Να γίνει υποχρεωτική η ασφάλιση κτιρίων έναντι φυσικών καταστροφών

Οι ζημιές από τις φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία, στον Έβρο κι αλλού μπορούν να ανέλθουν σε μερικά δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις. Αν οι επαΐοντες έχουν δίκιο, τέτοιες πυρκαγιές και πλημμύρες θα βλέπουμε πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει συχνά σεισμούς. Επομένως, είναι πιθανό το κόστος από τις φυσικές καταστροφές να αυξηθεί κατακόρυφα.

Όμως, η Ελλάδα είναι μια υπερχρεωμένη χώρα και δεν έχει τη δυνατότητα να δαπανά μεγάλα ποσά για επιχορηγήσεις, την ανακατασκευή των υποδομών και τη δημιουργία νέων κάθε χρόνο. Επιπλέον, τίθεται θέμα «κοινωνικής δικαιοσύνης». Κι αυτό γιατί αυτοί που καλούνται να πληρώσουν τις ζημιές είναι ένα περιορισμένο τμήμα του πληθυσμού -τα γνωστά υποζύγια-, καθότι η φορολογική βάση είναι μικρή. Με άλλα λόγια, το κόστος των ζημιών επιβαρύνει αυτούς ακόμη κι αν κάποια από τα κτίρια βρίσκονται παρανόμως μέσα σε δάση ή δίπλα σε ποτάμια κ.λπ.  

Σε κάποιες χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία κ.λπ., η ασφάλιση των κτιρίων είναι υποχρεωτική. Στη χώρα μας, αυτό ισχύει για όσους έχουν αγοράσει σπίτι με στεγαστικό δάνειο. Αυτό εξηγεί γιατί το ποσοστό ασφάλισης των κατοικιών έναντι φυσικών καταστροφών ήταν μόλις 16%, έναντι 70%-80% στην ΕΕ, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου. Ενδεχομένως, το ποσοστό θα αυξηθεί μετά το κίνητρο που έδωσε η κυβέρνηση για μείωση του ΕΝΦΙΑ σε περίπτωση ασφάλισης, αλλά δεν αρκεί.     

Η χώρα θα πρέπει να περιορίσει το δημοσιονομικό κόστος από τις ζημιές των φυσικών καταστροφών, που αναμένεται να αυξηθούν τα επόμενα χρόνια. Το κράτος δεν μπορεί να βάζει το χέρι στην τσέπη συνεχώς. Ως εκ τούτου τίθεται θέμα υποχρεωτικής ασφάλισης των κτιρίων όπως γίνεται με τα αυτοκίνητα. 

Ο γενικός κανόνας στις ασφάλειες θέλει να ασφαλίζονται πολλοί για λίγα λεφτά, για να καλυφθούν οι ζημιές των λίγων αν χρειασθεί. Το κόστος ενός πλήρους πακέτου ασφάλισης έναντι φυσικών καταστροφών κυμαίνεται μεταξύ 120 και 150 ευρώ ετησίως για διαμέρισμα 86 τ.μ., σύμφωνα μ’ όσα είχε πει ο κ. Σαρρηγεωργίου παλαιότερα. Δεν είναι απαγορευτικό το ποσό αλλά παρ’ όλα αυτά κάποιοι ίσως δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν.  

Ο καθηγητής κ. Μιλτιάδης Νεκτάριος πρότεινε σε πρόσφατο άρθρο του τη δημιουργία ενός δημόσιου ασφαλιστικού κεφαλαίου, κατά τα πρότυπα του τουρκικού φορέα Turkish Catastrophe Insurance Pool ή TCIP, ο οποίος παρέχει υποχρεωτική ασφάλιση για νόμιμα ακίνητα έναντι φυσικών καταστροφών μέχρι ενός ποσού, π.χ. 100 χιλ. ευρώ. Από εκεί και πάνω, ο ιδιοκτήτης του ακινήτου θα μπορεί να αγοράσει κάλυψη μέσω των ασφαλιστικών εταιρειών της αγοράς. Ο κ. Νεκτάριος προτείνει όπως ο ανωτέρω δημόσιος φορέας προικίζεται με μέρος των εσόδων του ΕΝΦΙΑ, π.χ. 10%, σε ετήσια βάση, για να σωρεύσει κεφάλαια. Εμείς θα προτείναμε επίσης να πληρώνουν οι ασφαλισμένοι μια μικρή εισφορά. Τη λειτουργία του φορέα θα αναλάβει ασφαλιστική εταιρεία κατόπιν διαγωνισμού ενώ θα συνάψει συμφωνία αντασφάλισης με μεγάλη ξένη εταιρεία.

Είναι μια λύση γιατί βασίζεται στον μηχανισμό ασφάλισης-αντασφάλισης για τη διασπορά του κινδύνου, έχει καθολικό χαρακτήρα και δίνει το δικαίωμα σε κάποιον να αγοράσει μεγαλύτερη κάλυψη. Η άλλη λύση είναι η παροχή πιο γενναίων φορολογικών κινήτρων για την αγορά ενός πακέτου κάλυψης έναντι φυσικών καταστροφών από ασφαλιστικές. Τόσο αυτή η λύση όσο και η προηγούμενη έχουν κοινό παρονομαστή. Την υποχρεωτική ασφάλιση των κτιρίων έναντι φυσικών καταστροφών. Αυτή θα μπορούσε να περιορισθεί στις περιοχές υψηλής τρωτότητας  και όχι σ’ όλη την επικράτεια. Όμως, τότε τα πράγματα θα γίνονταν πιο περίπλοκα. Στην περίπτωση του δημόσιου φορέα, κάποιοι θα πλήρωναν για να επωφεληθούν άλλοι και στην περίπτωση της καθαρά ιδιωτικής λύσης, τα ασφάλιστρα θα αυξάνονταν κατακόρυφα λόγω μικρής συμμετοχής.          

Πάντως, η καταβολή της βασικής αποζημίωσης από τον όποιο ασφαλιστικό φορέα στους πληγέντες για τις θεομηνίες θα μειώσει το κόστος της χρηματικής αρωγής του κράτους σε περίπτωση φυσικής καταστροφής και αυτό είναι το ζητούμενο.