H επενδυτική βαθμίδα δεν είναι πανάκεια

Στις ανεπτυγμένες αγορές και σίγουρα στην αμερικανική υπάρχει ένας κανόνας που τα διευθυντικά στελέχη των εισηγμένων επιχειρήσεων γνωρίζουν και προσπαθούν να εφαρμόσουν. Η διαχείριση των προσδοκιών που έχει η αγορά για τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων είναι εξίσου σημαντική με αυτά καθαυτά τα αποτελέσματα. Αν τα κέρδη της εταιρείας είναι μεγαλύτερα από εκείνα που περίμενε το επενδυτικό κοινό, υπάρχει θετική έκπληξη, με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής και κατ’ επέκταση η αξία της επιχείρησης να ανέβει. Το αντίθετο συμβαίνει όταν τα αποτελέσματα υπολείπονται των προσδοκιών που έχουν καλλιεργηθεί.

Τις τελευταίες δεκαετίες ή χρόνια, ανάλογα με τη χώρα, ο ίδιος κανόνας έχει υιοθετηθεί στην πολιτική. Όπως ανέφερε χθες το Bloomberg, ο Λευκός Οίκος κρατούσε χαμηλά τις προσδοκίες σχετικά  με την έκβαση της χθεσινής συνάντησης του προέδρου Μπάιντεν με τον Κινέζο πρόεδρο Σι, αν και πρέπει να γνώριζαν ότι υπήρχαν σημαντικές πιθανότητες κάποιας θετικής εξέλιξης, γιατί προφανώς ήθελαν να εκπλήξουν θετικά.

Δεν είμαστε καθόλου σίγουροι ότι οι Έλληνες πολιτικοί και επιχειρηματίες δίνουν την ίδια σημασία και σεβασμό στον ίδιο κανόνα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα μέσα στο 2023 που κυβερνητικά στελέχη έχουν αναγάγει σε υπέρτατο οικονομικό στόχο.

Σε κάποιους φέρνει στο νου τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί  στις αρχές του 21ου αιώνα, με την επικείμενη τότε ένταξη του Χρηματιστηρίου Αθηνών στις ανεπτυγμένες αγορές. Το γεγονός ότι η λίμνη των εν δυνάμει επενδυτών στο ελληνικό χρηματιστήριο μεγάλωνε σημαντικά, είχε δημιουργήσει προσδοκίες ότι ανάλογη θα ήταν η άνοδος του Γενικού Δείκτη και των τιμών των δεικτοβαρών μετοχών. Ως γνωστόν, εκείνες οι προσδοκίες διαψεύσθηκαν.

Σήμερα, καλλιεργείται η εντύπωση ότι η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα μέσα στο 2023 θα ενισχύσει τις τιμές των ελληνικών ομολόγων και θα μειώσει τις αποδόσεις τους. Πράγματι, ενδεχόμενη απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα καταστήσει τα ελληνικά ομόλογα επιλέξιμα από μια μεγαλύτερη γκάμα ξένων funds. Μερικά από τα τελευταία (index funds) θα αγοράσουν ελληνικά χρεόγραφα. Αν όμως συρρικνωθεί σημαντικά η επιτοκιακή διαφορά (spread) έναντι της Γερμανίας και κυρίως της Ιταλίας είναι συνάρτηση περισσότερο της προσήλωσης της χώρας στη δημοσιονομική πειθαρχία και σε αναπτυξιακές πολιτικές.

Ο διοικητής της ΤτΕ κ. Γιάννης Στουρνάρας έχει δίκιο όταν λέει πως οι εκλογές δεν είναι εμπόδιο για την επενδυτική βαθμίδα. Υπό μία προϋπόθεση. Οδηγούν στον σχηματισμό ισχυρής κυβέρνησης με σαφές στίγμα για δημοσιονομικό νοικοκύρεμα και πολιτικές που ευνοούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η βοήθεια προς τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα δεν αναιρεί το τελευταίο. Αν όμως οι εκλογές δεν καταλήξουν σε ισχυρή κυβέρνηση, η επενδυτική βαθμίδα θα αποδειχθεί όνειρο θερινής νυκτός για το 2023, τουλάχιστον με βάση την εικόνα που έχουμε από ξένους οίκους αξιολόγησης. 

Αναμφισβήτητα, η ένταξη της Ελλάδας στις χώρες με επενδυτική βαθμίδα θα είναι θετική εξέλιξη για τα ελληνικά χρεόγραφα του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Τα χρεόγραφα θα είναι επιλέξιμα για το πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ και περισσότερα ξένα θεσμικά χαρτοφυλάκια θα μπορούν να τα αγοράσουν με βάση το καταστατικό τους. Επίσης, το Δημόσιο θα μπορέσει να μειώσει το απόθεμα ρευστότητας, μειώνοντας ισόποσα το δημόσιο χρέος.  

Όμως, τα πάντα είναι σχετικά. Αν υπάρχει διεθνώς τάση μείωσης του ρίσκου, τα ελληνικά ομόλογα θα τιμωρηθούν, γιατί είναι μαζί με τα ιταλικά οι αδύναμοι κρίκοι της αλυσίδας του ευρώ. Είτε έχουν την επενδυτική βαθμίδα είτε όχι. Αν οι ελληνικές κυβερνήσεις ακολουθήσουν άφρονες δημοσιονομικές και γενικά οικονομικές πολιτικές, τα ομόλογα θα τιμωρηθούν ξανά και το κόστος δανεισμού από τις αγορές θα αυξηθεί. Ας μην ξεχνάμε τι συνέβη το 2010. Η Ελλάδα μπήκε στα μνημόνια τον Μάιο, με το κόστος δανεισμού της στα ύψη, έχοντας αποκλεισθεί από τις αγορές από τον Απρίλιο, αλλά έχασε την επενδυτική βαθμίδα από τη Moody’s στις 14 Ιουνίου του 2010, δηλ. περίπου ένα μήνα αργότερα.            

Επομένως, η επενδυτική βαθμίδα δεν είναι πανάκεια. Καλό είναι λοιπόν να κρατιέται η μπάλα, δηλ. οι προσδοκίες, χαμηλά.