιο χρέος είναι οι τρεις μεγάλες πληγές της ελληνικής οικονομίας, αλλά για τις δύο πρώτες τουλάχιστον δεν διαφαίνεται φως στον ορίζοντα.