Ο ελληνικός δάκτυλος και το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο

Η ΕΕ συνεχίζει να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσική Ομοσπονδία αλλά ταυτόχρονα χρηματοδοτεί την πολεμική μηχανή του κ. Πούτιν, εισάγοντας πετρέλαιο, παράγωγα προϊόντα του και φυσικό αέριο. Είναι ο λόγος που η ΕΕ θέλει να πάει σε σταδιακή μείωση, με στόχο την κατάργηση των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία μέχρι το τέλος του 2022. Τουλάχιστον για τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών-μελών, καθώς Ουγγαρία και Σλοβακία ίσως εξαιρεθούν για κάποιο διάστημα, σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ.

Αναλυτές συμφωνούν πως ένα τέτοιο εμπάργκο θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών και επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Προφανώς, οι επιπτώσεις θα είναι διαφορετικές από χώρα σε χώρα, με τη Γερμανία να δείχνει αρκετά ευάλωτη σύμφωνα με δηλώσεις πολιτικών της. 

Όμως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι το εμπάργκο θα είναι σαν το ελβετικό τυρί, αν οι ποσότητες του ρωσικού πετρελαίου εξάγονται σε άλλες χώρες, π.χ. ασιατικές.  Με δεδομένη την περιορισμένη χωρητικότητα των υφιστάμενων αγωγών που συνδέουν τη Ρωσία με την Κίνα κ.λπ., οι μεταφορές θα γίνονται κυρίως μέσω των θαλάσσιων οδών. Από τη στιγμή που το μερίδιο αγοράς του στόλου των δεξαμενοπλοίων ευρωπαϊκής ιδιοκτησίας είναι μεγάλο διεθνώς, οι καθηγητές του ΜΙΤ κ.κ. Anette Hosoi και Simon Johnson προτείνουν την απαγόρευση μεταφοράς ρωσικού πετρελαίου και  φυσικού αερίου από τέτοια πλοία. Αυτή η στρατηγική θα ενεργοποιήσει τις ρήτρες force majeure, επιτρέποντας σε πλοιοκτήτες, διαπραγματευτές πετρελαίου και ασφαλιστικές εταιρείες να σπάσουν τα συμβόλαια με ρωσικές εταιρείες χωρίς να πληρώσουν ποινή, σύμφωνα με τους ίδιους. Για τις χώρες που ίσως εξαιρεθούν από το εμπάργκο, οι καθηγητές προτείνουν να αγοράζουν το ρωσικό πετρέλαιο σε μειωμένες ποσότητες και στην τιμή των 50 δολαρίων το βαρέλι, που είναι ο μέσος όρος των τελευταίων 5 ετών. Όλα τα λεφτά από τις αγορές ρωσικού πετρελαίου θα πρέπει να πηγαίνουν σε ειδικούς λογαριασμούς που θα χρησιμοποιούνται για την αγορά φαγητού και φαρμάκων μόνο, προσθέτουν σε άρθρο τους στο CERP.

Φυσικά, αυτοί που επηρεάζονται περισσότερο από τις προτεινόμενες  απαγορεύσεις είναι οι πλοιοκτήτες. Κι επειδή οι Έλληνες είναι η μεγαλύτερη δύναμη στον χώρο, είναι φυσιολογικό να αντιδρούν. Η αντίδραση γίνεται πιο κατανοητή από τη στιγμή που είναι πρώτοι στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Με άλλα λόγια, συνεχίζουν την παράδοση που θέλει αρκετούς Έλληνες εφοπλιστές να κάνουν πολλά λεφτά, όταν επιβάλλονται εμπάργκο πετρελαίου.   

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης έβγαλε τρελά λεφτά όταν ο πρόεδρος της Αιγύπτου Νάσερ εθνικοποίησε τη Διώρυγα του Σουέζ από την οποία περνούσαν τα δεξαμενόπλοια για να φέρουν το πετρέλαιο στην Ευρώπη. Το κλείσιμο της Διώρυγας για πολλούς μήνες, ως συνέπεια της σύγκρουσης της Αιγύπτου με το Ισραήλ, τη Βρετανία και την Γαλλία, έστειλε τις τιμές των ναύλων στον αέρα εκείνη την εποχή. Ταυτόχρονα, αύξησε τη ζήτηση για δεξαμενόπλοια καθώς θα έπρεπε να διανύσουν πολύ μεγαλύτερη απόσταση μέσω Ακρωτηρίου. Ο άνθρωπος που είχε αρκετά τέτοια πλοία και δεν ήταν ναυλωμένα ήταν ο Ωνάσης. Κι αυτό γιατί ο πόλεμος των αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών και του Έλληνα ανταγωνιστή του Νιάρχου είχε χαλάσει το μεγάλο ντιλ του με τον νέο τότε βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας για τη μεταφορά πετρελαίου από τα πλοία του Ωνάση στον υπόλοιπο κόσμο. Ο Ωνάσης εκμεταλλεύθηκε την ευνοϊκή συγκυρία και χρέωνε πολύ υψηλά ναύλα, με αποτέλεσμα να βγάλει δεκάδες εκατ. δολάρια σε 6 μήνες. 

Σύγχρονοι εφοπλιστές εκμεταλλεύονται ανάλογες κρίσεις, αναλαμβάνοντας υψηλά ρίσκα για να βγάλουν μεγάλα κέρδη, π.χ. σπάζοντας  το εμπάργκο στο Ιράν και στη Βενεζουέλα, σύμφωνα με άτομα του χώρου. Επομένως, η αποτελεσματικότητα και οι επιπτώσεις από το πιθανό εμπάργκο της ΕΕ στο ρωσικό πετρέλαιο εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από τη συμμόρφωση των πλοιοκτητών στις απαγορεύσεις. 
Από εκεί και πέρα υπάρχουν τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε εθνικό επίπεδο, ο καιρός και τα μεσομακροπρόθεσμα μέτρα απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.

Να λοιπόν που η Ελλάδα και οι Έλληνες είναι παντού.