Μακρόν: «Λουδοβίκος» ή Γάλλος Γιαννίτσης; 

Η μεγάλη απεργία και οι διαδηλώσεις του 2001 στην Ελλάδα ανάγκασαν την τότε κυβέρνηση να αποσύρει τη μη δημοφιλή ασφαλιστική μεταρρύθμιση που προωθούσε ο αρμόδιος υπουργός κ. Γιαννίτσης. Η μεταρρύθμιση ήταν πνευματικό παιδί του καθηγητή κ. Σπράου, συμβούλου του πρωθυπουργού κ. Σημίτη, αλλά έμεινε στην ιστορία γνωστή ως μεταρρύθμιση Γιαννίτση. Αρκετοί  θεωρούν ότι η μη υιοθέτηση της μεταρρύθμισης αποτέλεσε σταθμό στον δρόμο προς την ουσιαστική χρεοκοπία της Ελλάδας και την εποχή των μνημονίων που ακολούθησε.

Πρόσφατα, ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Τσακλόγλου ανέφερε ότι οι μεταβιβάσεις του προϋπολογισμού προς τα ασφαλιστικά ταμεία αντιστοιχούσαν στα 2/3 της αύξησης του δημόσιου χρέους από το 2001 μέχρι τη χρεοκοπία. Το υπονοούμενο είναι σαφές. Αν περνούσε η ασφαλιστική μεταρρύθμιση Γιαννίτση, το κόστος για τους συνταξιούχους και την εθνική οικονομία θα ήταν πολύ, πολύ μικρότερο από εκείνο που κλήθηκαν να πληρώσουν μια δεκαετία και πλέον αργότερα, λόγω της μεγάλης αύξησης  του δημόσιου χρέους. Στο ζύγι «βραχυπρόθεσμο κόστος» έναντι  «μεσομακροπρόθεσμου οφέλους», κέρδισε το πρώτο, τονίζουν.

Την περίοδο της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, το 2010, η Γαλλία πέρασε εν μέσω αντιδράσεων μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση με κορωνίδα την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης  στα 62 έτη από τα 60 που ήταν μέχρι τότε. Το 2020, η πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης (effective retirement age) των Γάλλων ήταν τα 60,4 έτη για τους άνδρες και τα 60,9 έτη για τις γυναίκες, έναντι 63,8 και 62,4 έτη στον ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τη Moody’s. Στη Γερμανία, νομίζουμε πως είναι τα 67 έτη και στην Ελβετία τα 65.  

Η τωρινή μεταρρύθμιση που προωθεί ο πρόεδρος Μακρόν είναι μια πιο ελαφρά εκδοχή εκείνης που υποσχέθηκε κατά την προεκλογική του εκστρατεία για την προεδρία. Σημειωτέον ότι η προεδρική θητεία λήγει το 2027 και δεν μπορεί να ανανεωθεί. Τι περιλαμβάνει σύμφωνα με τη Moody’s; Η ηλικία συνταξιοδότησης αυξάνεται σταδιακά στα 64 χρόνια από 62 μέχρι το 2030. Η ελάχιστη περίοδος εισφορών για πλήρη σύνταξη αυξάνεται. Για τους νεοπροσλαμβανόμενους, το καθεστώς των 42 ειδικών συνταξιοδοτικών ταμείων ευθυγραμμίζεται με το γενικό. Η ελάχιστη σύνταξη για εργαζόμενους με μακρά καριέρα αυξάνεται. Οι εργαζόμενοι με προβλήματα υγείας, στα βαρέα και ανθυγιεινά και με μακρά καριέρα, θα μπορούν να συνταξιοδοτούνται νωρίτερα. Επιπλέον, λαμβάνονται μέτρα για τη διευκόλυνση της απασχόλησης των συνταξιούχων, που θα μπορούν να προσθέτουν «συνταξιοδοτικά δικαιώματα». Επιπλέον, δημιουργείται «δείκτης ηλικιωμένων» για να παρακολουθούνται οι πολιτικές προσλήψεων και διατήρησης των ηλικιωμένων εργαζομένων στις επιχειρήσεις, έχοντας στόχο την αύξηση της συμμετοχής τους στο εργατικό δυναμικό. Τα μέτρα εκτιμάται ότι θα εξοικονομήσουν 17,7 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, μειώνοντας ισόποσα το δημοσιονομικό έλλειμμα. 

Είναι λογικό να είναι δυσαρεστημένοι και να αντιδρούν όσοι θίγονται, συμπεριλαμβανομένων των νέων. Ακόμη, ο τρόπος που επιλέχθηκε να περάσει η μεταρρύθμιση είναι μεν νόμιμος αλλά προβληματικός. Είναι όμως επίσης σαφές ότι η μεταρρύθμιση αποβλέπει στη μακροβιότητα του διανεμητικού συνταξιοδοτικού συστήματος και τη φερεγγυότητα του δημόσιου χρέους της Γαλλίας.

«Εδώ που είμαι ήσουνα και εκεί που είσαι θα 'ρθω», παραφράζουμε μια λαϊκή ρήση. Η σύγκριση των γεγονότων του 2001 στην Ελλάδα μ’ αυτά που συμβαίνουν τώρα στη Γαλλία φέρνει ίσως στο νου δυσάρεστες αναμνήσεις. Ο Μακρόν θέλει προφανώς να κερδίσει την τωρινή μάχη. Ακόμη όμως κι αν χάσει, αναγκαζόμενος να αποσύρει τη μεταρρύθμιση λόγω των λαϊκών αντιδράσεων, θα μπορεί να λέει στους Γάλλους στο μέλλον «πως εγώ σας το είπα και προσπάθησα». Κάτι που δεν μπορεί να πει η ελληνική κυβέρνηση το 2001, από τη στιγμή που απέσυρε άμεσα την ασφαλιστική μεταρρύθμιση Γιαννίτση-Σπράου.