Ελλάδα: Όσο πιο καλό είναι το 2022 τόσο πιο δύσκολο το 2023

Τα 2/3 των Γερμανών είναι πρόθυμα να μειώσουν τη θέρμανσή τους τον χειμώνα για να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση, σύμφωνα με πρόσφατο γκάλοπ. Δεν είμαστε σίγουροι ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα ενός αντίστοιχου γκάλοπ στην Ελλάδα. Φυσικά, αν κάποιος πιέζεται οικονομικά, θα αναγκασθεί να μειώσει τη θέρμανση στο σπίτι του, να στραφεί σε φθηνότερες εναλλακτικές καυσίμων ή και να τη διακόψει τελείως. Το παράδειγμα με τις πολυκατοικίες στην Αθήνα που δεν έβαζαν θέρμανση τον χειμώνα πριν από μερικά χρόνια γιατί αρκετοί ένοικοι δεν πλήρωναν τα κοινόχρηστα είναι γνωστό.

Το σχέδιο της κυβέρνησης να επιχορηγήσει τους λογαριασμούς του ρεύματος ώστε τα νοικοκυριά να μην αισθανθούν σε σημαντικό βαθμό τις συνέπειες μιας ενδεχόμενης διακοπής των ροών του φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην ΕΕ θα αμβλύνει την επιβάρυνση. Φυσικά, τα δανεικά της επιχορήγησης θα πρέπει να αποπληρωθούν στο μέλλον, αλλά αυτά είναι μικρά γράμματα για την ελληνική πολιτική σκηνή και μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Με δεδομένο ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως γεωπολιτικό όπλο εναντίον των κυρώσεων της ΕΕ, οι τιμές της ενέργειας είναι πιθανόν να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα στο προβλεπόμενο μέλλον. Εκτός κι αν προκύψει ύφεση, οπότε θα υποχωρήσουν. Αν οι τιμές της ενέργειας παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα, θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Ιδίως αν αυτό συνοδευθεί από τις υψηλές τιμές των γεωργικών προϊόντων. Επομένως, οι Ευρωπαίοι, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων, θα στριμωχθούν οικονομικά. Κι αν φέτος είχαν τη διάθεση να κάνουν τουρισμό μετά από 2-3 χρόνια περιορισμών λόγω της πανδημίας, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα θέλουν να κάνουν το ίδιο το 2023. Αν προκύψει στασιμότητα ή ύφεση της οικονομίας της ευρωζώνης, οι τιμές της ενέργειας θα υποχωρήσουν λογικά, όμως κάποιοι άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους ενώ άλλοι θα υιοθετήσουν μια πιο συντηρητική πολιτική κατανάλωσης. Και πάλι, το αποτύπωμα στον ελληνικό τουρισμό ίσως δεν είναι τόσο καλό το 2023.

Όταν όμως η ιδιωτική κατανάλωση εμφανίζει στασιμότητα ή ισχνό ρυθμό ανάπτυξης και ο τουρισμός κάνει το ίδιο, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα είναι υποτονική. Ιδίως, αν η σύγκριση γίνεται με μια χρονιά, όπως το 2022, που εκτιμάται ότι η ελληνική οικονομία θα εμφανίσει ρυθμό ανάπτυξης κοντά στο 4%. Κι αυτό γιατί η χρονιά  σύγκρισης δεν βοηθά.

Υπάρχουν λοιπόν σοβαροί λόγοι που μας κάνουν να σκεφτόμαστε πως όσο καλύτερο είναι το 2022 τόσο λιγότερο καλό θα είναι το 2023.