Επιτόκια: Όσοι πάνε για μαλλί, βγαίνουν ενίοτε κουρεμένοι

Μερικές φορές όταν στοιχηματίζεις σ’ ένα σενάριο, μπορεί να το «κάψεις» αν αλλάξεις τις συνθήκες στις οποίες βασιζόταν. 

Η Fed διατήρησε χθες σταθερό το βασικό επιτόκιο της στο εύρος 5,25%-5,5% ενώ έστειλε σήμα για μείωση επιτοκίων κατά 0,75 ποσοστιαίες μονάδες το 2024, επιβεβαιώνοντας εν μέρει τις αγορές που προέβλεπαν μειώσεις εδώ και καιρό.

Η κατάσταση δεν είναι ακριβώς ίδια στην ΕΚΤ. Οι συγκλίνουσες προσδοκίες της αγοράς άλλαξαν άρδην, ενσωματώνοντας μειώσεις επιτοκίων του ευρώ για την επόμενη χρονιά εντός δυο εβδομάδων προς το τέλος Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου. Τα πραγματικά επιτόκια του ευρώ (ονομαστικά μείον πληθωρισμός) είναι θετικά για πρώτη φορά από το 2011.

Οι προβλέψεις άλλαξαν τόσο πολύ που βλέπουν το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ αρκετά κάτω από το 3%  μέχρι τα τέλη του 2024. Το βασικό επιτόκιο καταθέσεων βρίσκεται σήμερα στο 4% μετά από 10 συνεχόμενες αυξήσεις που ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2022. Προφανώς, η κατακόρυφη πτώση του ετήσιου πληθωρισμού στο 2,4% στην ευρωζώνη τον Νοέμβριο έπαιξε ρόλο. 

Το ίδιο πιθανόν ισχύει με τις έρευνες για την καταναλωτική και επιχειρηματική εμπιστοσύνη στη ζώνη του ευρώ που καταγράφουν έντονη αδυναμία. Υπέρ της άποψης για μείωση των επιτοκίων λειτουργεί ακόμη η συρρίκνωση της προσφοράς χρήματος Μ3 -καταθέσεις, δάνεια, μετρητά σε κυκλοφορία και χρηματοοικονομικά εργαλεία- από τον περασμένο Ιούλιο στην ευρωζώνη για πρώτη φορά από το 2010. Η τελευταία αποδίδεται κυρίως στο σημαντικά χαμηλότερο ρυθμό πιστωτικής επέκτασης και συνδέεται με οικονομική αδυναμία και χαμηλότερο πληθωρισμό.  

Αναμφισβήτητα, λάδι στη φωτιά των προσδοκιών της αγοράς για μειώσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ και τα σχετικά πονταρίσματα έβαλε επίσης η «γερακίνα» Isabel Schnabel. Η τελευταία δήλωσε ότι δεν υπάρχει πιθανόν ανάγκη για περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων.

Δεν εκπλήσσει  λοιπόν που αρκετοί περιμένουν την ΕΚΤ να μην αλλάξει τα βασικά επιτόκια της σήμερα αλλά ίσως να ανακοινώσει κάποιες αλλαγές στην επανεπένδυση των προσόδων του έκτακτου προγράμματος για την πανδημία (PEEP). Η τωρινή θέση της ΕΚΤ είναι πως θα επανεπενδύονται τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2024.

Αφού συντρέχουν οι ανωτέρω λόγοι για περαιτέρω υποχώρηση του πληθωρισμού και μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ το 2024, κάποιος μπορεί να ρωτήσει ευλόγως. Γιατί τα πονταρίσματα στις μειώσεις επιτοκίων μπορεί να βάλουν τρικλοποδιά στις αγορές; Γιατί η προεξόφληση της μείωσης των επιτοκίων από την ΕΚΤ ή την Fed πυροδοτεί ράλι στις μετοχές, στα ομόλογα και σ’ άλλες κινητές και ακίνητες αξίες, προκαλώντας σημαντική χαλάρωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών τις οποίες οι κεντρικές τράπεζες λαμβάνουν υπόψη.

Είναι αλήθεια ότι αυτό ίσως ισχύει περισσότερο για την Fed και λιγότερο για την ΕΚΤ στη παρούσα φάση. Όμως,  δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο της αναβολής κάποιων μειώσεων επιτοκίων αν η ΕΚΤ ή η Fed διαπιστώσουν ότι δεν χρειάζονται γιατί οι αγορές έκαναν την δουλειά κατά την διαδικασία προεξόφλησης της κίνησής τους.

Αυτός είναι ο λόγος που ισχυριζόμαστε ότι οι αγορές ίσως βγάλουν τα μάτια τους αν το παρακάνουν.