Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας

Η Ελλάδα εισάγει το 82% της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει έναντι 73% της Ιταλίας, σύμφωνα με έκθεση της Moody’s. Το 26% των εισαγωγών πετρελαίου και το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου προέρχονται από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, η κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα μας, υπερδιπλασιάσθηκε το 2021 σε σύγκριση με το 2014. Δεν υπάρχει άλλη χώρα της ευρωζώνης στην οποία έχει συμβεί κάτι αντίστοιχο. Χονδρικά, οι ελληνικές εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αντιπροσώπευαν το 1/3 των συνολικών μέχρι πέρυσι. Tα υπόλοιπα 2/3 γίνονται μέσω αγωγών που διέρχονται από τουρκικό έδαφος, π.χ. του Turkish Stream και του TAP. 

Ακόμη κι αν δεν υπήρχε θέμα απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, η Ελλάδα θα έπρεπε να εξαρτάται λιγότερο, για γεωπολιτικούς λόγους. Θα έπρεπε επίσης να έχει μεγαλύτερους αποθηκευτικούς χώρους, που να καλύπτουν την κατανάλωση της χώρας για αρκετούς μήνες. Αν τους είχε, στελέχη επιχειρήσεων του κλάδου ενέργειας ισχυρίζονται, οι εταιρείες θα είχαν αποθηκεύσει αέριο σε πολύ χαμηλότερες τιμές από τις επικρατούσες σήμερα στην αγορά.

Αναφέρονται κυρίως στην Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας. «Το ΤΑΙΠΕΔ θα έπρεπε να είχε τελειώσει με αυτό το θέμα προ πολλού, αλλά συνεχίζει να κωλυσιεργεί,» τονίζει στέλεχος μεγάλου ομίλου. Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι το ΤΑΙΠΕΔ έδωσε για πολλοστή φορά μετάθεση στην τελική φάση του διαγωνισμού της παραχώρησης της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας. 

Κι αν η απόφαση για την ταχεία απολιγνιτοποίηση κρίθηκε λανθασμένη εκ των πραγμάτων και σωστά αναθεωρήθηκε, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Ελλάδα δεν θα συνεχίζει να βγάζει τα μάτια της με την πιο καθαρή και φθηνή πλέον μορφή ενέργειας. Τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή ΑΠΕ όπως τις λέμε. Η Ελλάδα δεν θα εξαρτάτο τόσο από τις εισαγωγές τέτοιων ακριβών και «βρώμικων» καυσίμων  και τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις δεν θα πλήρωναν τόσο ακριβούς λογαριασμούς ρεύματος, αν τα προηγούμενα χρόνια είχε κάνει το αυτονόητο. Κοινώς, υπήρχαν ειδικά χωροταξικά και υλοποιούνταν επενδύσεις σε ΑΠΕ για φθηνό ρεύμα εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Αντίθετα, αυτό που έγινε και συνεχίζει να γίνεται, είναι το μπλοκάρισμα τέτοιων επενδύσεων από δημοτικά, περιφερειακά συμβούλια και μικρές μειοψηφίες. 

«Ο μέσος Έλληνας θα ήθελε τα αιολικά πάρκα και δευτερευόντως τα φωτοβολταϊκά να γίνονταν σε διπλανή χώρα, ούτε καν σε γειτονικό δήμο, κι αυτός να προμηθεύεται χαμηλό ρεύμα. Όμως, αυτό δεν γίνεται», σχολίασε υψηλόβαθμο στέλεχος επιχείρησης. 

Η επωδός ήταν πως δεν μπορεί να περιμένουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις να έχουν φθηνό ρεύμα, όταν χρειάζονται από 7 έως 12 χρόνια για να λειτουργήσει μια αδειοδοτημένη μονάδα ΑΠΕ και μπλοκάρονται άλλες μαζί με την αντλησιοταμίευση (μορφή αποταμίευσης ενέργειας χωρίς μπαταρίες). Υπάρχει, π.χ., υποψήφια επένδυση για συνδυασμό μονάδας ΑΠΕ και αντλησιοταμίευσης στη Κρήτη που δεν προχωράει καθώς οι κάτοικοι δεν θέλουν την μονάδα ΑΠΕ. «Όμως, δεν μπορείς να έχεις αντλησιοταμίευση χωρίς μονάδα παραγωγής ΑΠΕ», προσθέτει γνώστης της κατάστασης.

Θα μπορούσαν τα θαλάσσια αιολικά πάρκα να δώσουν διέξοδο; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Δεν υπάρχει ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, παρατηρούν οι επαΐοντες, προσθέτοντας ότι θαλάσσια αιολικά σταθερής βάσης σε τόσο βαθιές θάλασσες όπως στο Αιγαίο δεν ενδείκνυνται λόγω κόστους. Τα θαλάσσια αιολικά σε πλατφόρμες που επιπλέουν θα ήταν μια λύση αλλά οι τεχνολογίες είναι πειραματικές και το θεσμικό πλαίσιο δεν υπάρχει, τονίζουν.

Όταν λοιπόν σε μια χώρα που λούζεται από τον ήλιο  και έχει αιολικό δυναμικό δεν μπορούν να υλοποιηθούν επενδύσεις σε ΑΠΕ και αντλησιοταμίευση για την παραγωγή και αποθήκευση φθηνότερης και καθαρής ενέργειας, είναι επόμενο να εξαρτάται από τον Πούτιν. Τα δε νοικοκυριά και επιχειρήσεις να πληρώνουν υψηλούς λογαριασμούς ρεύματος.

Βγάζουμε μόνοι μας τα μάτια μας.