Προς μείωση του ονομαστικού δημοσίου χρέους το 2023 για πρώτη φορά μετά το 2012

Η τιθάσευση του υπερβολικά υψηλού δημοσίου χρέους θεωρείται και δικαίως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει μπροστά της η χώρα τα επόμενα χρόνια.

Αρκετοί, από τον διοικητή της ΤτΕ κ. Στουρνάρα μέχρι τους αναλυτές διεθνών οίκων αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας και άλλους, έχουν υπογραμμίσει ότι δεν αρκεί η ταχεία αποκλιμάκωση του λόγου δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ που παρατηρείται από το 2021. Είναι επίσης σημαντικό να μειωθεί το χρέος σε ονομαστικούς όρους.

Αυτό φαίνεται πως συνέβη πέρυσι, όπως μαθαίνουμε. Το ονομαστικό χρέος της Γενικής Κυβέρνησης –το οποίο χρησιμοποιεί η Eurostat και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί για υπολογισμούς και συγκρίσεις- εμφανίζεται μειωμένο κατά 1 δισ. περίπου στα 356 δισ. ευρώ. Τα τελικά νούμερα θα τα μάθουμε αργότερα.

Η μείωση είναι μεν μικρή αλλά σημαντική για συμβολικούς και ουσιαστικούς λόγους. Θεωρείται θετική έκπληξη, εδραιώνει την πεποίθηση ότι το χρέος βρίσκεται υπό έλεγχο και δείχνει ότι δίκαια το αξιόχρεο της χώρας αναβαθμίσθηκε στην επενδυτική βαθμίδα πέρυσι.

Για να βρούμε την τελευταία μείωση ονομαστικού χρέους θα πρέπει να πάμε πίσω στο 2012 και στην αναδιάρθρωση του (PSI). Ως γνωστόν, η τελευταία οδήγησε αρχικά σε μείωση κατά 106 δισ. ευρώ περίπου. Όμως, κατέληξε κοντά στα 60 δισ. ευρώ καθαρά μετά τον δανεισμό της χώρας για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την πληρωμή των δεδουλευμένων τόκων στα ομόλογα που «κουρεύτηκαν», στη χρηματοδότηση της επαναγοράς των ομολόγων τον Δεκέμβριο του 2012, κ.τλ.

Η μείωση του ονομαστικού χρέους φαίνεται πως συνοδεύθηκε από αύξηση των διαθεσίμων ή του μαξιλαριού ρευστότητας όπως αποκαλείται και όχι από μείωση σε σχέση με το 2022 όπως θα περίμενε κάποιος. Αυτό δείχνει ότι υπάρχουν μεγαλύτερα περιθώρια μείωσης του ονομαστικού δημοσίου χρέους αν υπάρχει δημοσιονομική πειθαρχία, καθώς το χρέος επιβαρύνεται από τα δάνεια που αποτελούν το μαξιλάρι.

Η ανωτέρω εξέλιξη συμβαδίζει με την εικόνα περί συνεχούς βελτίωσης των δημοσιονομικών και πιο συγκεκριμένα του πρωτογενούς πλεονάσματος (έσοδα μείον δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης χωρίς τους τόκους) μέσα στο 2023 όπως είχαμε επισημάνει παλαιότερα.

Στη τελευταία αναφορά μας στο θέμα τον Νοέμβριο του 2023 είχαμε σημειώσει ότι τα δημοσιευθέντα στοιχεία και οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αρμοδίων έδειχναν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί τα 4 δισ. ευρώ. Οι τελευταίες εκτιμήσεις θέλουν το πρωτογενές πλεόνασμα να πλησιάζει τα 4,5 δισ. ευρώ ή 2% του ΑΕΠ περίπου το 2023.

Αυτό σημαίνει ότι οι πληρωθέντες τόκοι για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους ύψους 4,8 δισ. ευρώ καλύφθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό από το περσινό πρωτογενές πλεόνασμα.

Θυμίζουμε ότι ο προϋπολογισμός του 2023 στόχευε αρχικά σε πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 0,7% του ΑΕΠ το οποίο αργότερα αναπροσαρμόσθηκε ανοδικά σε 1,1% του ΑΕΠ παρά τις έκτακτες δαπάνες για τις φυσικές καταστροφές. Και όλα δείχνουν ότι θα κλείσει κοντά στο 2% του ΑΕΠ. Κατόπιν όλων αυτών και χωρίς να υπάρξει αλλαγή στις επίσημες εκτιμήσεις για τον ρυθμό ανάπτυξης, ο λόγος δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ μπορεί να υποχωρήσει προς το 150% φέτος από 160% περίπου το 2023. Παραμένει μεν σε πολύ υψηλά επίπεδα αλλά ενδεχόμενη διατήρηση της τωρινής πτωτικής πορείας του θα μπορούσε να φέρει το λόγο χαμηλότερα από της Ιταλίας πριν βγει η τωρινή δεκαετία.

Not bad όπως θα έλεγαν οι Αγγλοσάξωνες.