Και στο βάθος… πληθωρισμός

Πριν από 18 μήνες περίπου, γράφαμε ότι δεν έχει έλθει ακόμη η ώρα για το τέλος της παγκοσμιοποίησης. Παραθέταμε τότε συγκεκριμένα παραδείγματα όπως οι 5-6 ώρες που χρειάζονταν τα προϊόντα για να πάνε στο κύριο λιμάνι του Βιετνάμ, έναντι της λιγότερο από μιας ώρας στο αντίστοιχο της Κίνας, όπως μας είχε αναφέρει ο δημοσιογράφος της WSJ Κώστας Πάρης.

Το 2022 ήταν επίσης η χρονιά που ο πληθωρισμός έδειξε τα δόντια του. Τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα που προκάλεσε η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, που έδωσε μεγαλύτερη ώθηση στις τιμές της ενέργειας, ήλθαν να «δέσουν» με τη μεγάλη αύξηση της προσφοράς χρήματος που είχαν δρομολογήσει οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες πολλά χρόνια πριν.

Αντίθετα, το 2023 ήταν μια χρονιά αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού. Από την Ελλάδα μέχρι τις άλλες χώρες της ευρωζώνης και τις ΗΠΑ, ο πληθωρισμός υποχωρεί, αν και αυτό αποτυπώνεται σε μικρότερο βαθμό στις τιμές των τροφίμων.   

Πριν από λίγες μέρες, το Institute for International Finance (IIF) εξέδωσε μια έκθεση στην οποία ανέφερε ότι η αποσυμπίεση των πληθωριστικών πιέσεων του 2023 οφείλεται κυρίως στην ομαλοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, μετά την άνευ προηγουμένου διαταραχή της  κατά την περίοδο της Covid. 

Αν και οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις προϊόντων εξαλείφθηκαν σταδιακά κατά τη διάρκεια του 2022, θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να ομαλοποιηθούν τα «καπέλα» (mark-ups) στις τιμές, αναφέρουν ο Robin Brooks και ο Jonathan Fortun. Οι ίδιοι αποδίδουν τη χρονική υστέρηση στη μείωση των «καπέλων» στους μάνατζερ των αποθεμάτων, οι οποίοι δεν θέλουν να ξαναδούν άδεια ράφια όπως την περίοδο της πανδημίας. Γι' αυτό έχουν γίνει πιο συντηρητικοί, αυξάνοντας τα «καπέλα» στις τιμές για να διατηρήσουν περισσότερα αγαθά σε στοκ. Τα εμπειρικά δεδομένα για τους χρόνους παράδοσης και τα «καπέλα» στις τιμές είναι συμβατά με την ανωτέρω υπόθεση, τονίζουν, προσθέτοντας ότι η ομαλοποίηση στα «καπέλα» ξεκίνησε  πρόσφατα.

Σύμφωνα με το IIF, ο αποπληθωρισμός που εκπορεύεται από την εφοδιαστική αλυσίδα  έχει ακόμη δρόμο στις ΗΠΑ και αναμένουν να φθάσει στο απόγειό του το 1ο τρίμηνο του 2024. Όμως, η συμβολή της  εφοδιαστικής αλυσίδας στη μείωση του πληθωρισμού μέσω των «καπέλων» θα πάει ακόμη πιο πίσω στην ευρωζώνη, με δεδομένο ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι ένα επιπρόσθετο σοκ.      

Όμως, κάπου εδώ σταματάνε τα καλά νέα για τον πληθωρισμό και αναλαμβάνει η απο-παγκοσμιοποίηση, η οποία οδηγεί σε υψηλότερο πληθωρισμό. Έτσι εξηγούν αρκετοί την πρωτόγνωρη μείωση των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ ή FDIs) στην Κίνα και σ’ άλλες ασιατικές χώρες το 1ο εξάμηνο του 2023. Πρόκειται για την πρώτη μείωση ΞΑΕ στην Κίνα από το 2001 που έγινε μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO).

Μερικοί θεωρούν προσωρινό το φαινόμενο, επικαλούμενοι την τεράστια αγορά της Κίνας με το 1 δισ. καταναλωτών, η οποία προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για κέρδη και δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί, όμως άλλοι θεωρούν ότι η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει.  

Κι αυτό γιατί πολλές δυτικές πολυεθνικές και άλλες εταιρείες έχουν αρχίσει να μεταφέρουν σταδιακά την παραγωγή τους σε άλλες χώρες πιο κοντινές και φιλικές, όπως το Μεξικό και της Κεντρικής και Ανατ. Ευρώπης, παρότι χάνουν σε αποδοτικότητα. Προφανώς, τα γεωπολιτικά ρίσκα, η μη φιλική στάση της κινεζικής κυβέρνησης απέναντι στις επιχειρήσεις τελευταία και ειδικότερα ο «πόλεμος» ΗΠΑ - Κίνας έχουν συμβάλει σ’ αυτό. 

Η υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης είναι πάντως λόγος για να μην είναι κανείς ιδιαίτερα αισιόδοξος για την πορεία του πληθωρισμού σε βάθος χρόνου.