Υπέρ ή υποφορολογεί η Ελλάδα τα εφάπαξ των Επαγγελματικών Ταμείων (ΤΕΑ);

Μετά από μια περίοδο διαβούλευσης, το υπουργείο Εργασίας έφερε στη Βουλή το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο προβλέπει, μεταξύ άλλων, αλλαγές στη φορολόγηση των παροχών για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). 

Πρακτικά, εισάγεται κλίμακα φορολόγησης των συντάξεων και των εφάπαξ και ανώτατο όριο ετήσιας εισφοράς, που δεν υπήρχε. Η ρύθμιση προβλέπει ότι όσο περισσότερος χρόνος έχει διανυθεί σε ΤΕΑ ή Ομαδικό Ασφαλιστικό Συμβόλαιο, τόσο μικρότερος είναι ο συντελεστής φορολόγησης, με στόχο την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης αποταμίευσης.

Κάπου 170 χιλ. άτομα έχουν ασφαλισθεί στα υφιστάμενα ΤΕΑ, με τα συνολικά κεφάλαια να ανέρχονται γύρω στα 300 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την κυβερνητική πλευρά. Το 2021, υπήρχαν 24 ΤΕΑ στην Ελλάδα.   

Το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις όσων θίγονται. Πριν από λίγες μέρες είδε τη δημοσιότητα κοινή ανακοίνωση του Σωματείου Union της Eurobank και του Συλλόγου Προσωπικού της Alpha Bank στην οποία ανέφεραν ότι «επέρχεται ριζική μεταβολή του πλαισίου λειτουργίας των ΤΕΑ, επιβάλλεται επαχθής φορολόγηση εκεί που δεν υπήρχε, δηλαδή σε εισφορές και στο εφάπαξ ποσό του βοηθήματος, αλλά και μία σειρά περιορισμών που παραβιάζουν την οικονομική ελευθερία εργοδοτών και εργαζομένων, χωρίς να έχει διαγνωστεί κάποιος βέβαιος ή πιθανός κίνδυνος βιωσιμότητας».

Σημειωτέον ότι οι τράπεζες είχαν Ομαδικά Συνταξιοδοτικά Συμβόλαια, τα οποία είχαν χαμηλή φορολογία, αλλά τα έκλεισαν για να κάνουν ΤΕΑ, ώστε να επωφεληθούν από τη μηδενική φορολογία, αναφέρει  γνώστης του θέματος. 

Οι εμπλεκόμενοι διαμαρτύρονται για τη φορολόγηση του κεφαλαίου που προωθείται, με κυβερνητικά στελέχη να απαντούν ότι «είναι λογικό να φορολογηθεί, από τη στιγμή που οι εισφορές στα ΤΕΑ δεν φορολογήθηκαν ως εισόδημα». 

Οι τελευταίοι παραδέχονται ότι η αποταμίευση στην Ελλάδα είναι χαμηλή και πρέπει να δοθεί κάποιο κίνητρο για μακροχρόνια αποταμίευση. «Και πάλι οι φορολογικοί συντελεστές που μπαίνουν είναι πολύ χαμηλοί και επομένως ο φορολογούμενος θα επιδοτήσει τους ασφαλισμένους στα ΤΕΑ, απλώς όχι τόσο πολύ όσο προηγουμένως», τονίζουν. 

Υπενθυμίζεται ότι οι εισφορές στα ΤΕΑ δεν φορολογούνται. Επομένως, όσοι φορολογούνται  με υψηλούς συντελεστές, π.χ. 40%, έχουν κίνητρο να συμμετάσχουν, γιατί γλιτώνουν σημαντικά ποσά από φόρους ενώ μπορεί να υπάρχει εργοδοτική εισφορά ανάλογα με το ΤΕΑ. Συμφέρει ιδίως αν το κεφάλαιο είναι αφορολόγητο ή οι φορολογικοί συντελεστές είναι χαμηλοί.

Με δεδομένη την έντονη αντιπαράθεση, θεωρήσαμε λογικό να διερευνήσουμε τι καθεστώς φορολόγησης υπάρχει σε άλλες χώρες της ΕΕ. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από μια έκθεση του ΟΟΣΑ η οποία αναφέρεται στα χρηματοοικονομικά κίνητρα για συνταξιοδοτική αποταμίευση στις διάφορες χώρες-μέλη του και από μια άλλη του ΙΟΒΕ για την επαγγελματική ασφάλιση στην Ελλάδα, που χρησιμοποιεί στοιχεία του ΟΟΣΑ.

Από τα στοιχεία προκύπτει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών φορολογεί τις παροχές που αφορούν μηνιαίες συντάξεις ή εναλλακτικά τις εισφορές. Εξαίρεση αποτελεί η Κολομβία, η οποία δεν φορολογεί ούτε τις εισφορές, ούτε τις αποδόσεις, ούτε τις παροχές σε μηνιαίες συντάξεις. Η Σλοβακία επίσης δεν φορολογεί τις εισφορές και τις μηνιαίες συντάξεις αλλά μόνο τις αποδόσεις. Η Αυστραλία, η Ν. Ζηλανδία και η Τουρκία δεν φορολογούν τις παροχές αλλά φορολογούν τις εισφορές και τις αποδόσεις.     

Όσον αφορά τη φορολόγηση των εφάπαξ παρατηρούνται κι εδώ διαφορές ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ. Στις περισσότερες χώρες δίνονται φορολογικά κίνητρα εντός ορίων ενώ υπάρχει φορολόγηση πάνω από αυτό. Ακόμη, 6 χώρες δεν παρέχουν φορολογικά κίνητρα ενώ η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σλοβακία έχουν το πιο γενναιόδωρο φορολογικό καθεστώς για εφάπαξ παροχές.  

Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.