Η αποκαθήλωση του Κεμάλ Ατατούρκ και η Ελλάδα

H Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 σημάδεψε τη νεότερη ελληνική ιστορία. Έφερε δυστυχία αλλά μακροπρόθεσμα συνέβαλε στην ανάπτυξη της οικονομίας και την εκβιομηχάνιση της χώρας, χάρη στους Μικρασιάτες. Από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Νοέμβριο του 1922, πάνω από 800 χιλ. πρόσφυγες έφθασαν στη φτωχή και αγροτική Ελλάδα, που είχε πληθυσμό 4 με 4,5 εκατ. άτομα. Αρκετοί από αυτούς τους πρόσφυγες πέθαναν τους επόμενους μήνες από τύφο, χολέρα κ.λπ. παρά τη διεθνή κινητοποίηση και βοήθεια. 

Η Μικρασιατική Καταστροφή ίσως δεν είχε συμβεί, αν επικεφαλής των Τούρκων δεν ήταν ο Μουσταφά Κεμάλ. Ο ιδρυτής της νέας Τουρκίας, ο οποίος είχε ήδη δώσει τα διαπιστευτήριά του στη μάχη της Καλλίπολης στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του μέσω των τεσσάρων πρώτων παραγράφων του τουρκικού Συντάγματος. Εκεί περιγράφεται το αξιακό σύστημα του Κεμάλ, που έχει επηρεασθεί από το ευρωπαϊκό και δη το γαλλικό μοντέλο.    

Κάπου 100 χρόνια και πλέον αργότερα, ο  Ταγίπ Ερντογάν θα κοιτάξει να το αποκαθηλώσει και μαζί του τον Κεμάλ, σύμφωνα με τις πηγές μας. Δεν αναμένεται να δυσκολευτεί πολύ για να βρει τις 360 ψήφους που χρειάζεται να το πάει σε δημοψήφισμα και τις 400 από τις 600 συνολικά έδρες για να το περάσει από τη Βουλή, χωρίς να πάει στον λαό. Η διαδικασία της αναθεώρησης του Συντάγματος εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει το φθινόπωρο, κηρύσσοντας τη Βουλή συντακτική και το πιθανότερο είναι ότι θα το πάει σε δημοψήφισμα. Το νέο Σύνταγμα θα κατοχυρώνει τις ελευθερίες των ισλαμιστών, συμπεριλαμβανομένης της μαντίλας σε δημόσιους χώρους, και θα μετατρέπει το σύστημα διακυβέρνησης σε προεδρικό και πιο φιλελεύθερο. 

Από τη στιγμή που το νέο Σύνταγμα εγκριθεί, ο ρόλος του Ερντογάν θα έχει ολοκληρωθεί και με το πρόβλημα υγείας που φέρεται να έχει, είναι πιθανόν να αποχωρήσει πριν από το τέλος της θητείας του, εκτιμούν οι πηγές μας στην Τουρκία. Μέχρι τότε, η οικονομική πολιτική της γείτονος θα έχει γίνει πιο ορθολογική και ανοικτά θέματα με τη Δύση θα φροντίσει να κλείσουν, όπως η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η απόκτηση των F16 από τις ΗΠΑ, διατηρώντας ανοικτούς διαύλους με τη Μόσχα, ισχυρίζονται. Η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει θέσεις στα θέματα τριβής με την Ελλάδα αλλά οι τόνοι είναι πιθανόν να παραμείνουν σχετικά χαμηλοί μέχρι τότε.

Στην Τουρκία, αρκετοί θεωρούν ως διάδοχο του Ερντογάν τον νέο υπουργό Εξωτερικών. Όμως, οι προσεκτικοί παρατηρητές υποστηρίζουν πως όταν ο Ερντογάν θέλει να ξεφορτωθεί κάποιον στην Τουρκία, φροντίζει να τον στέλνει σε υψηλότερο αξίωμα. Τι εννοούν οι ποιητές; Η επιλογή του Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤ, για αντικαταστάτη του Νταβούτ Τσαβούσογλου στη θέση του υπουργού Εξωτερικών στη νέα κυβέρνηση από τον Ταγίπ Ερντογάν συνιστά  υποβάθμιση στην πραγματικότητα. Είναι πιθανόν να επιλέξει ως διάδοχό του κάποιον άλλο, που δεν θέλει να «κάψει» σ’ αυτή τη φάση, τονίζουν.

Ο Μουσταφά Κεμάλ και ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατάφεραν να βελτιώσουν τις σχέσεις των δυο χωρών μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Ερντογάν μπορεί να θέλει να αποκαθηλώσει τον Κεμάλ και να αφήσει το δικό του στίγμα μέσω του νέου Συντάγματος. Όμως, έχει την ευκαιρία να αναβαθμίσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα μέχρι να αποχαιρετήσει την προεδρία.   

Μην περιμένετε θαύματα, απαντούν οι πηγές μας. Ο Ταγίπ δεν είναι Κεμάλ.