Το κραχ του 1987 και οι ομοιότητες με το 2023

Η 19η Οκτωβρίου του 1987, γνωστή ως «Μαύρη Δευτέρα» ή «Μαύρη Τρίτη» για άλλους, λόγω διαφοράς ώρας, έχει μείνει στην ιστορία για την κατάρρευση των χρηματιστηρίων παγκοσμίως.

Ο πιο γνωστός χρηματιστηριακός δείκτης της εποχής, ο Dow Jones (DJIA), κατέγραψε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία ημερήσια βουτιά στην ιστορία του, χάνοντας 22,6%. Ακόμη, το κραχ εκτιμάται ότι προκάλεσε την απώλεια χρηματιστηριακής αξίας άνω του 1,7 τρισ. δολαρίων παγκοσμίως και θεωρείται απότοκο αρκετών γεγονότων και αποφάσεων οικονομικής πολιτικής που προηγήθηκαν. 

Όμως, οι έντονες ανησυχίες για επέκταση της κρίσης σε άλλες κινητές αξίες και από εκεί στις πραγματικές οικονομίες δεν επαληθεύτηκαν. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έγκαιρη παρέμβαση της Fed, που έσπευσε να καθησυχάσει το σύστημα, παρέχοντας άφθονη ρευστότητα.

Η χρηματιστηριακή κατάρρευση πριν από 36 χρόνια σαν σήμερα, στις 19 Οκτωβρίου του 1987, συνοδεύθηκε από ορισμένους παράγοντες που βλέπουμε επίσης φέτος. Η ισχυροποίηση του δολαρίου είναι ένας από αυτούς. Όμως, ο πιο σημαντικός ίσως συνοδευτικός παράγοντας ήταν η σημαντική άνοδος των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων εκείνη τη χρονιά. Μάλιστα, μια σύγκριση της πορείας του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου από την αρχή του 1987 με εκείνη του σημερινού ομολόγου από τον Ιανουάριο του 2023 μέχρι σήμερα δείχνει ότι ακολουθούν σχεδόν παρόμοια πορεία.

Η σημαντική άνοδος των χρηματιστηριακών δεικτών στις ΗΠΑ κι αλλού το 1987, παρά την κατακόρυφη άνοδο των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, φέρνει στο νου πολλών το 2023. Όταν μάλιστα αντιπαραβάλλουν την πορεία του δείκτη DJIA από τις αρχές του 1987 μέχρι την 19η Οκτωβρίου και τη φετινή πορεία του Nasdaq 100 μέχρι στιγμής φέτος διαπιστώνουν εκ νέου αρκετές ομοιότητες.

Σημαίνει αυτό ότι μπορεί να επέλθει χρηματιστηριακή κατάρρευση σύντομα; Και αν ναι, πότε είναι πιο πιθανό; Αυτοί που βλέπουν «σκιές του 1987» όπως στη Strategas θεωρούν ότι η κρίσιμη περίοδος είναι οι αρχές Νοεμβρίου. Γιατί; Η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου διέσπασε ανοδικά στις 17 Αυγούστου του 1987 και έφτασε στο ανώτερο σημείο στις 19 Οκτωβρίου, δηλ. κάπου 33 συνεδριάσεις αργότερα. Αν χρησιμοποιήσουμε την 20ή Σεπτεμβρίου ως αφετηρία καθώς ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, εξέπληξε αρνητικά τις αγορές με τις επιθετικές δηλώσεις του, τότε οδηγούμαστε στις αρχές Νοεμβρίου.

Το 1987, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου έφθασε στο 10,23%, που ήταν το ζενίθ. Το 2023, το αντίστοιχο επίπεδο εκτιμάται πως είναι το 5% περίπου σήμερα. Χθες το βράδυ, η απόδοση ήταν στο 4,90%. Κοινώς πλησιάζει προς το 5%.

Αυτό σημαίνει ότι έρχεται χρηματιστηριακό κραχ; Όχι απαραίτητα. Αφενός, γιατί η Fed μπορεί να παρέμβει για να καλμάρει τις αγορές και αφετέρου, γιατί οι αποδόσεις των ομολόγων μπορεί να υποχωρήσουν αντί οι τιμές των μετοχών.

Επομένως, οι πιθανότητες να ξαναζήσουμε το κραχ του 1987 δεν συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες το 2023, κατά την ταπεινή μας άποψη.