Ο καιρός καθορίζει το έλλειμμα του προϋπολογισμού

Θεωρητικά, ο καιρός δεν θα έπρεπε να είναι σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της χώρας. Παρ’ όλα αυτά αποδεικνύεται καθοριστικός για τη φετινή τουλάχιστον χρονιά και ίσως την επόμενη. Παρακολουθήστε.

Η κυβέρνηση έχει θέσει ως στόχο να περιορίσει το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού έως το 2% του ΑΕΠ το 2022 από 6% περίπου την προηγούμενη χρονιά. Σύμμαχο έχει τη διαφαινόμενη μεγαλύτερη του αναμενομένου αύξηση του ΑΕΠ (πραγματικού και ονομαστικού) και τα αυξημένα έσοδα που αυτή συνεπάγεται. Από την άλλη πλευρά, μεγάλο αντίπαλο έχει την κατακόρυφη άνοδο της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και των καυσίμων, π.χ. φυσικό αέριο, που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή της.

Χθες, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα μεγάλο πακέτο επιδότησης της τιμής του ηλεκτρικού για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και επαγγελματίες για τον Σεπτέμβριο. Ο κρατικός προϋπολογισμός θα καταβάλει μεταξύ 700 και 800 εκατ. ευρώ γι’ αυτό τον σκοπό από τη συνολική επιδότηση του 1,9 δισ. ευρώ, απ’ όσο γνωρίζουμε. Πρόκειται για ένα τεράστιο νούμερο και επιβάρυνση για ένα μόλις μήνα. Το μεγαλύτερο κομμάτι του υπόλοιπου ποσού της επιδότησης, κάπου 1,1-1,2 δισ. ευρώ, προέρχεται πρακτικά από τις ΑΠΕ. Κι αυτό γιατί η διαφορά της χονδρικής τιμής ανά μεγαβατώρα από την τιμή πλαφόν των 85 ευρώ των ΑΠΕ είναι μεγαλύτερη π.χ. από τον λιγνίτη. Επιπλέον, οι ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) έχουν συγκριτικά μεγαλύτερο μερίδιο στο ενεργειακό μείγμα σε σχέση με τον λιγνίτη, τα υδροηλεκτρικά και ενίοτε το φυσικό αέριο. Κοινώς, όσο λιγότερο ρεύμα παράγεται από τις ΑΠΕ τόσο μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, με τις τιμές της μεγαβατώρας στη χονδρική αγορά στα ύψη.

Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Αν ο προϋπολογισμός έπρεπε να καταβάλει αντίστοιχα ποσά το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου για την επιδότηση της κατανάλωσης  ηλεκτρικής ενέργειας, ο προϋπολογισμός του 2022 θα είχε εκτροχιασθεί. Ήδη, ο σχεδόν τροπικός καιρός που βιώνουμε αυτές τις μέρες του Αυγούστου, με την άπνοια που υπάρχει, οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ και έξτρα επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. 

Ιστορικά, από πλευράς καιρού, ο Σεπτέμβριος είναι δύσκολος μήνας καθώς πνέουν λιγότεροι άνεμοι και η ηλιοφάνεια δεν διαρκεί τόσο πολύ. Επομένως, η συνεισφορά των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα θα είναι μικρότερη και αυτό λογικά έχει ενσωματωθεί στους υπολογισμούς για την επιδότηση του ρεύματος από τον προϋπολογισμό. Αν το ίδιο φαινόμενο συνεχισθεί το τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου, ο εκτροχιασμός του κρατικού προϋπολογισμού του 2022 θα πρέπει να θεωρηθεί δεδομένος.  

Ευτυχώς, τα ιστορικά στοιχεία για τον καιρό το ανωτέρω τρίμηνο και ιδιαίτερα τον Δεκέμβριο είναι  ενθαρρυντικά καθώς πνέουν περισσότεροι και πιο ισχυροί άνεμοι ενώ υπάρχει περισσότερο νερό για τα υδροηλεκτρικά. Αν όμως ο καιρός δεν ευνοήσει την παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ το διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου για να αβγατίσουν τα έσοδα, θα υπάρξει πρόβλημα. Ο προϋπολογισμός θα πρέπει να επιβαρυνθεί επιπλέον για την επιδότηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Υπέρ λειτουργεί επίσης το γεγονός ότι η κατανάλωση ρεύματος πέφτει μετά τον Σεπτέμβριο καθώς τα κλιματιστικά χρησιμοποιούνται λιγότερο και ο τουρισμός υποχωρεί.

Για τους ανωτέρω λόγους ισχυριζόμαστε ότι ο καιρός θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού. Όσο μικρότερο είναι το μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή ρεύματος λόγω καιρού μέχρι το τέλος του 2022 τόσο μεγαλύτερη θα είναι η επιδότηση της κατανάλωσης ρεύματος από τον προϋπολογισμό, στο μέτρο που οι τιμές στη χονδρική παραμένουν στα ουράνια.