Déjà vu με νέα κρίση χρέους;

Δεν γνωρίζουμε αν προσέξατε που ανέβηκαν οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων των χωρών της ευρωπεριφέρειας στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας.

Για όσους δεν το πρόσεξαν: Η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου σκαρφάλωσε στο 3,71% από 3,47% την προηγούμενη εβδομάδα. Η απόδοση του 10ετούς ιταλικού χρεογράφου ανέβηκε στο 3% έναντι 2,85% και 1,17% στις αρχές της χρονιάς. Η απόδοση του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου πήγε στο 2,13% από 2,06% και 0,46% στην αρχή του 2022 και του ισπανικού στο 2,08% από 2% και 0,56% αντίστοιχα.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος πως η άνοδος του πληθωρισμού και το κυριότερο η επιμονή του, που τροφοδοτεί τα σενάρια για αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ, βρίσκεται πίσω από αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη, χωρίς να είναι ο μοναδικός. Η πορεία των δημόσιων οικονομικών δεν περνάει απαρατήρητη, παρότι ζούμε σε μια περίοδο αυξημένων ελλειμμάτων. Κυρίως για υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.  

Θυμίζουμε ότι ο εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε κατά 10,2% τον Απρίλιο σε ετήσια βάση από 8,9% τον Μάρτιο. Σύμφωνα με τη Eurostat, η τελική εκτίμηση για τον εναρμονισμένο πληθωρισμό στην ευρωζώνη ήταν 7,4% σε ετήσια βάση, δηλ. ελαφρώς χαμηλότερο από την αρχική εκτίμηση για 7,5% και αμετάβλητο σε σύγκριση με τον Μάρτιο. Με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου να είναι υψηλότερες τον Μάιο σε σύγκριση με τον Απρίλιο, οι τιμές της ενέργειας στον δείκτη τιμών καταναλωτή αναμένεται να αυξηθούν.

Επιπλέον, τα σημάδια θέλουν τον τομέα των υπηρεσιών να ανακάμπτει, καθώς πολλοί Ευρωπαίοι θέλουν να πάνε διακοπές για πρώτη φορά από το 2019, χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς. Αυτό μπορεί να είναι καλό νέο για την οικονομία της ευρωζώνης και της ευρωπεριφέρειας, αλλά δεν είναι καλό μαντάτο για τον πληθωρισμό. Η ισχυρή ζήτηση συντηρεί τις πληθωριστικές πιέσεις στις υπηρεσίες, ενώ τα αυξημένα κόστη λειτουργίας των επιχειρήσεων τροφοδοτούν τον πληθωρισμό των αγαθών.

Όταν λοιπόν ξένοι οίκοι βλέπουν τον πληθωρισμό να πιάνει κορυφή πάνω από το 8% το δίμηνο Μαΐου-Ιουνίου και να παραμένει πάνω από 6% στην ευρωζώνη για το υπόλοιπο της χρονιάς, η ΕΚΤ δεν μπορεί να παραμείνει κι άλλο απαθής. Επομένως, η αύξηση του επιτοκίου παρέμβασης κατά 0,25 της μονάδας είναι πολύ πιθανή έως βέβαιη τον Ιούλιο και έρχονται κι άλλες.

Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον, οι αγορές και οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να εκτιμήσουν πού είναι το ιδανικό επίπεδο επιτοκίων για τις οικονομίες. Κοινώς, το «ουδέτερο» επιτόκιο που συμπιέζει τον πληθωρισμό χωρίς να υπερθερμαίνει τις οικονομίες ή να τις οδηγεί σε ύφεση. Όπως ανέφερε η Camille de Courcel, επικεφαλής στρατηγικής της BNP Paribas, «Ο καθένας προσπαθεί να καταλάβει πού είναι το ουδέτερο επίπεδο επιτοκίων και πού ο κύκλος της σύσφιξης των επιτοκίων θα τελειώσει».    

Η  Christine Lagarde έχει διαμηνύσει ότι η ΕΚΤ θα κινηθεί σταδιακά, υποδηλώνοντας αυξήσεις της τάξης του 0,25% της ποσοστιαίας μονάδας. Όμως, μερικοί, όπως ο Ολλανδός κεντρικός τραπεζίτης Klaas Knot, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο μισής μονάδας τον Ιούλιο, αν ο πληθωρισμός επιμένει.

Φυσικά, η Ελλάδα μπορεί να ποντάρει στη μεγάλη μέση ληκτικότητα του δημόσιου χρέους που πλησιάζει τα 20 χρόνια, όταν της Ιταλίας είναι κοντά στα 5 χρόνια και στα χαμηλά σταθερά επιτόκια. Όμως, το κόστος του νέου δανεισμού για τη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων του κράτους και των ιδιωτικών επιχειρήσεων θα είναι υψηλό. Έως απαγορευτικό για τις δεύτερες.

Αν λοιπόν η ΕΚΤ κάνει κάποιο σοβαρό λάθος, είτε τρέχοντας πίσω από τον πληθωρισμό και αυξάνοντας τα επιτόκια κατόπιν εορτής, είτε αυξάνοντάς τα πάρα πολύ, μια νέα κρίση χρέους στην ευρωζώνη δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Ιδίως, όταν χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία έχουν πολύ μεγάλο δημόσιο χρέος.